تنها اشکال طرح تحول سلامت/ حذف زیرمیزی مهم ترین کار در حوزه درمان

خبرگزاری مهر - گروه جامعه - حبیب احسنی پور: طرح تحول نظام سلامت به عنوان مهم ترین طرح ملی در حوزه سلامت کشور تلقی می شود که اجرای آن از نیمه دوم اردیبهشت ۹۳ در سطح بیمارستان های وزارت بهداشت آغاز شده است. هدف اولیه این طرح، کاهش هزینه های پرداختی از جیب مردم است و در ادامه ارائه بهترین خدمات درمانی به بیماران بستری در بیمارستان های دولتی و در عین حال نزدیک شدن به عدالت در سلامت را دنبال کرده است. البته اجرای این طرح ایراداتی هم دارد و همواره مورد نقد و بررسی بوده است. از همین رو، با دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی به گفتگو نشستیم و وزیر بهداشت در این گفتگو به انتقادات و گلایه ها از اجرای طرح تحول سلامت پاسخ داد.

تعامل با وزرای سابق بهداشت

وزیر بهداشت در پاسخ به این سئوال که گفته می شود شما با هیچ کدام از وزرای قبلی بهداشت تعامل و گفتگو نمی کنید، گفت: دو نفر از وزرای اسبق بهداشت، جزو معاونان و مشاوران بنده هستند. با یکی از وزرای قبلی هم دوست و رفیق هستیم. دو نفر از وزرای قبلی هم عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بوده و هستند که جلساتی داشته ایم.

هاشمی با طرح این موضوع ممکن است اختلاف نظر در اجرا وجود داشته باشد و این طبیعی است، تاکید کرد: متاسفانه برخی دوستان حرف ها را در رسانه می زنند.

وزیر بهداشت با بیان این مطلب که سبک مدیریت ممکن است متفاوت باشد، ادامه داد: در اجرا هم ممکن است سلیقه ها متفاوت باشد. ما انتظار داریم دوستان بیایند و در وزارتخانه جلسه بگذارند و صحبت کنند و یا اینکه دعوت کنند بیرون از وزارتخانه با همدیگر حرف بزنیم.

هاشمی افزود: البته انصافا برخی دوستان به ما کمک هم کرده اند.

اجرای طرح تحول سلامت عجولانه نبود

وزیر بهداشت در پاسخ به این سئوال که منتقدین طرح تحول سلامت معتقدند این طرح عجولانه اجرا شده است، گفت: عجولانه هم تعریف دارد. من معتقدم که قضاوت ها عجولانه است. زیرا، طرح تحول سلامت سه هدف اولیه داشت.

هاشمی در تشریح سه هدف اولیه طرح تحول سلامت، توضیح داد: نخستین هدف، کاهش پرداختی از جیب مردم بود. اگر در این بخش عجولانه اقدام کرده ایم، بله می پذیریم. چون دوست داریم حتی یک ساعت، مردم کمتر از جیب پرداخت کنند به ویژه افراد فقیر و آنهایی که با این هزینه ها به زیر خط فقر می روند.

وی، دومین هدف طرح تحول سلامت را دسترسی آحاد مردم به پزشک، ماما، پرستار، متخصص، تجهیزات پزشکی، دارو و... دانست و افزود: این هدف در راستای همان هدف اول تعریف می شود.

به گفته وزیر بهداشت، سومین هدف اولیه طرح تحول سلامت، عدالت در حوزه سلامت است. توزیع پزشک، متخصص و گسترش تخت های بیمارستانی معطوف به مناطقی باشد که کم برخوردار هستند.

  طرح تحول سلامت یک طرح مجزا از اقدامات گذشته در حوزه سلامت باشد، باید بگویم نیست و ادامه همان کارهای قبلی است. ما تصمیم گرفتیم شبکه بهداشتی را بعد از ۳۰ سال کامل کنیم  هاشمی تاکید کرد: اما اینکه طرح تحول سلامت یک طرح مجزا از اقدامات گذشته در حوزه سلامت باشد، باید بگویم نیست و ادامه همان کارهای قبلی است. ما تصمیم گرفتیم شبکه بهداشتی را بعد از ۳۰ سال کامل کنیم.

وی ادامه داد: آنهایی که طرفدار نظام ارجاع هستند و معتقدند شبکه ای که در روستاها ایجاد شده است، موثر بوده، نمی توانند این طرح را نفی کنند. این مهم ترین کاری است که در حوزه بهداشت انجام شده و البته طبیعی است که به زیرساخت هایی نیاز داشته است.

