بازار کتاب، تابستان خود را چگونه گذراند؟/ تاثیر «خندوانه» بر فروش

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ: روزهای ابتدایی تابستان امسال، گزارشی منتشر کردیم که در حکم مشت نمونه خروار، کتاب‌های پرفروش بازار نشر کشور را معرفی می‌کرد.

در آن گزارش با تیتر «مردم تابستان راباچه کتابهایی شروع کردند» سراغ تعدادی از ناشران تهران و مشهد رفتیم و جدولی از ۳ کتاب اول فهرست پرفروش‌هایشان تشکیل دادیم.

با پایان یافتن تابستان و بسته شدن فهرست فروش ناشران در شهریور، دوباره به سراغ ۲۰ ناشری رفتیم که در تیرماه از کتاب‌های پرفروششان پرسیده بودیم. به این ترتیب همان طور که درباره کتاب‌های شروع تابستان ۹۵ نوشتیم، در گزارش حاضر، به کتاب‌های پرفروش در پایان تابستان ۹۵ پرداخته‌ایم.

نکته جالبی که در این گزارش وجود دارد، تاثیر پخش برنامه «خندوانه» و معرفی عناوینی در آن است که در فروش آن کتاب‌ها در بازار نشر تاثیرگذار بوده است. به این ترتیب و همان طور که در متن گزارش خواهد آمد، معرفی کتاب‌ها در مسابقه کتابخوانی خندوانه، باعث اقبال و توجه بیشتری به آن‌ها شده است.

مشروح گزارش کتاب‌های پرفروش مربوط به پایان تابستان در ادامه می آید و مانند روال پیشین، نام ناشران به ترتیب حروف الفبا مرتب شده است:

در گروه انتشاراتی ققنوس، انتشارات آفرینگان، بیشتر با چاپ کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان شناخته می‌شود و ۳ عنوان اول جدول پرفروش‌های این ناشر هم، کتاب‌هایی در همین حوزه هستند.

مجموعه ۴ جلدی «ماجراهای مدرسه»  نوشته جیمز پترسن و کریس تبتس با ترجمه فریده خرمی که چندی پیش منتشر شده، «قصه ۳ تا خرس» و همچنین مجموعه ۲ جلدی «وقتی بابام کوچک بود» نوشته علی احمدی آثاری هستند که آفرینگان، آن ها را به عنوان پرفروش‌های روزهای پایان تابستان خود معرفی می‌کند. «قصه سه تا خرس» نوشته ایوان موریسون، برنده کتاب برگزیده کودکان نیوزیلند است که توسط فریده خرمی بازگردانی شده است.

چاپ دوم کتاب «غذا در قرآن» اثر مصطفی بیان کارشناس علوم  و صنایع غذایی و مجموعه داستان «آقای نسل چهار» از ایرج فاضل بخششی هم از جمله کتاب‌های پرفروش انتشارات آهنگ قلم در مشهد هستند. در گزارش پرفروش‌های ابتدای تابستان، جلد ششم مجموعه «تاریخ لشگر خراسان» در زمره پرفروش‌ها بود و حالا جلد هفتم آن در فهرست پرفروش های این ناشر قرار گرفته است. این کتاب که طی روزهای گذشته به مناسبت هفته دفاع مقدس رونمایی شده است، در مراسم رونمایی فروش زیادی داشته است و بیشتر حجم فروش آن مربوط به مراسم رونمایی اش می شود.

پرفروش‌های نشر افق در این بازه زمانی در دو گروه معرفی می‌شوند؛ اول کتاب‌های گروه سنی کودک و نوجوان و دوم گروه سنی بزرگسال. در گروه اول می‌توان نام این کتاب ها را در زمره پرفروش‌ها مشاهده کرد: «مریخی می‌شود» جلد یازدهم مجموعه جودی دمدمی نوشته مگان مک دونالد با ترجمه محبوبه نجف خانی، ترانه‌های «می می نی و مامانی» سروده ناصر کشاورز و رمان «بابالنگ دراز» عنوان هشتم مجموعه عاشقانه های کلاسیک با ترجمه محسن سلیمانی.

در گروه کتاب های بزرگسال این ناشر، هم پرفروش‌ترین کتاب مانند گزارش مربوط به تیرماه، رمان «منِ او» نوشته رضا امیرخانی است.

