خبرگزاری مهر- گروه استان ها، مائده اسفندمز-مهری شیرمحمدی: زیبایی فصل بهار در شهری مثل رشت در باغی وسیع متبلور می شود که درختان آن تاریخی کهن را در دل دارند. باغ «محتشم» این شهر که تاریخچه آن سبب شده در فهرست میراث فرهنگی کشور به ثبت برسد، نه تنها سبزی بهار را در نخستین فصل سال برای شهروندان و گردشگران مهیا می کند بلکه در تمام فصول، محلی برای تجمع، دورهمی و خوش گذرانی های روزانه جمع کثیری از مردم شهری است که سرانه فضای سبز در سطح آن سالها است نسبت به سایر شهرها با کمبود مواجه است.
باغ محتشم برخلاف وسعت نخست خود طی سال های گذشته در تملک برخی ادارات دولتی قرار گرفت و بخش های زیادی از باغ و حتی درختان تنومند آن از بین رفت باغ تاریخی «محتشم» از جمله معدود باغ های تاریخی شهر رشت و کشور است. این باغ متعلق به «محتشم الملک» از صاحب منصبان گیلان در اواسط دوره قاجار بوده است. وجود درختان کهنسال آزاد و عبور رودخانه گوهررود از این باغ و همچنین وجود عمارت کلاه فرهنگی، به عنوان کاخ مسکونی محتشم، از ویژگی های منحصر به فردی بوده که سبب شده پرونده این باغ مورد نظر سازمان میراث فرهنگی قرار گیرد و باغ محتشم در فهرست آثار ملی کشور به ثبت برسد.
اگرچه باغ برخلاف وسعت نخست خود طی سال های گذشته در تملک برخی ادارات دولتی قرار گرفت و بخش های زیادی از باغ و حتی درختان تنومند آن از بین رفت، اما به نظر می رسد هنوز هم شهروندانی هستند که اهمیت این باغ را به خوبی شناخته و ارزش میراثی آن را درک می کنند با این حال زیبایی های این باغ با وجود قدمت تاریخی آن دیری نبود که در معرض خطر قرار گرفت.
عملیات عمرانی شهرداری رشت در محوطه باغ تاریخی
در اسفندماه سال گذشته با عملیات عمرانی سازمان عمران شهرداری رشت، تجهیز کارگاه در حریم باغ محتشم این شهر که آبان ماه امسال در فهرست میراثی کشور به ثبت رسید، باعث شد جمعی از شهروندان به طور خودجوش مانع از آسیب رسیدن به حریم این باغ شوند.
داستان از جایی شروع شد که در دومین جمعه آخرین ماه سال ۹۵، لودرهای شهرداری برای احداث ساخت و ساز در محوطه باغ آماده حرکت بودند که با ممانعت جمعی از شهروندان حاضر در باغ مواجه شدند.
اگرچه با دخالت نیروی انتظامی سرانجام این واکنش ختم به خیر شد اما احداث ساختمانی که با عنوان بازارچه صنایع دستی از سوی سازمان عمران شهرداری رشت قرار بود در حریم باغ محتشم (باغ ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی کشور) ساخته شود، نه تنها بی توجهی نسبت به آثار میراثی رشت را نشان داد پرده از بی دغدغه بودن مسئولان مربوطه نسبت به حفظ آن را نیز برداشت.
اقدام سازمان عمران شهرداری رشت در جمعه مذکور، سبب شد که در جلسه علنی شورای اسلامی شهر رشت نیز موضوع مطرح و اعضای شورا خواستار تذکر به شهردار درباره این اقدام شوند.
امیرحسین علوی که در یکصد و هشتادمین جلسه شورای رشت در این باره سخن می گفت اعلام کرد: اقدام سازمان عمران شهرداری در محوطه باغ محتشم که از سوی سازمان میراث فرهنگی به ثبت ملی رسیده است بدون مجوزهای اداره کل میراث فرهنگی استان بوده و باید هر چه زودتر مانع از پیشرفت عملیات عمرانی شد.
عباس صابر عضو دیگر شورا نیز خواستار توقف عملیات و ارائه تذکر به شهردار در این باره شد و در نهایت در آن جلسه، رئیس شورا دستور به ارائه تذکری به شهردار رشت برای اقدام در حریم یک باغ ثبت میراثی بدون مجوز سازمان میراث فرهنگی داد.
اما چگونگی آغاز عملیات عمرانی در باغ محتشم بدون اخذ مجوز از اداره کل میراث فرهنگی استان از زبان مدیرعامل سازمان عمران شهرداری رشت قابل توجه است.
موافقت ضمنی برای آغاز ساخت و ساز در محوطه باغ میراثی
عاطفه چیرانی در این باره به خبرنگار مهر توضیح می دهد: طی جلساتی که با معاونت میراث فرهنگی گیلان برگزار شد، موافقت ضمنی این سازمان دریافت شده بود و به همین دلیل شهرداری نسبت به تجهیز کارگاه در محوطه باغ اقدام کرد.
