جزئیات سهم بهره‌وری از رشد اقتصادی ۹۵/شاغلان چقدر بهره‌ور بودند؟

رویا طباطبایی در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح سهم بهره‌وری در رشد اقتصادی سال‌های ٩١ تا ٩٥ گفت: گزارش تغییرات رشد شاخص‌های بهره‌وری کل عوامل تولید طی دوره مذکور نشان می‌دهد، این شاخص در سال‌های ۱۳۹۱، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۴ از رشد مثبتی برخوردار نبوده و همچنین رشد اقتصادی در این سه سال به ترتیب (۸-) در سال ۱۳۹۱، (صفر) در سال ۱۳۹۲ و (۱,۶- ) در سال ۱۳۹۴ گزارش شده است.

رئیس سازمان ملی بهره‌وری، سهم بهره وری از رشد اقتصادی در سال ۹۵ را ۸۶ درصد عنوان کرد و افزود: بر این اساس تغییرات شاخص بهره وری کل عوامل تولید ۹.۹۵ درصد بوده در حالیکه رشد اقتصادی ۱۱.۶ درصد بوده است. ضمن اینکه سهم میانگین رشد سالانه بهره وری از میانگین رشد اقتصادی سالانه طی سالهای ۹۳ تا ۹۵ نیز ۶۲ درصد بوده است.

طباطبایی گفت: مقایسه وضعیت شاخص بهره‌وری کل عوامل تولید نشان می‌دهد که بیشترین میزان رشد این شاخص مربوط به سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۵ بوده است.

وی تصریح کرد: این گزارش با استفاده از آمارهای مربوط به رشد اقتصادی برگرفته از حساب‌های ملی به قیمت ثابت سال۱۳۹۰ دریافتی از  بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و آمار مربوط به نیروی کار برگرفته از مرکز آمار ایران تهیه شده؛ این در حالی است که آمارهای مربوط به رشد اقتصادی در سال‌های ۱۳۹۱، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ محاسبه شده از آمار حساب‌های ملی به قیمت ثابت سال ۱۳۹۰ دریافتی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد، آمار مربوط به رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۴ عیناً از آمار اعلام شده در گزارش تحولات اقتصادی در بخش واقعی ایران منتشر شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران استفاده شده است.

به گفته طباطبایی، همچنین برای آمار مربوط به رشد اقتصادی مربوط به سال ۱۳۹۵، رشد اقتصادی ۹ ماهه ۱۳۹۵ منتشر شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی در نظر گرفته شده است. لازم به توضیح است که آمارهای مربوط به شاخص‌های بهره‌وری در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ مقدماتی بوده است و در معرض تجدید نظر قرار دارد. همچنین، آمار مربوط به نیروی کار برگرفته از مرکز آمار ایران می‌باشد.

وی اظهار داشت: از آنجا که مفهوم نرخ رشد بهره‌وری عبارت از تفاضل نرخ رشد اقتصادی از میانگین موزون نرخ رشد نیروی کار و سرمایه می‌باشد در سال ۱۳۹۱ که رشد اقتصادی منفی بوده، رشد دو نهاده تولید مذکور (نیروی کار و سرمایه) هر دو مثبت بوده است، لذا رشد شاخص بهره‌وری کل عوامل تولید منفی‌تر از رشد اقتصادی حاصل شده است. در این حالت محاسبه سهم رشد بهره‌وری از رشد اقتصادی امکانپذیر نخواهد بود. درواقع به دلیل بیشتر بودن قدر مطلق رشد شاخص بهره‌وری کل عوامل از قدر مطلق رشد اقتصادی، به لحاظ ریاضی مفهوم سهم موضوعیت ندارد هر چند که با توجه به این اعداد می‌توان ابراز داشت سهم قابل توجهی از رشد اقتصادی منفی در این سال می‌تواند ناشی از رشد منفی شاخص بهره‌وری کل عوامل باشد.

طباطبایی گفت: در رابطه با علت کاهش رشد شاخص بهره‌وری کل عوامل تولید در سال ۱۳۹۱ می‌توان به این نکته اشاره کرد که در مفهوم خاص آن، این کاهش از تحریم‌های اقتصادی و عدم در دسترس بودن مواد اولیه وارداتی، علیرغم رشد نیروی کار و سرمایه بوده که خود را به صورت رشد منفی در شاخص بهره‌وری نمایان کرده؛ اما از آنجا که کل اقتصاد کشور از شرایط نرمال برخوردار نبوده است، این عامل نشان‌دهنده عدم وجود بهره‌وری در کل اقتصاد بوده است. بنابراین تأثیرات منفی هر عاملی مانند مشکلات اقتصادی در شاخص‌های بهره‌وری منعکس می‌شود.

وی افزود: در سال ۱۳۹۴ نیز علیرغم رشد مثبت نیروی کار و سرمایه، به دلیل رکود اقتصادی ناشی از ادامه تأثیرات تحریم‌ها، رشد شاخص بهره‌وری کل عوامل تولید نیز منفی‌تر از رشد اقتصادی شده است. بنابراین همانطور که در بالا ذکر شد به دلیل بیشتر بودن قدر مطلق این عدد نسبت به قدر مطلق رشد اقتصادی، مفهوم سهم از لحاظ ریاضی موضوعیت خود را از دست خواهد داد.

طباطبایی گفت: شاخص بهره وری کار در سال ۹۵ معادل ۹۵، شاخص بهره وری سرمایه در سال ۹۵ معادل ۹۶ و شاخص بهره وری کل عوامل نیز ۹۵ بوده است.

شاخص‌های بهره‌وری بر اساس ارزش افزوده، تعداد جمعیت شاغل و موجودی سرمایه (۱۰۰=۱۳۹۰) در سال ۱۳۹۰

شاخص‌های بهره‌وری بر اساس ارزش افزوده، تعداد جمعیت شاغل و موجودی سرمایه (۱۰۰=۱۳۹۰) در سال ۱۳۹۲