خبرگزاری مهر، گروه جامعه- نگار فیض‌آبادی: ناصر کرمی، دانشیار دانشگاه تروندهایم نروژ، در کارگاه آنلاین «بنیان‌ها و مفاهیم توسعه پایدار» ضمن اشاره به سابقه هفت هزار ساله کشاورزی در ایران، گفت: در طول این هفت هزار سال تا سال ۱۳۵۶، چهل هزار چاه احداث شد. در حالی که اکنون، ۹۰ هزار چاه، داریم.
کرمی با بیان این که تعریف توسعه پایدار بهره‌برداری از منابع، متناسب با زادآوری و قدرت احیای منابع است، تأکید کرد: بحران آب، زمانی اتفاق افتاده است که ما ۲/۵ برابر بیشتر از ظرفیت آن برداشت کرده‌ایم و در نتیجه آن شاهد کاهش منابع زیرزمینی و سایر اثرات مشابه هستیم. ضروری است تا ارزش واقعی آب را به عنوان یک کالای اکولوژیک و نه یک کالای اقتصادی در نظر بگیریم.
وی با اشاره به دو مفهوم فرهنگ‌سازی و توسعه پایدار تصریح کرد: این دو واژه، با اینکه بسیار تکرار می‌شوند اما در جای درست خودشان قرار نگرفته‌اند.
این اقلیم‌شناس با یادآوری پیشینه جدال خیر و شر در تاریخ، گفت: این خیر و شر در ادبیات محیط‌زیستی‌ها مربوط به توسعه پایدار و توسعه ناپایدار (و یا توسعه کیفی در مقابل توسعه کمّی) است.
کرمی در ادامه، ارکان بنیاد توسعه پایدار را در قالب چهار رکن اقتصاد، انرژی، اجتماع و محیط‌زیست تبیین کرد.
انسان‌ها بیش از نیازشان مصرف می‌کنند
دانشیار دانشگاه تروندهایم نروژ ادامه داد: عمده چیزهایی که در نظام اقتصادی کنونی، تولید می‌شوند منطبق بر نیازهای واقعی بشر نیستند. بلکه همه جمعیت کره زمین، حتی فقرا، محصولاتی را مصرف می‌کنند که می‌توانستند مصرف نکنند اما در حال حاضر، با وجود یک میلیارد گرسنه در جهان، با بزرگترین گرسنگی تاریخ بشر روبرو هستیم.
کرمی هشدار داد: انسان در همین دوره بزرگترین قحطی بشر، در سیستم اقتصادی مبتنی بر تبلیغ مصرف بیشتر، به بهره‌برداری از منابع طبیعی کره زمین پرداخته است. این نوع مصرف است که ما را به سمت ناپایداری سوق می‌دهد.
اقلیم شناس ایرانی تشریح کرد: در حالی که بخش عمده انرژی مصرفی بشر باید از انرژی‌های پاک باشد، ۵/۹۸ درصد از انرژی‌هایی که انسان مصرف می‌کند، انرژی‌های مضر هستند. به دلیل استفاده از سوخت‌های فسیلی و دیگر علت‌ها، تغییر اقلیم، به عنوان یک «بحران»، پیش روی انسان است.
وی در توضیح رکن اجتماعی توسعه پایدار گفت: ما نمی‌توانیم فقط با حفظ محیط‌زیست و ایجاد اقتصاد مناسب، به چشم‌انداز پایدار برسیم.
آزادی و تنوع، لازمه بقای بشر
این نویسنده حوزه محیط‌زیست، تکثر را در مقابل انحصارطلبی عنوان کرد و گفت: یک اجتماع پایدار، یک اجتماع متکثر است. به این معنی که همان تنوع‌زیستی که برای چشم‌انداز طبیعی مطرح می‌شود، مابه‌ازایی در چشم‌انداز انسانی دارد که برای بقای یک سیستم، فرهنگ و سرزمین اهمیت دارد.
وی تأکید کرد: با وجود آزادی است که همه گونه‌ها، خرده‌فرهنگ‌ها و… حق زیست پیدا می‌کنند. در غیاب آزادی، برخی گونه‌ها نابود می‌شوند و به دنبال آن، مانند محیط طبیعی، سایر گونه‌ها به طور سلسله‌وار نابود خواهند شد.
وی ضمن مرور اصول ۱۷ گانه سند هزاره که اهداف توسعه پایدار را بیان می‌کند، گفت: تمام افراد در توسعه پایدار مشارکت دارند و تصمیم‌گیری‌ها از نوع ابلاغی نیستند.
کرمی در پاسخ به این سؤال که کنشگران محیط‌زیست، چطور می‌توانند مردم را تشویق کنند تا رفتار و زندگی‌شان را در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار تنظیم کنند، گفت: اصل اول این است که بدانیم دستیابی به اهداف توسعه پایدار، امری ست فراتر از سیاست و اقتصاد.
انسان‌های حریص، به توسعه پایدار فکر نمی‌کنند
دانشیار دانشگاه تروندهایم نروژ تأکید کرد: توسعه پایدار امری است که باید در حوزه معنویت و اخلاق متحقق شود. توسعه پایدار، چیزی نیست که در انبار گمرک‌ها و بانک‌ها رخ بدهد. این مفهوم باید در ذهن انسان‌ها متبلور شود. همچنین گفته می‌شود توسعه پایدار، نیازمند بازسازی معنوی بشر است. ما به انسانی معنوی‌تر احتیاج داریم. زیرا از یک موجود حریص با اهداف کمّی، نمی‌توان انتظار داشت که طرفدار توسعه پایدار باشد.
به گفته این فعال محیط‌زیست، برای اینکه یک نفر طرفدار محیط‌زیست باشد، بیشتر از آنکه لازم باشد به او آموزش‌های محیط زیستی داده شود، تشویق اش کنید به جای مجرای دانش، از مسیر هنر به سمت توسعه پایدار حرکت کنند.
کرمی تأکید کرد: علم و تکنولوژی، تاکنون به کمک محیط زیست نیامده است بلکه بیشتر در خدمت مصرف بیشتر بوده‌اند.
نیازمند بازگشت دنیای مدرن به عصر ایمان هستیم
دانشیار دانشگاه تروندهایم نروژ تصریح کرد: هنر و معنویت می‌توانند به خدمت محیط زیست بیایند و ما امروزه نیازمند بازگشت دنیای مدرن به عصر ایمان هستیم زیرا یک انسان مؤمن، عاشق و مذهبی را بهتر و راحت تر می‌توان به سمت اهداف کیفی، سوق داد.
کرمی با توجه به ذهنیت ناخودآگاه انسان، نقشی فراتر از سرگرمی‌سازی برای هنر، مطالعه و ادبیات در نظر گرفت و گفت: این موارد می‌توانند انسان را از خوی حیوانی و بهره‌برداری ناپایدار دور کرده و به بقای بشر کمک کنند.
این نویسنده حوزه محیط‌زیست، گفت: ما رنج‌هایی را به دلیل قضاوت دیگران، برای مصرف بیشتر، کمّی تر و شیک‌تر، به خودمان تحمیل می‌کنیم که لازم است به جای آن، یک فضیلت اخلاقی را ترویج دهیم.
وی در پایان، نیاز به بازسازی مابعدمعنوی را نقطه آغاز کنشگری در حوزه محیط‌زیست و رسیدن به اهداف توسعه پایدار دانست و تأکید کرد: در غیر این صورت باید شاهد تخریب سرنوشت باشیم زیرا تخریب ایران و سرزمین به تخریب سرنوشت منجر خواهد شد.
نظر شما