خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: مهم‌ترین پایگاه دینی، محلی ملکوتی برای ارتقاء معنویت و ایجاد و رشد فرهنگ اسلامی و الهی، سنگری استوار برای مقابله با انواع هجمه‌های سنگین فرهنگی، جایی مناسب برای رفت و آمد و اوقات فراغت جوانان و نوجوانان، مسجد است، قطعا مسجد ساختمانی است که از خود حرکتی ندارد و این مدیرت خوب هیئت امنا باعث چذب مردم به سمت آن خواهد شد، خلقیاتی که در جذب مردم به مسجد لازم و ضروری است عبارتند از:
اخلاق هیئت امناء مسجد:
۱- سعه صدر:
صاحبان سعه صدر با تأنّی و خویشتن داری و بردباری گام برمی‌دارند و همه چیز را زیر نظر می‌گیرند و با قدرت و قوّت در عین خون سردی، به سوی مقصد پیش میروند و به همین دلیل، کمتر گرفتار شکست میشوند، ممکن است برخی از افراد بر اثر دور بودن از مبادی ایمان و تربیت الهی برخوردهای خشن و نامطلوب، و تعبیرات زشت و زنندهای داشته باشند، هیئت امناء مسجد باید با بزرگواری و سعه صدر با این گونه اشخاص برخورد کنید، تا ضمن حفظ روحیه مسجدی، آنان را متوجه تند خویی خود بکنند و بدین وسیله از لج بازی‌های آنان بکاهند، امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «سعه صدر، ابزار ریاست است». [۱]
سعه صدر بهترین وسیله جذب مردم به سمت راه خدا از جمله مسجد است، که باعث می‌شود همکاری دیگران را نیز به همراه داشته باشد، هنگامی که خداوند می‌خواست بهترین نعمتش را به پیامبر گوشزد کند انگشت روی سعه صدر او گذاشته و فرمود:
«أَ لَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ [شرح/۱] آیا ما سینه تو را گشاده نساختیم»
«این نشان میدهد که نعمت شرح صدر ما فوق معجزات انبیا است، و به راستی اگر کسی حالات پیامبر را دقیقا مطالعه کند و میزان شرح صدر او را در حوادث سخت و پیچیده دوران عمرش بنگرد یقین می‌کند که این از طریق عادی ممکن نیست، این یک تایید الهی و ربانی است». [۲]
۲- احساس مسئولیت:
انسان با ایمان در هر رشتهای که باشد احساس مسئولیّت می‌کند، وظیفه شناس است، نیکوکار و با گذشت است، همواره یک پلیس معنوی را در درون جان خود حاضر میبیند که مراقب اعمال او است، کسانی که به عنوان هیئت امناء مسئولیت خانه خدا را بر عهده می‌گیرند باید احساس مسئولیت شدیدی داشته باشند و بهترین برنامه‌ها را برای جذب جوانان و نوجوانان به مسجد داشته باشند و بدانند که در مقابل این مسئولیت باید پاسخگو باشد، رسول خدا می‌فرماید:
«بدانید که همه شما سرپرست هستید و همه شما درباره زیر دستانتان بازخواست می‌شوید، آن امیری که بر مردم فرمان می‌راند سرپرست است و نسبت به رعیّتش بازخواست می‌شود،..». [۳]
باز حضرت در روایت دیگری می‌فرماید: «خداوند متعال از هر سرپرستی نسبت به آنچه سرپرستی‌اش را به او واگذار کرده است بازخواست می‌کند؛ خواه از آن به خوبی سرپرستی کرده باشد، یا تباهش کرده باشد». [۴]
۳- تواضع:
تواضع در برابر حق، مطلبی است که پای بسیاری از افراد نسبت به آن میلنگد! کسی که خدمت‌گزاری به خانه خدا را با افتخار قبول کرده است باید جرأت پذیرش اشتباهات خود را داشته باشد و همواره در مقابل حق سر تسلیم فرود آورد، هر چند ناگوار باشد و طرف مقابل، از نظر سنّ و سال، یا تحصیل، یا موقعیّت اجتماعی و خانوادگی، پایینتر از او باشد، علاوه بر این این‌ها در نشست و برخواست و راه رفتن و صحبت کردن و دعوت دیگران به همکاری و ...نیز با حالتی متواضعانه برخورد کند و از کلماتی زیبا و مودب که سرشار از تواضع و فروتنی است استفاده کند، در این صورت است که مردم علاقه‌مند به مسجد خواهند شد و در برنامه‌های مسجد مشارکت و همکاری خواهند کرد، امام صادق (ع) می‌فرماید: «تواضع ریشه هر کار نیک و با ارزش و مقام والایی است». [۵]
تواضع هیئت امناء مسجد در مقابل نماز گزاران و مردم کوچه و بازار علاوه بر این که ریشه جذب آنان به سمت مسجد است، باعث محبوبیت آنان در بین مردم نیز خواهد شد، امام علی علی (ع) می‌فرماید: «میوه فروتنی، محبوبیت در میان مردم است و میوه تلخ تکبر، بدگویی مردم». [۶]
اگر هیئت امناء با حالتی متواضعانه در بین مردم ظاهر شوند علاوه بر محبوبیت آنان در بین مردم باعث رضایت خداوند و ارتقاء شخصیت اجتماعی و معنوی آنان نیز خواهد شد، امام کاظم (ع) می‌فرماید: و بدان که خداوند متواضعین را به اندازه تواضعشان بالا نمی‌برد، بلکه به اندازه عظمت و بزرگی خود، آنها را بالا می‌برد». [۷]