وی می افزاید: از سوی دیگر زمین مورد نظر که در گذشته گلخانه باغ بوده از سوی شهرداری مدیریت می شود و در حال حاضر بهترین عرصه برای احداث ساختمان تشخیص داده شده است.
زمین در نظر گرفته شده برای ساخت و ساز که در گذشته گلخانه باغ بوده از سوی شهرداری مدیریت می شود و در حال حاضر بهترین عرصه برای احداث ساختمان است مدیرعامل سازمان عمران شهرداری رشت به محدود بودن عرصه های در اختیار شهرداری برای اجرای برنامه هایی همچون عرضه صنایع دستی اشاره و بیان می کند: عملا به غیر از پارک ها عرصه دیگری برای اجرای چنین طرح هایی در اختیار شهرداری نیست لذا از لحاظ جذابیت گردشگری نیز فضای موجود بهترین عرصه برای احداث ساختمان صنایع دستی است.
چیرانی مشخصات ساختمانی که قرار بوده در محوطه باغ محتشم ساخته شود را منطبق با معماری بومی و سنتی دانسته و ادامه می دهد: ارتفاع ساختمان هشت متر در نظر گرفته شده و نمای آن کاملا با مصالح منطبق با معماری گیلان ساخته می شود.
وی می افزاید: ساختمان موردنظر قرار است با توجه به ظرفیت گردشگری باغ محتشم برای عرضه صنایع دستی در دو طبقه ساخته شود لذا احداث چنین ساختمانی می تواند به شناساندن صنایع دستی گیلان به گردشگران کمک قابل توجهی کند.
چیرانی می گوید: عملا حریم باغ طی سال های متمادی از سوی ارگان های مختلف مورد تعرض قرار گرفته و شهرداری در راستای جلب گردشگران اقدام به ساخت ساختمان مورد نظر کرده است.
تکذیب صدور مجوز از سوی میراث فرهنگی برای آغاز ساخت و ساز
با وجود این سخنان، معاون میراث فرهنگی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر بر این موضوع تأکید دارد که شهرداری بدون رایزنی با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان به عملیات عمرانی در محوطه باغ محتشم اقدام کرده است.
محمدرضا باقریان با بیان اینکه هیچ مجوزی از سوی اداره کل میراث فرهنگی گیلان برای آغاز عملیات عمرانی در محوطه باغ محتشم به شهرداری رشت اعطا نشده است اظهار می کند: پس از عمارت کلاه فرنگی، باغ محتشم به تازگی در فهرست آثار میراثی کشور به ثبت رسیده و هرگونه دخل و تصرف در آن باید با اخذ مجوزهای لازم صورت گیرد.
شهرداری بدون رایزنی با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان به عملیات عمرانی در محوطه باغ محتشم اقدام کرده است وی می افزاید: اگرچه بررسی حریم باغ نیازمند رجوع به اسناد و نظر کارشناسان است اما در هر صورت رسیدن به این مرحله از اقدام از سوی شهرداری بدون مجوزهای لازم از سوی سازمان میراث فرهنگی غیرقابل قبول است.
معاون میراث فرهنگی گیلان ادامه می دهد: برای رسیدن به نظر کارشناسی و بررسی وضعیت باغ و شناسایی مشخص حریم آن که در پرونده ثبت فهرست ملی مطرح بوده مجددا جلسه کارشناسی برگزار شد و در نهایت با توجه به اسناد مربوطه، اقدام شهرداری در «محوطه و حریم باغ محتشم» یعنی باغ ثبت شده در فهرست میراث کشور محسوب می شود.
اقدام غیرقانونی شهرداری برای عملیات عمرانی در پارک محتشم
باقریان در پاسخ به اینکه در حال حاضر با وجود تجهیز کارگاه شهرداری برای عملیات عمرانی، شهرداری چه اقدامی باید انجام دهد می گوید: بدون اخذ مجوز از اداره کل میراث اقدام شهرداری غیرقانونی بوده و هیچ مجوزی به شهرداری برای عملیات عمرانی در حریم باغ محتشم به این نهاد اعطا نمی شود.
وی تصریح می کند: علاوه بر توقف عملیات، در صورتی که شهرداری خواستار ادامه کار باشد این امکان وجود دارد که طرح استقرار سازه های موقت با در نظر گرفتن شرایطی از سوی اداره کل میراث مورد بررسی قرار گیرد اما احداث ساختمان در حریم باغ منتفی است.
موازی کاری، ناهماهنگی و غفلت از داشته های میراثی شهر رشت و استان گیلان در برخی نهادها و مسئولان، هراز چندگاهی خطر وارد کردن تیشه هایی غیرقابل جبران را به پیکر چنین داشته هایی وارد می کند و در این میان تنها میراث به جا مانده از نیاکان است که قربانی این ناهماهنگی ها می شوند.
نظر شما