وزیر بهداشت با اعلام اینکه می بایست ۲۵۰۰ خانه بهداشت در روستاها ساخته می شد و در حدود ۵۰۰۰ پایگاه و مرکز جامع خدمات سلامت ایجاد و تجهیز می شد، افزود: در عین حال متناسب با پولی که داشتیم، باید پزشک عمومی و متخصص، دندانپزشک، کارشناس و... به کار می گرفتیم که انجام دادیم.

حذف زیرمیزی مهم ترین کار در حوزه درمان

هاشمی به حوزه درمان اشاره کرد و گفت: در حوزه درمان، مهم ترین کاری که انجام دادیم، این بود که هزینه های مردم را کاهش دادیم، زیرمیزی را جمع کردیم، و در عین حال، پزشکان عمومی و متخصص را بیشتر در دسترس مردم قرار دادیم. همچنین به اورژانس توجه کردیم، اتاق های زایمان را نوسازی و تجهیز کردیم، ۵۰ درصد به ظرفیت تخت های مراقبت های ویژه اضافه کردیم و توانستیم زایمان طبیعی را رایگان کنیم و آمبولانس هوایی راه انداختیم.

عجله در بیمه کردن افراد فاقد بیمه تنها اشکال وارد به طرح

وی با طرح این سئوال که من نمی دانم کجای این کارها و خدمات عجولانه است، اظهارداشت: البته اشکال دوستان به یک بخش طرح تحول سلامت وارد است و آن در مورد بیمه کردن افراد فاقد بیمه بود که من می پذیرم عجولانه اقدام شد.

بیمه کردن افراد فاقد بیمه به این دلیل عجولانه بود که منابع به مقدار لازم برای تامین هزینه به صندوق های بیمه ای پیش بینی نشده بود و این وظیفه بیمه بود که وقتی تعداد بیمه شدگان به ۵ میلیون نفر که اعتبار آن پیش بینی شده بود، رسید، باید متوقف می شد و ادامه نمی دادوزیر بهداشت توضیح داد: بیمه کردن افراد فاقد بیمه به این دلیل عجولانه بود که منابع به مقدار لازم برای تامین هزینه به صندوق های بیمه ای پیش بینی نشده بود و این وظیفه بیمه بود که وقتی تعداد بیمه شدگان به ۵ میلیون نفر که اعتبار آن پیش بینی شده بود، رسید، باید متوقف می شد و ادامه نمی داد.

وی افزود: آنچه مشخص است، طرح تحول سلامت ادامه خدماتی است که بعد از انقلاب شروع شده است.

برای اجرای طرح تحول سلامت نظر همه را گرفتیم

هاشمی با بیان این مطلب که برای اجرای طرح تحول سلامت نظر همه را گرفتیم، گفت: بعد از موافقت بیمه ها، وزارت بهداشت، کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، این طرح به شورای عالی بیمه رفت و بعد به سازمان مدیریت و برنامه ریزی و در ادامه به کمیسیون اجتماعی دولت و در نهایت هیئت وزیران در مورد اجرای این طرح تصمیم گرفت.

وزیر بهداشت با اشاره به برخی اظهارات که مدعی مخالفت با اجرای این طرح بوده اند، افزود: اگر آقای پزشکیان در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس مخالف بوده اند، یک رای داشته اند. همانطور که وزارت بهداشت تنها یک رای از ۹ رای شورای عالی بیمه را دارد. در عین حال هیچ ادعایی نداریم، آنهایی که می گویند این طرح عجولانه شروع شده است، اگر روش بهتری دارند یا اصلاحاتی مدنظرشان است، مکتوب ارائه بدهند، زیرا کلی گویی مشکلی از مردم حل نمی کند.

دریغ از یک صفحه پیشنهاد منتقدان

آنهایی که می گویند این طرح عجولانه شروع شده است، اگر روش بهتری دارند یا اصلاحاتی مدنظرشان است، مکتوب ارائه بدهند، زیرا کلی گویی مشکلی از مردم حل نمی کند وی ادامه داد: من از بعضی همکاران قدیمی ام راجع به سرنوشت این طرح موارد زیادی شنیده ام ولی دریغ از یک صفحه پیشنهاد یا دو خط نوشته که بخواهند به ما بدهند. من ۲۰ سال است که دارم حرف های بعضی از این دوستان را می شنوم و متوجه نمی شوم، بالاخره آن «نظام سلامت» که در ذهن آنهاست، چه نظامی است. روی کاغذ بیاورند و به ما بدهند، ما حتما استفاده می کنیم. زیرا، ما برای حل مشکلات مردم آمده ایم و اتفاقا گره هایی را باز می کنیم که بعضی از آنها خودساخته است و خودمان این گره ها را به پای سیستم سلامت بسته ایم.

