خوزستان رکوردار آتش سوزی جنگل ها/آتش های تعمدی مهار شود

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - قاسم منصور آل‌کثیر: مسئولان هر کدام دلایلی برای علت آتش سوزی های بی شمار در خوزستان مطرح و بیشتر سعی دارند عامل اصلی آتش سوزی ها را کشاورزان گندم کار معرفی کنند. اما کارشناسان می گویند تغییر اقلیم در منطقه خاورمیانه و استان خوزستان و خشکسالی مداوم سبب وقوع آتش‌سوزی های متعدد در منابع طبیعی استان شده است. خوزستان دارای ۹۷۰ هزار هکتار جنگل طبیعی و ۶۳ هزار هکتار جنگل دست کاشت است. 

لزوم مشارکتِ همه دستگاه‌ها

سال گذشته یک هزار و ۲۹۶ هکتار جنگل از خوزستان در آتش سوخت. امسال نیز ۱۰ فقره حریق در۲۷۱ هکتار را در سال جاری در استان خوزستان داشتیم و این در حالی است که هنوز به فصل بحران نزدیک نشده ایم.

سرهنگ پاسدار، قاسم سبزعلی فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور اخیراً در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان خوزستان اظهار کرد: با توجه به وضعیت آماری در سطح کشور ۳۵ درصد کاهش حریق در جنگل ها داشتیم ولی در خوزستان افزایش آن را شاهد هستیم.

سبزعلی افزود: دولت در برنامه ششم توسعه نگاه ویژه‌ای به موضوع آتش‌سوزی و حریق در منابع طبیعی و محیط زیست داشته است و جلسات متعددی با رییس سازمان مدیریت بحران به منظور سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری برای کاهش حریق در منابع طبیعی کشور برگزار کردیم.

بر اساس تبصره ماده ۴۷ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، تمام دستگاه‌ها دارای وظایفی در زمان بروز حریق و آتش‌سوزی هستند؛ بنابراین لازم است در هنگام وقوع آتش‌سوزی از ظرفیت تمامی دستگاه‌ها استفاده شود. این درحالی است که بسیاری از دستگاه ها ابزار مناسبی برای اطفاء حریق ندارند. مثلا شهرداری شوش به دلیل کمبود خودروهای آتش نشانی، از ارسال خودروهای شهر به جنگل های دوردست کرخه یا دز هراس دارد. 

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور گفت: در صورت هماهنگی و تعامل با سازمان‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد در زمان وقوع آتش‌سوزی و در دقایق اولیه حادثه، می‌توان حریق را مهار کرد؛ اگر منتظر اعزام اکیپ‌ها و دستگاه‌های دولتی و هماهنگی‌های دولتی باشیم، ممکن است که زمان حریق به ساعت‌ها و گستردگی‌ حریق به هکتارها کشیده شود.

همراهی فرمانداران و NGO ها

احمد مطیعی مدیر کل منابع طبیعی خوزستان نیز در این خصوص اظهار داشت: تغییر اقلیم در منطقه خاورمیانه و استان خوزستان و خشکسالی مداوم سبب وقوع آتش‌سوزی های متعدد در منابع طبیعی استان شده است.

مطیعی با بیان این‌که در حالت بارندگی مناسب یا خشکسالی به دلایلی همچون افزایش علوفه یا خشکیدگی درختان احتمال آتش‌سوزی در منابع طبیعی و جنگل‌ها به وجود می‌آید، ادامه داد: دولت و حکومت در چند سال اخیر تلاش بسیاری برای کنترل آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی انجام داده است.

وی گفت: نزدیک به ۲۰ هزار هکتار از اراضی که آتش‌گرفته‌اند جنگل‌ها و مراتع بوده است؛ خوزستان بیشترین آتش‌سوزی جنگل‌ها را در سطح کشور دارد.

وی با اشاره به برگزاری جلسات متعددی با  NGOها برای جلب حمایت و همکاری آنها در حوزه مدیریت حوادث آتش‌سوزی در منابع طبیعی خوزستان طی سه ماه گذشته، عنوان کرد: فرمانداران نقاط بحرانی حوادث حریق شهرستان‌ها را تعیین تا اقدامات لازم انجام شود.