انتشارات بوتیمار سه کتاب پرفروش خود برای شهریورماه را در سه ژانر مختلف معرفی کرد. «جادوی جن کشی» کتابی پژوهشی به قلم قهرمان شیری که در گزارش پیشین هم حضور داشت، در کنار کتاب‌های «سرنوشت زنان و دختران» از آلیس مونرو با ترجمه مریم عروجی و مجموعه شعر «کتاب هوتنِ نجات» از مجموعه آذرخش ناگهان ۳ کتاب پرفروش این ناشر در مدت مذکور هستند.

انتشارات پریان از جمله ناشرهایی است که به چاپ کتاب‌های ادبیات فانتزی اشتغال دارد و رمان های ادبی معاصر را نیز چاپ می کند. «مترسک و خدمتکارش» نوشته فلیپ پولمن با ترجمه فرزاد فربد، مجموعه کتاب های «بنگاه کاراگاهی لاسه و مایا» و رمان «من افسانه ام» نوشته ریچارد ماتیسن با ترجمه پریسا کاروند هم دیگر کتاب پرفروش این ناشر است که در گزارش پیشین هم در فهرست پرفروش های انتشارات پریان قرار داشت. این کتاب هم در نمایشگاه کتاب امسال تهران و هم کتابفروشی‌ها فروش خوبی داشته است.

در گزارش پرفروش‌های ابتدای تابستان، «بیشعوری» اثر خاویر کرمنت، کتابی بود که در جایگاه اول پرفروش های انتشارات تیسا معرفی شد. اما این کتاب در پایان تابستان، جای خود را به کتاب «بیشعوران» اثر مترجم کتاب «بیشعوری» داده است. به این ترتیب، این اثر تالیفی محمود فرجامی اولین کتاب پرفروش تیسا در شهریورماه است. «جابه جایی دو انقلاب» نوشته مهدی نجف زاده و «جامعه شناسی اقتصادی» نوشته ریچارد سوئدبرگ و مارک گرانووتر با ترجمه علی اصغر سعیدی هم دو کتاب دیگری هستند که در جایگاه های بعدی پرفروش های این ناشر جا دارند. هر دو کتاب هم تابستان امسال چاپ شده اند.

«شاه، بی بی، سرباز» نوشته ولادیمیر ناباکوف با ترجمه رضا رضایی، «رویای شیفتگان» اثر احسان نراقی و «حکایت زمستانی» نوشته ویلیام شکسپیر با ترجمه فواد نظیری هم ۳ کتاب پرفروشی هستند که روزهای پایانی تابستان، بین آثار نشر ثالث، بیشترین میزان فروش را داشته اند.

«هیاهوی زمان»، «هنر شفاف اندیشیدن»، «فارسی عمومی»، «پاییز فصل آخر سال است»، «عقاید یک دلقک»، «جز از کل»، «بنی آدم»، «تئوری موسیقی»، «کافه پیانو» و «جلبک» کتاب‌هایی هستند که نشر چشمه در تهیه این گزارش، به عنوان پرفروش های خود در شهریورماه معرفی کرد. اگر دقت کنیم، به جز «فارسی عمومی» و «هنر شفاف اندیشیدن» باقی عناوین، داستانی هستند و اگر ۳ عنوان اول شان را بخواهیم، ۲ عنوان ترجمه «هیاهوی زمان» و «عقاید یک دلقک» را در رتبه های اول و سوم و یک عنوان تالیفی  «پاییز فصل آخر سال است» را در مکان دوم می بینیم.

انتشارات خاکریز ناشری است که پرفروش هایش نسبت به ابتدای تابستان هیچ تفاوتی نکرده اند و همان عناوین اند. شاید یکی از علت های این شرایط، تعداد کمتر عناوین این ناشر نسبت به دیگر ناشران باشد. همان طور که ۳ کتاب «اقتصاد مقاومتی؛ سکوی پیشرفت و عدالت»، «تاریخ مستطاب آمریکا» و مجموعه داستان «آینه» در گزارش تیرماه به عنوان پرفروش های این ناشر معرفی شدند، دوباره نام آن ها را به عنوان پرفروش های شهریورماه نیز ذکر می کنیم.

بین پرفروش‌های انتشارات روزگار در مدت مذکور می‌توان این نام‌ها را مشاهده کرد: مجموعه سه جلدی شاهنامه فردوسی به نثر پارسی سره اثر دکتر میترا مهرآبادی، ترجمه معصومه عسکری رمان «گتسبی بزرگ» و همچنین «سونات کرویتسر» اثر تولستوی با ترجمه بنفشه جعفر. یکی دیگر از کتاب های پرفروش این ناشر که بعد از ۳ عنوان مذکور قرار گرفته، یکی از ترجمه های مختلف بازار نشر از رمان جدید هاروکی موراکامی است. به این ترتیب می توان ترجمه مرضیه خسروی از رمان «تسوکورو تازاوی بی رنگ و سالهای زیارتش» را هم در این فهرست مشاهده کرد.

