خبرگزاری مهر؛ گروه استانها- سکینه اسمی: آذربایجان غربی سالانه با تولید افزون بر یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار تن سیب سهم ۳۰ تا ۴۵ درصدی سیب تولیدی و قطب اول کشور را از آن خود کرده اما این افزایش تولید باوجود مرغوبیت و کیفیت بالا نه‌تنها سودی برای اقتصاد کشاورزی و باغداران استان نداشته بلکه به یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان تبدیل‌شده است.
استان گسترش باغات و افزایش میزان تولید سیب را در حالی تجربه می‌کند که اشتغال بیش از ۸۰ هزار خانوار به‌صورت مستقیم از طریق تولید محصولات باغی تأمین می‌شود اما این افزایش چند سالی است به کابوس نبود مشتری و بازار مناسب، متضرر شدن اقتصاد کشاورزی و باغداران استان بدل شده است.
نبود برنامه‌ریزی برای حمایت از تولید، عقب ماندن در رقابت با محصول خارجی، بسته‌بندی نامناسب محصول، منطقی نبودن قیمت‌ها با توجه به هزینه تولید و در برخی موارد همسان نبودن کیفیت سیب داخلی با نمونه‌های خارجی ازجمله دل‌مشغولی‌های موجود در بحث بازار سیب یکی از محصولات استراتژیک استان و کشور به شمار می‌رود.
وجود مشکلات حمل‌ونقل به همراه صرف زمان طولانی برای طی رویه‌های صادراتی ازجمله تخلیه و بارگیری مجدد در پایانه‌ها و بازارچه‌های مرزی، افت و تلفات محصولات کشاورزی و تحمیل هزینه اضافی برای صادرکنندگان نیز از دیگر مسائلی است که این مشکل را تشدید می‌کند.
متأسفانه اگر غفلت و بی‌توجهی مسئولان کشوری و استانی را به این مشکلات اضافه کنیم خیلی نباید منتظر ماند تا نه‌تنها بازارهای جدید از سیب‌های ایرانی محروم باشند بلکه بازارهای سنتی سیب کشور ازجمله عراق، ترکیه و... را نیز از دست بدهیم.
سیب‌هایی که روی دست باغداران آذربایجان غربی ماند
امسال هم همانند سال‌های گذشته باوجود افزایش میزان تولید، بالا بودن کیفیت محصول تولیدی تنها ۲۰ هزار تن از یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب تولیدی به خارج از کشور صادرشده است ۲۰ هزار تنی که سهم بسیار ناچیز از این ظرفیت عظیم به شمار می‌رود.
باغداران ارومیه برای جبران رنج یک‌ساله خود اقدام به برداشت زودتر از موعد کرده و حتی سیب‌های باکیفیت خود را به دلیل نبود بازار مناسب در قالب سیب زیر درختی به حراج گذاشته‌اند. این شرایط عرضه حتی جبران هزینه‌های تولید را هم نمی‌کند.
در روزهای اخیر از جاده‌های شهرهای آذربایجان غربی که گذر کنیم شاهد اتلاف هزاران تن سیب و میوه تولیدی استان هستیم که به‌صورت تلی انبارشده در انتظار خرید به قیمت ناچیز هستند این در حالی است که در کمال تعجب به اعتقاد رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی بازار سیب استان امسال نه‌تنها نامناسب نیست بلکه نسبت به سال‌های گذشته وضعیت خوبی دارد.
تندباد موجب ریزش سیب‌ها شده و دپویی در کار نیست
اسماعیل کریم زاده، رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص نبود بازار مناسب سیب استان با اشاره به انتشار چند فیلم و عکس در رابطه با قطع درختان سیب و دپوی این محصول در کنار باغات سیب جاده اشنویه، افزود: طبق بازدیدهای انجام‌شده توسط شخص بنده و همکاران سازمان، وقوع تندباد شدید در روزهای اخیر و ریزش شدید محصول با کیفیت سیب‌درختی به زیر درختان که هنوز برداشت‌نشده بود، باعث افزایش میزان سیب صنعتی تحویلی به مراکز خرید توافقی در کنار جاده‌ها شده است.
وی ادامه داد: طبق بازدید میدانی انجام‌گرفته و مصاحبه با تعدادی از باغداران واقع در مسیر جاده اشنویه، عاملان مراکز جمع‌آوری سیب‌درختی به دلیل عدم تحویل به‌موقع به کارخانجات صنایع تبدیلی و تکمیلی باعث ازدحام و دپوی سیب در کنار جاده‌ها شده بودند که با پیگیری‌های انجام‌شده در حال حاضر این ازدحام کاهش‌یافته است.
