كشت سلول هاي بنيادي فيبروبلاست براي نخستين بار در ايران / جايگاه مطلوب ايران در زمينه كاربرد سلول هاي بنيادي در بيماري هاي پوستي

دكتر "محمدعلي نيلفروش زاده" رئيس مركز تحقيقات پوست و سالك اصفهان در گفتگو با خبرنگار دانشگاهي مهر افزود: در اين روش توانستيم فيبروبلاست را از بخش كوچك پوست پشت گوش فرد جدا كرده، آن را تكثير كنيم و در دو نوبت پس از برداشت و يك ماه پس از آغاز درمان به بيمار تزريق كنيم و به اين ترتيب به تدريج  چروك صورت بيمار پر مي شود.

وي تأكيد كرد: اين طرح تحقيقاتي با همكاري دانشگاه علوم پزشكي تهران و پژوهشكده رويان در مركز تحقيقات پوست و سالك انجام گرفته است.

فوق تخصص جراحي پوست و ليزر خاطرنشان كرد: همچنين فعاليت هاي ديگري در زمينه كاربرد سلول هاي بنيادي در بيماري هاي پوستي در خصوص ملانوسيت و كراتينوسيت در حال انجام است كه اين تحقيقات براي افرادي كه دچار لك و پيس، اسكار سالك، اسكارهاي ناشي از جراحي و سوختگي هستند، استفاده مي شود. البته اين تحقيقات در مرحله آزمايش بر روي حيوانات قرار دارد.

فعاليت هاي ديگري در زمينه كاربرد سلول هاي بنيادي در بيماري هاي پوستي در خصوص ملانوسيت و كراتينوسيت در حال انجام است كه اين تحقيقات براي افرادي كه دچار لك و پيس، اسكار سالك، اسكارهاي ناشي از جراحي و سوختگي هستند، استفاده مي شود

وي با اشاره به خصوصيات سلول هاي بنيادي گفت: سلول هاي بنيادي دو خصوصيت دارند، يكي از اين خصوصيت ها اين است كه سلول ها توانايي تكثير و افزايش تعداد براي مدت طولاني دارند و ديگر اينكه مي توانند با دريافت پيام هاي خاصي تمايز پيدا كرده و به سلول هاي تخصص يافته با عملكرد خاص تبديل شوند.

استاديار دانشگاه علوم پزشكي تهران ياد آور شد: سلول هاي بنيادي بوسيله تمايزي كه مي يابند‏، به سلول هاي بنيادي «همه تواني» ( Totipotent ) مانند تخمك، سلول هاي بنيادي «پرتواني» يا «رويان» ( Pluriopotent ) حدود 4 روز پس از لقاح بوجود مي آيند، سلول هاي بنيادي «چندتواني» ( Multipotent ) كه سلول هاي همان بافتي كه از آن منشأ شده اند را ايجاد مي كنند و سلول هاي بنيادي «تك تواني» ( Unipotent ) كه در هر بافت فقط مي توانند تكثير خودشان را انجام دهند، رده بندي مي شوند.  

وي با اشاره به نوع رده سلولي كه در تحقيقات كاربرد پوست با سلول هاي بنيادي بكار مي رود‏، گفت: از ميان سلول هاي پوست مي توان به سلول هاي فيبروبلاست‏، ملانوسيت و كراتينوسيت به عنوان سلول هاي مهم بافت پوست اشاره كرد كه در درمان عارضه ها و بيماري هاي پوستي كاربرد دارند. 

دكتر نيلفروش زاده برگزيده جشنواره رازي

"نيلفروش زاده" در خصوص سابقه تحقيقاتي كاربرد سلول هاي بنيادي در درمان بيماري هاي پوستي در كشور و دنيا گفت: غير از آمريكا چند كشور اروپايي تحت نظارت موسسه ايزولاژن آمريكا اين كار را انجام داده اند. اما در ايران اين تحقيق به طور كامل با موفقيت انجام رسيده است و از ميان 8 بيمار كه تحت نظر اين تحقيق بودند 7 مورد موفقيت آميز بوده است. 

وي افزود: طبق بررسي هايي كه بر روي مقالات و نتايج تحقيقاتي دانشمندان آمريكايي صورت گرفته نوع روش مورد استفاده در ايران و آمريكا با يكديگر متفاوت است اما نتايج بدست آمده يكسان بوده است.