عناوین پرفروش انتشارات روزگار نو، همگی از مجموعه ایده‌های بزرگ این ناشر هستند. «اعترافات یک گناهکار» نوشته سنت آگوستین قدیس با ترجمه مرضیه خسروی، «سخنرانی‌های آبراهام لینکلن» با بازگردانی همین مترجم و «تمدن و ناکامی هایش» نوشته زیگموند فروید با ترجمه بنفشه جعفر کتاب‌هایی هستند که در پایان تابستان امسال، فروش بیشتری نسبت  به دیگر عناوین این ناشر داشته‌اند. «ملی گرایی» نوشته رابیندرات تاگور با ترجمه بنفشه جعفر هم کتاب دیگری است که پس از ۳ عنوان مذکور قرار گرفته و فروش خوبی داشته است.

انتشارات سفیر اردهال همان طور که پیش تر گفتیم، ناشری است که بیشتر روی چاپ کتاب‌های حوزه طب و پزشکی و انتشار نسخ تصحیح شده خطی تمرکز دارد. «حیات طیبه در پرتوی تغذیه سالم» اثر محمد دریایی، «تغذیه در پیشگیری سرطان؛ بهبودی و رهایی از آن» اثر پروفسور ابوالقاسم متین دو کتابی هستند که در زمینه طب فروش زیادی بین آثار این ناشر داشته‌اند. سومین کتاب پرفروش سفیر اردهال هم در حوزه نسخ خطی و همانا مجموعه ۶ جلدی «ذخیره خوارزمشاهی» است که برای اولین بار به طور کامل تصحیح شده است. تصحیح این اثر توسط دکتر حسین علینقی انجام شده و نتیجه کار در قالب ۱۰ کتاب در ۶ مجلد منتشر شده است. این کتاب بعد از قانون ابن سینا اولین کتاب فارسی در علم طب است.

بین پرفروش‌های ناشران این گزارش، آثار دو ناشر در مسابقه کتابخوانی برنامه خندوانه معرفی شده‌اند که به گفته مدیران دو ناشر مذکور، این معرفی در فروش بالای کتاب ها تاثیرگذار بوده است. یکی از این ناشران، انتشارات سوره مهر است که در گزارش پیشین، «کتاب» از فاضل نظری، «آن بیست و سه نفر» و «دختر شینا» را به عنوان کتاب های پرفروش ابتدای تابستان خود معرفی کرد. این چینش کمی تغییر کرده و «آب نبات هل دار» نوشته مهرداد صادقی جای خود را در آن باز کرده است. به گفته مسئولان انتشارات سوره مهر، معرفی این کتاب در برنامه خندوانه، تاثیر زیادی بر فروشش داشته و باعث شده بعد از این اتفاق، ۷ هزار جلد از آن به فروش برود.

بنابراین با توجه به تغییر کوچکی که در صدر فهرست پرفروش های سوره مهر پیش آمده، «دختر شینا»، «آب نبات هل دار»،   و «کتاب» در جایگاه اول تا سوم هستند و «آن بیست و سه نفر» هم در جایگاه چهارم قرار گرفته است.

«بچه‌های حاج قاسم»، «عباس دست طلا» و «خط تماس» سه کتابی هستند که در گزارش ابتدای تابستان، به عنوان پرفروش‌های انتشارات فاتحان معرفی شدند. این فهرست هم با کمی جابه جایی و تغییرات جزئی همراه بوده است. به این ترتیب، برای روزهای پایانی تابستان، «عباس دست طلا»، «بچه‌های حاج قاسم» و «بار دیگر نادر» به عنوان کتاب‌های محبوب معرفی شده اند. کتاب «بار دیگر نادر» درباره شهید نادر مهدوی، یکی از شهدای جنگ‌های مقابله به مثل‌های ایران با آمریکا در خلیج فارس است.

وضعیت پرفروش‌های انتشارات قاف نسبت به ابتدای تابستان تفاوتی نداشته است و همچنان کتاب‌های طنز «فیضا له» از ناضر فیض، «برلایک رفته» اثر حسام الدین مقامی‌کیا و «شاقلوس» از امید مهدی نژاد در صدر جدول پرفروش های این ناشر قرار دارند. یکی از علل پرفروش ماندن دو کتاب «فیضا له» و «شاقلوس» معرفی شدنشان در برنامه خندوانه عنوان می شود که موجب تمام شدن نسخه های چاپ اولشان شده است.   مدیر نشر قاف تاثیر معرفی این کتاب‌ها در خندوانه را بر فروششان تائید می‌کند و می گوید سال گذشته هم برای کتاب «رساله صد فرمان» اثر جلال سمیعی، چنین اتفاقی افتاد و چاپ اولش ۵ زودتر از دیگر کتاب هایمان تمام شد.