هاشمی با اشاره به چند گانگی در مدیریت حوزه سلامت ، گفت: از وقتی بیمه ها از وزارت بهداشت جدا شده و به مجموعه ای رفته که نه تنها در این دوره، بلکه در دوره وزرای قبلی هم همیشه مشکل آفرین بوده و چند گانگی بوده است.

خیلی ها از طرف مردم حرف می زنند که حرف مردم نیست

وزیر بهداشت با بیان این مطلب که خیلی سال است که خیلی ها از طرف مردم حرف می زنند که البته حرف مردم نیست، افزود: مردم حداقل در حوزه سلامت معتقدند اگر یک درصد مالیات بر ارزش افزوده را داده اند، مطمئن هستند که در همین بخش آمده است. مردم، دوست دارند که مجلس و دولت پول را در این حوزه ها هزینه کنند تا حوزه هایی که در زندگی شخصی آنها ممکن است لمس نکنند.

هاشمی در ارتباط با این مطلب که چقدر از محل یک درصد مالیات بر ارزش افزوده و هدفمندی یارانه ها به طرح تحول سلامت تخصیص یافته است، گفت: همه یک درصد مالیات بر ارزش افزوده باید همه یک درصد مالیات بر ارزش افزوده در بخش درمان باید برای بخش بهداشت هزینه شود به غیر از ۷۰۰ میلیارد تومان آن که مربوط به تجهیز و تکمیل بیمارستان ها می شود. البته همین مقدار هم توسط دیوان محاسبات دقیقا نظارت می شود برای بخش بهداشت هزینه شود به غیر از ۷۰۰ میلیارد تومان آن که مربوط به تجهیز و تکمیل بیمارستان ها می شود. البته همین مقدار هم توسط دیوان محاسبات دقیقا نظارت می شود و هر سال گزارش آن به مجلس ارائه می گردد و اگر کوچکترین تخلفی شده باشد، به دادستان دیوان محاسبات معرفی می کنند و اگر مجرم شناخته شود، مجازات می شود.

وی به اعتبارات منابع از محل ۱۰ درصد هدفمندی یارانه ها اشاره کرد و افزود: در ابتدای سال ۹۳ از همین محل ۶۲۵۰ میلیارد تومان به ما دادند و بعد از آن ۳۰۰۰ میلیارد تومان و امسال هم تا کنون ۱۵۰۰ میلیارد داده اند و این کل پولی است که از محل هدفمندی طی سه سال به طرح تحول سلامت داده اند.

وزیر بهداشت ادامه داد: من فکر می کنم مردم ایران همانطور که در نظرسنجی ها شرکت کرده اند، اگر بدانند که این رقم نسبت به دیگر موارد هزینه شده، چقدر است و این همه خدمت در سراسر کشور برای آنها ایجاد شده است، صحبت های بنده را تایید می کنند.

کاهش ۱۶ درصدی سهم پرداختی مردم

هاشمی با اشاره به نظرسنجی ها که نشان می دهد ۷۵ درصد مردم از اجرای طرح تحول سلامت رضایت دارند، گفت: اما یک عده خودشان را قیم مردم می دانند و از جانب آنها حرف می زنند و می گویند عقیده مردم این است که پول طرح تحول سلامت، از این جیب به آن جیب شده است. در حالی که بر اساس اظهارات  آقایان، پرداخت از جیب مردم تا قبل از اجرای این طرح، ۵۷ درصد بود که البته آمار غیررسمی بالای ۶۰ درصد را نشان می دهد اما، طبق گزارش مرکز آمار ایران، این سهم اکنون به ۴۰ درصد رسیده و ثابت شده است که به ازای هر یک درصد کاهش ۷۹۰ میلیارد تومان بایستی از منابع عمومی هزینه شود.

وی در همین زمینه ادامه داد: حالا حساب کنید برای ۱۶ درصد کاهش سهم پرداختی مردم، چه رقمی می شود و آن را مقایسه کنید با پولی که به وزارت بهداشت داده اند. این مسئله نشان می دهد که ما هزینه ها را مدیریت کرده ایم و یک انضباط در بین ارائه دهندگان خدمت که جامعه پزشکی هستند، به وجود آورده ایم.