در ايران اين تحقيق به طور كامل با موفقيت انجام رسيده است و از ميان 8 بيمار كه تحت نظر اين تحقيق بودند 7 مورد موفقيت آميز بوده است

استاديار دانشگاه علوم پزشكي تهران تأكيد كرد: اين فعاليت هنوز در مرحله تحقيقات قرار دارد و با وجود اينكه براي عمل زيبايي كاربرد دارد اما به بيماران توضيح داده شده كه يك كار تحقيقاتي است. به دليل اينكه اين روش براي جوان سازي پوست و رفع فرورفتگي و ناهنجاري هاي پوستي ناشي از آكنه و سالك انجام مي گيرد و با استقبال بسيار زيادي مواجه شده اما به صورت محدود انجام مي گيرد.

وي اظهار داشت: بيماران از حضور در يك طرح تحقيقاتي مطلع بوده و نحوه درمان آنها از سوي كميته اخلاق پزشكي نيز مورد تأييد قرار گرفته است. سلول ها نيز از خود فرد گرفته مي شود تا ايمني بدن فرد مخدوش نشود. در حال حاضر طرح تحقيقاتي ديگري هم در خصوص مقايسه روش سلول هاي بنيادي با ديگر روش هاي مرسوم در حال انجام است.

رئيس مركز تحقيقات پوست و سالك اصفهان وضعيت و جايگاه ايران در حوزه كاربرد سلول هاي بنيادي در بيماري ها و ضايعات پوستي را مطلوب توصيف كرد و گفت: هم اكنون ايران جزو كشورهاي موفق اين حوزه است به طوريكه در زمينه تكثير فيبروبلاست، ملانوسيت و كراتينوسيت موفقيت هايي داشته ايم.

وي اضافه كرد: ممكن است يك محقق در زمينه هاي تحقيقاتي خاصي فعاليت كند و محققان ديگر در زمينه هاي ديگري، اما نكته مهم در علم درماتولوژي و زيبايي اين است كه آينده رشته پوست بر سل درماني استوار شده است. 

پژوهشگر برگزيده يازدهمين جشنواره تحقيقاتي علوم پزشكي رازي تخصيص بودجه مناسب را به بخش تحقيقات سلول هاي بنيادي ضروري خواند و گفت: مسئله بودجه هاي تحقيقاتي از اهميت زيادي برخوردار است و هم اكنون نيز براي تحقيقات جديدتر منبع بودجه اي مناسبي نداريم.

تبادل اطلاعات ميان محققان و پژوهشگران در زمينه هاي خاص يكي از اولويت هاي مركز تحقيقات بيماري هاي پوستي است تا از طريق ارتباط با صاحبنظران رشته پوست بتوانيم از دانش آنها استفاده كنيم

وي با اشاره به زمينه هاي مناسب علمي تحقيقات سلول هاي بنيادي در دانشگاه ها خاطرنشان كرد: سلول هاي بنيادي يك علم است و در حال حاضر در كتاب هاي پزشكي نيز به آن پرداخته مي شود و دانشجويان رشته هاي تخصصي هم با اين علم آشنا شده اند. در حال حاضر از نظر مسايل تئوريك و علمي زمينه هاي مناسبي در رشته پوست فراهم است و اگر بودجه خاصي براي اين كار در نظر گرفته شود بيشتر و سريع تر مي توان تحقيقات را پيشبرد. 

فوق تخصص جراحي پوست و ليزر ياد آور با تأكيد بر ضرورت تقويت همكاري بين مراكز علمي كشور اظهار داشت: كارهاي بنيادي بايد با مديريت صحيح اداره شوند. تبادل اطلاعات ميان محققان و پژوهشگران در زمينه هاي خاص يكي از اولويت هاي مركز تحقيقات بيماري هاي پوستي است تا از طريق ارتباط با صاحبنظران رشته پوست بتوانيم از دانش آنها استفاده كنيم.

نيلفروش زاده در خصوص هزينه درمان بيماري ها و ضايعات پوستي با سلول هاي بنيادي در ايران گفت: در مورد كار با فيبروبلاست به دليل اينكه طرح تحقيقاتي در حال انجام است هزينه اي حدود 5 ميليون ريال از بيماران اخذ مي شود اما اگر اين روش به شكل كاربردي براي همه بيماران استفاده شود حدود 10 ميليون ريال هزينه دارد. اين در حالي  است كه اين عمل در كشور آمريكا حدود 50 ميليون ريال هزينه دارد.