ترجمه ارسلان فصیحی از رمان «ملت عشق» الف شفق پرفروش‌ترین کتاب نشر ققنوس در شهریورماهی است که گذشت. «گفتگوهای فلسفی» و «مغلطه» هم دو کتاب تازه چاپی هستند که پس از «ملت عشق» در جایگاه دوم و سوم پرفروش‌های این ناشر قرار گرفته‌اند. ققنوس ناشری است که کتاب‌های فلسفی زیادی را در کارنامه داشته و همچنان به چاپ کتاب های این حوزه مبادرت دارد. اگر بخواهیم به جز ۳ کتاب مذکور از عناوین پرفروش این ناشر نام ببریم، باید به «فلسفه تراژدی» اشاره کنیم که این اثر هم از کتاب های تازه چاپ و جدید این ناشر است. به علاوه می توان از «سمفونی مردگان» اثر عباس معروفی به عنوان یک اثر  پرفروش غیرفلسفی این ناشر نام برد.

انتشارات کتابسرای تندیس، تابستان امسال ترجمه ویدا اسلامیه از جدیدترین کتاب هری پاتر را منتشر کرد و همین کتاب را به عنوان اولین نام فهرست پرفروش های خود در شهریورماه معرفی می کند. به این ترتیب «هری پاتر و فرزند نفرین شده» در جایگاه اول و کتاب های داستانی «دو کوچه بالاتر» نوشته مریم سمیع زادگان و «پروژه رزی» اثر گریم سیمسیون در جایگاه دوم و سوم فهرست پرفروش های این ناشر در روزهای پایانی تابستان قرار گرفته اند که یکی رمان ایرانی و دیگری رمان خارجی است.

با رسیدن به یکی از ناشران و کتابفروشان خیابان انقلاب، انتشارات مولی «عقل سرخ» اثر یحیی‌بن‌حبش سهروردی، «منازل السائرین» تالیف خواجه عبدالله انصاری و «فصول الحکم» ابن عربی با ترجمه محمد خواجوی را به عنوان ۳ کتاب پروش خود در شهریور معرفی می کند. به علاوه «دانشنامه علایی» نوشته ابن سینا هم که ابتدای تابستان و در گزارش پیشین در جایگاه اول پرفروش های مولی بود، این بار در رتبه های بعد از سوم قرار دارد ولی همچنان فروش خوبی دارد.

موسسه انتشاراتی نگاه هم برای تهیه این گزارش، پرفروش های خود در شهریور را به این ترتیب معرفی کرد: مجموعه ترانه های رستاک حلاج، «شب مینا» اثر گابریل گارسیا مارکز با ترجمه صفدر تقی زاده و «ساندویج  ژامبون» نوشته چارلزبوکوفسکی با ترجمه امیرعلی ریاحی.

گزیده ترانه های عاشقانه روزبه بمانی با عنوان «دنیای این روزای من» و «پسرانی از جنس روی» نوشته سوتلاناآلکسیویچ با ترجمه ابوالفضل الله دادی هم دو کتاب دیگری هستند که به غیر از ۳ عنوان پرفروش این ناشر به عنوان کتاب های مورد اقبال پایان تابستان از آن ها نام برده شده است.

بین ناشران گروه انتشاراتی ققنوس، انتشارات هیلا بیشتر به چاپ کتاب های داستانی و رمان اشتغال دارد. مجموعه داستان «بگذار برسانمت» اثر محمدرضا گودرزی با ۱۷ داستان کوتاه پرفروش ترین کتاب این ناشر در پایان تابستان است. رمان «هیتلر را من کشتم» نوشته هادی معیری‌نژاد هم که تابستان امسال چاپ شد، دومین کتاب پرفروش این ناشر در مدت مذکور است. «تو از دست های من سردتری» هم رمان ایرانی دیگری است که به قلم بنفشه رحمانی نوشته شده و در جایگاه سوم پرفروش های این ناشر قرار دارد.

در پایان این گزارش، طبق روشی که در گزارش پیشین در پی گرفتیم، جدول پرفروش های ناشران مورد نظر را می‌آوریم.