خرید تضمینی نزدیک به ۲۳۰هزار تن سیب درختی صنعتی به قیمت دو هزار و ۸۸۹ ریال در استان انجام شده است
کریم زاده در خصوص موضوع قطع درختان سیب در تعدادی از باغات استان نیز گفت: طبق بازدید انجام‌شده کارشناسان از باغات مذکور، هدف از قطع درختان توسط این باغداران جایگزینی ارقام پایه بذری سیب با ارقام پایه رویشی و جدید در جهت افزایش راندمان تولید و بهبود کیفیت سیب باغ خود بوده است.
وی با انتقاد از گلایه‌ها از بازار سیب استان گفت: من صحبت‌های اخیر نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اخیر در خصوص بازار سیب و محصولات کشاورزی و نیز عکس و فیلم‌های منتشرشده از هدر رفت سیب استان را تکذیب کرده و اعلام می‌کنم بخشی از این موارد بزرگ‌نمایی است.
۵۰ درصد صنایع تبدیلی و تکمیلی کشور در آذربایجان غربی قرار دارد
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی بیان کرد: این استان با دارا بودن بیش از ۵۰ درصد صنایع تبدیلی و تکمیلی کشور به‌عنوان قطب اصلی این صنایع در کشور به شمار می‌رود و سالانه در حدود ۳۵۰ هزار تن از سیب تولیدی استان در این واحدهای تولیدی مصرف می‌شود.
کریم زاده در خصوص سهم ناچیز سیب‌های تولیدی استان در بازارهای صادراتی اظهار داشت: طی سال‌های گذشته متأسفانه باوجوداینکه سیب‌های تولیدی استان از کیفیت و مرغوبیت بسیار بالایی برخوردار است اما در بازارهای جهانی سهم چندانی نداشت اما در سال‌های اخیر تلاش شده با رایزنی و شناسایی بازارهای جدید این مشکل برطرف شود.
وی ادامه داد: بازار روسیه با واردات سالانه ۸۰۰ هزار تن سیب‌درختی، یکی از بهترین بازارهای موجود در حال حاضر برای صدور محصولات کشاورزی ایران به‌خصوص آذربایجان غربی محسوب می‌شود که رایزنی‌های لازم در این خصوص در حال انجام است.
مصرف سیب در سبد غذایی مردم افزایش یابد
کریم زاده با بیان اینکه فرهنگ مصرف سیب‌درختی به دلیل بالا بودن ارزش غذایی این محصول باید در بین مردم ترویج و توسعه یابد تأکید کرد: با قرار دادن سیب در سبد غذایی مردم می‌توان به فروش سیب‌های تولیدی در استان نیز کمک شایانی کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در خصوص عدم برنامه‌ریزی اصولی برای تولید سیب و محصولات باغی بر اساس نیاز استان و یا کشور گفت: در مجموعه وزارت جهاد کشاورزی همه برنامه‌های در حال پیگیری، در جهت اصلاح روش‌های کشت و آبیاری برای تولید محصولات بازارپسند و سالم است.
وی با بیان اینکه بیشتر مشکلات موجود بعد از تولید و در مرحله فروش به وجود می‌آید و مشکلات موجود در مرحله داشت محصول نیز عموماً از عدم فروش و بازاریابی مناسب ناشی می‌شود افزود: افزایش میزان مصرف سرانه کشور نسبت به سایر کشورهای درحال‌توسعه با بالا رفتن توان خرید مردم و به‌کارگیری سیاست‌های حمایتی از قبیل توزیع سیب در سبد توزیعی مدارس، پادگان‌ها، مراکز آموزشی و درمانی و افزایش آگاهی‌های عمومی در خصوص مزایای مصرف سیب از طریق رسانه‌های جمعی می‌تواند در این خصوص راهگشا باشد.
کریم زاده راه‌اندازی واحدهای سورت و بسته‌بندی مناسب در سردخانه‌های استان، حمایت از صادرکنندگان با پرداخت جوایز صادراتی به‌موقع و برقراری استاندارد اجباری در صادرات سیب جهت حفظ بازار محصول تولیدی استان را از دیگر راهکارهای عملی برای تنظیم بازار محصولات کشاورزی استان عنوان کرد.
اظهارات و تکذیب وضعیت نامناسب بازار سیب از سوی کریم زاده در حالی است که وضعیت بازار سیب استان بسیار وخیم‌تر از این است که به‌راحتی از کنار آن گذشت. در این راستا نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی چهارشنبه ۱۰ آبان ماه سال جاری در نطق میان دستور خود در صحن علنی از وضعیت بازار سیب استان و بی‌توجهی به آن انتقاد کرد.