تبرئه متخلفان 

همچنین احمدرضا لاهیجان زاده مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با انتقاد از بی نتیجه ماندن پرونده های آتش سوزی جنگل ها و مناطق حفاظت شده اظهار کرد: مدتی پیش ۴۰ کشاورز به دلیل سوزاندن کاه و کلش مزارع به دادگاه معرفی شده اند اما می دانیم که این پرونده ها نیز همچون گذشته نتیجه ای در برندارد و این متخلفان تبرئه می شوند

قائم مقام مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان نیز با اشاره به ممنوعیت آتش زدن کاه و کلش در مزارع بر اساس قانون مصوب اخیر، گفت: بیشترین آتش سوزی جنگل در خوزستان در خرداد ماه رخ می دهد که ناشی از سرایت آتش سوزی در مزارع به جنگل هاست. 

اما آتش سوزی ها در برخی نقاط خسارات جبران ناپذیری بر جای گذاشت. برای نمونه افزون بر یک هزار هکتار از جنگل های بخش الوار اندیمشک که دارای گونه های گیاهی ‏نادر هستند طی سالهای گذشته در آتش سوخته اند. آتش سوزی که در جنگل های منطقه چاوونی منطقه گردشگری منگره بخش الوار گرمسیری اندیمشک به وقوع پیوست بیش از ۳ روز طول کشید.

رئیس پارک ملی کرخه نیز اعلام کرد که امسال متاسفانه ۱۵۰ هکتار از بیشه های کرخه در آتش سوخت. بیش از ۲۰۰ هزار اصله درخت و درختچه از بین رفت. باتوجه به فصل زاد و ولد پرندگان تعداد زیادی آشیانه پرندگان از راسته گنجشک و کبوترسانان همچنین دیگر گونه های جانوری از جمله مار و نیز تعدادی ماهی در نهرها تلف شدند.

آتش های تعمدی

اما مشکل اصلی آتش سوزی های اخیر جنگل های اندیمشک این است که به صورت تعمدی صورت گرفته و باعث آسیب و زیان جدی به محیط زیست خوزستان شده اند.

در همین زمینه محمد علی جواهری مدیر منابع طبیعی شهرستان اندیمشک در گفت و گو با خبرنگار مهر با تائید سوخته شدن گونه های جانوری در آتش سوزی های دشت چاوونی این شهرستان در مدت اخیر اظهار کرد: منطقه بسیار صعب العبور و کوهستانی با دیواره های سنگی است و تنها راه دسترسی به آن پیاده روی است که پنج ساعتی طول می کشد. نیروهای اولیه که اعزام شده بودند نسبت به اعلام افزایش آتش سوزی و نیازمندی به نیروهای بیشتر اقدام کردند.

وی تشریح کرد: فرمانداری بعدازظهر یکشنبه ستاد بحران تشکیل و تمامی دستگاه های ذیربط در جلسه حضور داشته و نیروهای محلی را نیز افزایش دادند. همچنین با همکاری سازمان ها و ارگان های مختلف از جمله بسیج، ارتش، هلال احمر و سپاه نیروهای جدید را به منطقه اعزام کردند. شهرداری حسینیه و بیدرو به هم کمک کردند ولی صعب العبور بودن منطقه یکی از مشکلاتی بود که برای اطفای سریعتر آتش موانعی ایجاد می کرد.

جواهری در ارتباط با علت حادثه بیان کرد: در آتش سوزی اولیه نیروی انسانی و اختلافات محلی باعث آتش سوزی شده بود که زمین های کشاورزی را آتش می زدند. در آتش سوزی های بعدی نیز اختلاف بین روستاییان و عشایری مطرح بود که روستایی ها اقدام به آتش زدن مراتع می کردند تا وقتی عشایر پاییز برمی گردند دیگر زمینی برای چرای دام نداشته باشند ولی چون منطقه فاقد افراد ساکن است به سختی می توان فهمید این کار را چه کسی انجام داده است.

ریه هایی که از بی توجهی در رنج‌ هستند

پوشش گیاهی و جنگل ها حکم ریه های حیات زندگی مان را دارند. همچون ریه های انسان بسیار حساس و هر لحظه ممکن است بر اثر سهل انگاری آنها را از دست بدهیم. ماجرای جنگل های خوزستان به همین صورت است. به قول نماینده مردم شوش در مجلس متأسفانه این موضوع مانند ریزگردها فقط در هنگام وقوع حادثه مورد توجه قرار می‌گیرد و برای همین فکر اساسی برای حل این موضوع نشده است.