به گزارش خبرگزاری مهر، شبکه روسیا الیوم گزارشی را با عنوان «حلب؛دروازه ژنو» به قلم «حسین محمد» منتشر کرده است و در آن به بررسی نقش پیروزی ارتش سوریه در درگیری های کنونی در حلب در دور آتی مذاکرات صلح سوریه در ژنو پرداخته است.
در این گزارش عنوان شده است: آمریکا و روسیه برای برقراری مجدد آتش بس در حلب و انضمام آن به نظام آتش بس در شرق دمشق و حومه شمالی لاذقیه بسیار تلاش می کنند. این ۲ کشور به علاوه سازمان ملل همزمان برای بازگرداندن طرف های بحران به میز مذاکرات در ژنو نیز تلاش می کنند.
اما مشکل اینجاست که تلاش های جهانی با مواضع طرف های منطقه ای و بین المللی که در بحران سوریه نقش ایفا می کنند، تناسب ندارد. شاید بتوان گفت که اظهارات روز دوشنبه عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان در ژنو نیز حاکی از شکاف عمیق میان ریاض و آنکارا از یک سو و آمریکا از سوی دیگر است. همزمان کرملین و کاخ سفید برای حل سیاسی تلاش می کنند.
آنچه در حلب در جریان است را نمی توان از جریانات موجود در ژنو تفکیک کرد؛ تسلط ارتش سوریه بر حلب و پس از آن حومه این شهر بدین معناست که معارضان در تنگنایی سخت قرار گرفته اند که آنها را به سمت قبول راهکار سیاسی مطرح شده برای آنها وادار می کند.
نمی توان پذیرفت که حملات نظامی با خروج هیأت عالی معارضان از مذاکرات ژنو و پیروزی هیأت دولت سوریه به همراه هیأت های مورد حمایت روسیه (هیأت مسکو و قاهره) در برابر هیأت سازمان ملل تصادفی رخ داده باشد.
طرف های حامی دمشق معتقد هستند که کسب پیروزی نظامی در حلب، بلاشک از ۲ طریق منجر به کسب پیروزی سیاسی در ژنو خواهد شد: نخست اینکه یا پیروزی نظامی به معارضان فشار خواهد آورد و آنها را مجبور به بازگشت به میز مذاکرات بر اساس اصول سازمان ملل می کند و یا اینکه این پیروزی موجب خواهد شد که معارضان به افراط گرایی روی آورند و نسبت به عدم بازگشت به میز مذاکرات اصرار ورزند.
کارشناسان اعتقاد دارند که این موضوع به نفع مسکو و دمشق است؛ زیرا غیبت هیأت معارضان به ۳ گروه دیگر فرصت خواهد داد. زیرا برخی از این گروه ها به دیدگاه سیاسی روسیه برای حل بحران نزدیک تر هستند. این در حالی است که برخی دیگر نیز به دیدگاه معارضان نزدیک هستند؛ هر چند که در رابطه با برخی از مسائل نیز وجه اشتراکی وجود ندارد.
دمشق در صدد تحقق ۲ هدف از پیش تعیین شده در دور بعدی مذاکرات ژنو است:
- گسترش دایره هیأت معارضان تا قدرت هایی که گفته شد را شامل گردد.
- هدف دوم اینکه احرار الشام و جیش الاسلام را در لیست گروه های تروریستی قرار دهد. روسیه هفته گذشته به شورای امنیت پیشنهاد داد که این ۲ گروه را به دلیل ارتباط با داعش و جبهه النصره در لیست سیاه قرار دهد.
هدف روسیه از این اقدام خارج کردن این ۲ گروه یعنی جیش الاسلام و احرار الشام از توافق آتش بس است تا از این طریق با توجیه قانونی بتواند آنها را هدف قرار دهد. همچنین قرار دادن این ۲ گروه در لیست گروه های تروریستی به معنای خارج کردن آنها از هیأت سیاسی مذاکره کننده معارضان در مذاکرات صلح سوریه در ژنو است. بنابراین هدف اصلی و بزرگ که قطع رابطه میان ۲ قدرت سیاسی و نظامی متعلق به معارضان است محقق می شود که در پی آن هر یک از آنها در مسیری جداگانه و مختلف حرکت خواهد کرد.
اما این ۲ هدف از سوی ریاض و آنکارا پذیرفته نیست. بنابراین در این مسائل چشم ها به آمریکا دوخته شده است.
هر چند واشنگتن تمایل ندارد که احرار الشام و جیش الاسلام را به عنوان قدرت نظامی ببیند اما از سوی دیگر قرار دادن آنها در لیست گروه های تروریستی را نیز نمی خواهد. همچنین واشنگتن هفته گذشته در پاسخ به این درخواست روسیه اعلام کرد که کاخ سفید این ۲ گروه را جزئی از معارضان میانه رو به حساب می آورد؛ علت این اقدام آمریکا این است که تمایل ندارد با عربستان که حامی جیش الاسلام است و همچنین ترکیه که حامی احرار الشام است، به صورت مستقیم درگیر شود.
در رابطه با گسترش هیأت مذاکرات نیز، به نظر می رسد که آمریکا به طرح روسیه تمایل دارد اما همه طرح را قبول ندارد. یعنی آمریکا نسبت به انضمام هیأت قاهره و کُردها به مسکو تمایل دارد اما نسبت به انضمام دیگر گروه های نزدیک به دمشق به هیأت مذاکرات تمایلی ندارد.
اختلاف میان این ۲ موضوع (یعنی قرار دادن احرار الشام و جیش الاسلام در لیست گروه های تروریستی+گسترش هیأت مذاکرات) به علاوه مسأله حکومت در مرحله انتقالی نشان دهنده حجم بحران سوریه است و این موضوع حاکی از این است که شروط سیاسی و نظامی برای ایجاد برون رفت برای بحران سوریه در بُعد نظامی و سیاسی وجود ندارد.
دی میستورا برای حل این مسائل مبارزه می کند اما مشکل اصلی آنجاست که نقطه اشتراک میان سوریه ها فقط در مسائل کلی از جمله تمامیت ارضی سوریه، ضرورت محافظت از کشور و نهادهای آن و مخالفت با فدرالیسم خلاصه می گردد.
نظر شما