کشاورزی آذربایجان غربی در معرض نابودی است
روح‌الله حضرت‌پور نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در خصوص بازار اسفناک سیب و محصولات کشاورزی آذربایجان غربی گفت: سراغ بغض فروخورده یک ملت می‌روم که کسی صدایش را نمی‌شنود، متأسفانه کشاورزی ارومیه در حال احتضار بوده و در حال حاضر شمارش معکوس برای نابودی کشاورزی مردمی که با چنگ و دندان و تلاش‌های شبانه‌روزی خویش چشم امید به محصولات باغی و کشاورزی دوخته‌اند آغازشده است.
وی با بیان اینکه محصولاتی که با سختی و مشقت کشاورزان تولید می‌شود اکنون به‌صورت زیر درختی در اطراف جاده‌ها ریخته شده و تراژدی تلخ و غمبار دیار آذربایجان را رقم می‌زند، تصریح کرد: این صحنه‌ها دل هر انسانی را به درد می‌آورد.
محصول سیب به جای آنکه به عنوان یک محصول بومی باعث رونق و توسعه کشاورزی کشور باشد اما به تابلوی غم انگیز فلاکت و سیه روزی مردم آذربایجان غربی تبدیل شده است
حضرت پور با بیان اینکه تولید هر ۱۰۰ گرم سیب‌درختی ۷۰ لیتر آب شیرین دومین استان پرآب کشور را مصرف می‌کند، گفت: محصول سیب به‌جای آنکه به‌عنوان یک محصول بومی باعث رونق و توسعه کشاورزی کشور باشد اما به تابلوی غم‌انگیز فلاکت و سیه‌روزی مردم آذربایجان غربی تبدیل‌شده است.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی، با یادآوری تولید یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب در آذربایجان غربی طی سال زراعی جاری، تصریح کرد: درحالی‌که بنا به اعلام مسئولان گمرک استان تنها ۲۰ هزار تن صادرشده است.
حضرت پور خطاب به وزیر جهاد کشاورزی، گفت: آقای حجتی! کشاورزان مجبور هستند محصولات باغی به‌ویژه سیب را پیش از موعد برداشت کنند و در کنار جاده‌ها به نام زیر درختی به نازل‌ترین قیمت فروخته و گاهی با شرایط نسیه چندین ماهه محصولات خود را وارد بازار کنند.
اتلاف هزار تن سیب‌های تولیدی در کنار جاده‌ها و خیابان‌های ارومیه
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: این حال‌وروز تولیدکنندگانی است که باغات که ثمره چندین سال کاشت و داشت آن‌ها بوده را قطعه‌قطعه کرده و باغات خود را به آتش می‌کشند.
عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی، با خطاب قرار دادن وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه کشاورزی در آذربایجان غربی نقش اول در اقتصاد استان را دارا است، یادآور شد: اگر بی‌توجهی به محور اقتصاد آذربایجان غربی که حیات و ممات مردم به آن وابسته است ادامه یابد به‌زودی یاس و ناامیدی کشاورزان، مهاجرت به شهر و حاشیه شهرها، ایجاد مشاغل کاذب و آسیب‌های اجتماعی دامن‌گیر کشور خواهد شد.
حضرت پور با بیان اینکه دل‌های ما از رنج باغداران و کشاورزان زحمتکش آذربایجان غربی خون است، تصریح کرد: آذربایجان غربی قطعه‌ای از بهشت ایران عزیز است که در برهه‌های مختلف نقش‌آفرین و حماسه‌ساز بوده اما امروز در آتش بی‌مهری‌های وزارت جهاد کشاورزی می‌سوزد.
عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی، افزود: پیش از آنکه تصویر اتلاف صدها هزار تن سیب‌درختی در کنار جاده‌های استان چهره نظام مقدس جمهوری اسلامی را در مجامع بین‌المللی مخدوش کند به فریاد باغداران رسیده و به وعده‌هایتان در قبال باغداران عمل کنید؛ سیب و انگور آذربایجان غربی را نجات دهید تا امید و حیات در استان جلوه‌گر شود.
نظام عرضه و توزیع محصولات کشاورزی هدفمند شود
نایب‌رئیس اتحادیه باغداران کشور در خصوص دلایل مشکلات بازار پس از فروش محصولات کشاورزی، باغی به‌خصوص سیب به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه باوجود ظرفیت قابل‌قبول در کشور میزان صادرات محصولات باغی به‌خصوص سیب از وضعیت خوبی برخوردار نیست.