طرح تحول سلامت یک طرح بومی است

پرداخت از جیب مردم تا قبل از اجرای طرح تحول سلامت، ۵۷ درصد بود که البته آمار غیررسمی بالای ۶۰ درصد را نشان می دهد اما، طبق گزارش مرکز آمار ایران، این سهم اکنون به ۴۰ درصد رسیده و ثابت شده است که به ازای هر یک درصد کاهش ۷۹۰ میلیارد تومان بایستی از منابع عمومی هزینه شودوزیر بهداشت در پاسخ به این سئوال که مشابه طرح تحول سلامت در سایر کشورها اجرا شده است یا خیر، گفت: به این شکل اجرا نشده است، البته خدماتی که هدف گیری کرده ایم، در بسته های نظام سلامت کشورهای پیشرفته و از جمله بعضی کشورهای منطقه مشاهده می شود. ولی اینکه همزمان اجرا کرده باشند، یا این سطح از پوشش خدمات را داشته باشند، واقعیت این است که بعضی ها پیشرفته تر و بعضی ها عقب تر هستند.

به گفته هاشمی، طرح تحول سلامت یک طرح کاملا بومی است که ادامه یا تکمیل کننده خدمات در حوزه بهداشت، درمان، آموزش و پژوهش است.

این طرح نمی تواند شکست بخورد

وزیر بهداشت در پاسخ به این سئوال که تبعات توقف یا شکست طرح تحول سلامت چگونه بروز و ظهور پیدا خواهد کرد، اظهارداشت: این طرح نمی تواند شکست بخورد، بلکه بایستی آن بخش هایی که در اجرا هزینه ساز بوده را یا تامین اعتبار کنیم و یا اصلاح شود. وگرنه ما فراموش نکرده ایم موقعی که ما شروع بکار کردیم، کشور با بحران مواجه بود. اگر به گزارش هایی که در یک سال منتهی به این دولت نگاه کنیم، مردم خیلی گرفتاری داشتند و در بعضی از استان ها گزارش دارم که برای موضوع سلامت، شورای عالی تامین استان تشکیل می شد. بنابراین، این طرح نمی تواند متوقف شود، اگرچه بعضی ها از روز اول لحظه شماری می کنند این طرح شکست بخورد.

پیشنهاد تامین اعتبار برای سال آینده

هاشمی در ارتباط با برنامه وزارت بهداشت برای ادامه اجرای طرح تحول سلامت و خروج از مشکلات اعتباری در سال آینده، گفت: برای سال آینده به دولت پیشنهاد داده ایم که اعتبارات را در قالب استانی تجمیع کنیم. حالا که بیمه ها را تجمیع نکرده اند، منابع به طور کامل در اختیار دانشگاه های علوم پزشکی قرار بگیرد و آنها، هزینه ها را در سقف اعتباری که دارند، تنظیم کنند. سازمان برنامه و بودجه هم این طرح نمی تواند شکست بخورد، بلکه بایستی آن بخش هایی که در اجرا هزینه ساز بوده را یا تامین اعتبار کنیم و یا اصلاح شودموظف شود این تخصیص ها را ۱۰۰ درصد بدهد و به این ترتیب، هر دانشگاه علوم پزشکی می داند که در یک سال چقدر پول خواهد داشت و یک دوازدهم بودجه اش را هر ماه تحویل می دهند و هزینه های دارو، پرسنل، تجهیزات و خدمات را متناسب با سقف اعتباری که دارد، تنظیم خواهد کرد. در غیر این صورت، با این دوگانگی که در مدیریت نظام سلامت وجود دارد، معتقدم باز بیمه ها کسری خواهند آورد و مشکلات امسال نه تنها پابرجا خواهد ماند، بلکه تشدید هم خواهد شد.

وزیر بهداشت در پایان افزود: امیدواریم دولت این پیشنهاد را بپذیرد و منابع را در سطح استانی اعم از بیمه، طرح تحول سلامت و اعتبارات جاری تجمیع کند و دانشگاه مسئول شود و اجازه دهد در همان سقف هزینه ها افزایش پیدا کند. ما معتقدیم به این شکل حتما صرفه جویی خواهد شد و به عدالت هم نزدیک تر بوده و کسانی از اعتبارات دولتی استفاده می کنند که مستحق هستند.