۴- تلاش و پشتکار در امور مسجد:
مسجد سنگر است، پایگاهی که می‌تواند در مقابل هجمه‌های سهمگین شیطان رجیم و مستکبران عالم همچون کوه مقاومت کند و افراد را از نظر معنوی و اخلاقی رشد بدهد، مشروط بر این که مسئولین آن افرادی تلاشگر و دارای پشتکار باشند، و از مشکلات مالی و یا احتمال شکست و ...نترسند، و برعکس هنگامی که احساس ترس کردند خود را در برنامه مد نظر بیندازند و تلاش کنند همان گونه که امام علی (ع) می‌فرماید:
«هرگاه از سختی و دشواری کاری ترسیدی، در برابر آن سرسختی نشان بده، که رامت می‌شود و در برابر حوادث روزگار چارهاندیشی کن، که بر تو آسان میشوند». [۸]
قطعا اگر مسئولین مسجدی با عزمی راسخ و تلاشی مضاعف برنامه‌های مفیدی را دنبال کنند در جذب جوانان و نوجوانان موفق خواهند شد و کمک مالی و کاری و جانی آنان را به سمت خود خواهند کشید، و پاداش این پایمردی و تلاش بهشت خواهد بود، امام علی (ع) می‌فرماید: «کار کنید و آن را به پایانش رسانید و در آن پایداری کنید؛ آن گاه شکیبایی ورزید و پارسا باشید. همانا شما را پایانی است؛ پس، خود را به آن پایان (بهشت) رسانید». [۹]
امید است همه کسانی که مسئولیت خانه خدا را با افتخار قبول کرده‌اند بدانند که کارشان بسیار ارزشمند و در عین حال ظریف و تاثیر گذار است، لذا باید سعه صدر را روز به روز در خود افزایش دهند تا بتوانند با آرامش برنامه ریزی کرده و به مسئولیتی که بر عهده گرفته‌اند عمل کنند، در ضمن باید با تواضع ضمن بالا بردن موقعیت اجتماعی و معنوی خود، قلوب مردم را به سمت خود جلب کنند و با تلاش و پشت کار برنامه‌های مذهبی مفیدی را در مسجد اجراء نمایند تا بتوانند در ارتقاء اخلاق اسلامی مردم مفید واقع شوند.
.............................
پی نوشت‌ها:
[۱]. «آلَةُ الرِّئاسَةِ سِعَةُ الصَّدرِ» مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، چاپ گوناگون، انتشارات اسلامیه، تهران، ج ۷۳، ص ۳۵۷.
[۲]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ اول، دار الکتب الإسلامیه، تهران، ۱۳۷۴، ج ۲۷، ص ۱۲۴.
[۳]. «ألا کُلُّکُمْ راعٍ و کُلُّکُم مَسؤولٌ عن رَعِیَّتِهِ، فالأمِیرُ الذی علی الناسِ راعٍ و هُو مَسؤولٌ عن رَعِیَّتِهِ، و الرَّجُلُ راعٍ علی أهلِ بَیتِهِ و هُو مَسؤولٌ عَنهُم، و المَرأةُ راعِیَةٌ علی بَیتِ بَعلِها و وُلْدِهِ و هِی مَسؤولَةٌ عَنهُم» آشتیانی، میرزا احمدف طرائف الحکم یا اندرزهای ممتاز، چاپ سوم، انتشارات کتابخانه صدوق، تهران، ۱۳۶۲ش، ج ۱، ص ۱۵۸.
[۴]. «إن اللّه َ تعالی سائلٌ کُلَّ راعٍ عَمّا استَرعاهُ: أ حَفِظَ ذلکَ أمْ ضَیَّعَهُ حتّی یَسألَ الرَّجُلَ عن أهلِ بَیتِهِ» پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحة، چاپ چهارم، انتشارات دنیای دانش، تهران، ۱۳۸۲ش، ص ۲۹۷.
[۵]. «التَّوَاضُعُ أَصْلُ کُلِّ خَیْرٍ نَفِیسٍ وَ مَرْتَبَةٍ رَفِیعَةٍ» مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، چاپ گوناگون، انتشارات اسلامیه، تهران، ج ۷۲، ص ۱۲۱.
[۶]. «ثَمَرَةُ التَّواضُعِ الْمَحَبَّةُ، ثَمَرَةُ الْکِبْرِ الْمَسَبَّةُ» تمیمی آمدی، عبد الواحد، تصنیف غرر الحکم، چاپ اول، انتشارات دفتر تبلیغات، قم، ۱۳۶۶ش، ص ۲۵۰.
[۷]. «وَ اعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَمْ یَرْفَعِ الْمُتَوَاضِعِینَ بِقَدْرِ تَوَاضُعِهِمْ وَ لَکِنْ رَفَعَهُمْ بِقَدْرِ عَظَمَتِهِ وَ مَجْدِهِ» مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، چاپ گوناگون، انتشارات اسلامیه، تهران، ج ۱، ص ۱۵۵.
[۸]. «إذا خِفْتَ صُعوبَةَ أمْرٍ فاصْعُبْ لَهُ یَذِلَّ لکَ، وخادِعِ الزَّمانَ عَن أحْداثِهِ تَهُنْ علَیکَ» تمیمی آمدی، عبد الواحد، تصنیف غرر الحکم، چاپ اول، انتشارات دفتر تبلیغات، قم، ۱۳۶۶ش، ص ۱۰۲.
[۹]. «العَمَل العَمل، ثُمَّ النَّهایة النَّهایة، والاستِقامة الاستِقامَة، ثُمَّ الصَّبر الصَّبر، والوَرَع، إِنَّ لَکُم نَهایَة فَانتهوا اِلی نَهایَتِکُم» مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، چاپ گوناگون، انتشارات اسلامیه، تهران، ج ۶۸، ص ۱۹۰
نظر شما