مجتبی شادلو با بیان اینکه نظام عرضه و توزیع را دلالان در کشور مشخص می‌کنند و این به سنت دیرینه تبدیل‌شده است افزود: متأسفانه این سنت هرسال موجب بروز مشکلات اساسی در بخش عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی به‌خصوص سیب می‌شود و دلالان در تعیین قیمت نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
وی با بیان اینکه کشاورزی از زمان پیروی انقلاب اسلامی تاکنون جزو محور اصلی اقتصاد کشور به شمار می‌رود گفت: خودکفایی در محصولات کشاورزی جزو مبانی استقلال ما بوده ولی متأسفانه در برنامه‌ریزی اصولی و شاخص‌های اصلی اقتصاد هیچ موقت به این امر توجه کافی نشده است.
شادلو با بیان اینکه در چشم‌انداز ۲۰ ساله تأمین غذای جمعیت ۳۰۰ میلیون نفری در نظر گرفته است افزود: بخش عظیمی از این جمعیت کشورهای همسایه و مسلمان است که ما مورد هدف قرار داده‌ایم اما در چهارچوب دیپلماسی ما این امر به‌صورت شفاف و مستمر موردتوجه قرارگرفته نشده است تا سهم خوبی در صادرات محصولات کشاورزی داشته باشیم.
بیشتر صادرات سیب ایران به بازارهای عراق است و هدف ما از سال گذشته برای یافتن بازارهای جدید است
نایب‌رئیس اتحادیه باغداران کشور با اشاره به اینکه هم‌اکنون در تولید محصولات باغی دو برابر ظرفیت و نیاز داخلی داریم تولید می‌کنیم گفت: این امر نیازمند برنامه‌ریزی و شناسایی بازارهای هدف برای صادرات محصولات مازاد است.
وی با اشاره به اینکه باغداران به‌خصوص در بخش سیب تابستان و سال گذشته دچار ضرر و زیان‌هایی شدند گفت: ضرر و زیان باغداران به‌خصوص در بخش سیب تا حدی بود هزینه‌های تولید و برداشت را نیز باغداران نتوانستند جبران کنند در عوض مصرف‌کننده میوه خود را گران‌تر تهیه کرد.
شادلو خاطرنشان کرد: رویه توزیع از تولید تا مصرف ما در کشور مشکل دارد باید تنظیم بازار در این خصوص با برنامه‌ریزی و اصولی صورت گیرد و بخشی از محصولات مازاد نیز صادرات مستمر و دائمی باشد تا هرسال شاهد مشکلات در این بخش نباشیم.
پاکستان و هند بازارهای جدید برای صادرات سیب ایران
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی نیز در خصوص دلایل نبود بازارهای مناسب سیب تولیدی استان گفت: ۸۶ میلیون تن سیب‌درختی در جهان تولید می‌شود که ایران با ۴ درصد رتبه سوم است و آذربایجان غربی ۲۹ درصد از ۳.۴ میلیون تن سیب کشور را تولید می‌کند.
جعفر صادق اسکندری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه ایران ازنظر صادرات سیب وضعیت مناسبی ندارد اظهار داشت: باید با کمک و همفکری مسئولان ذی‌ربط، زمینه را برای توسعه صادرات هرچه بیشتر این محصول فراهم کنیم.
وی ادامه داد: بیشتر صادرات سیب ایران به بازارهای عراق است و هدف ما از سال گذشته برای یافتن بازارهای جدید است، با توجه به مذاکرات با سفارت ایران در افغانستان هیئتی به کابل و قندهار برای صادرات اعزام خواهد شد و پاکستان و هند نیز در برنامه بلندمدت صادرات سیب استان قرار دارند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی در خصوص مشکلات صادرات سیب استان افزود: وجود سردخانه‌های آمونیاکی به دلیل عمر کم آن‌ها، هزینه بالای برندسازی و تأمین تسهیلات از مشکلات این بخش در استان است.
اسکندری با اشاره به استفاده بیش‌ازحد از سموم در تولیدات کشاورزی تصریح کرد: چند محموله ازجمله محموله کنسانتره هایی که به بازارهای خارجی صادر شده بود به دلیل وجود سموم فراتر از حد استاندارد عودت و امحاء شدند.
روند صادرات محصولات باغی تسهیل شود
مدیرعامل شرکت تعاونی باغداران ارومیه نیز در خصوص مشکل بازار سیب‌های تولیدی در استان به‌خصوص ارومیه گفت: مهم‌ترین مسئله در خصوص محصول سیب این است که افزایش میزان تولید بدون ترویج، آگاهی و برنامه‌ریزی در استان صورت می‌گیرد.
امیر مرادی در گفتگو با خبرنگار مهر باید قبل از افزایش یا تولید محصول باغی و کشاورزی بازار فروش و صادرات آن نیز مشخص باشد افزود: یکی دیگر از موانع پیش پای بازار فروش محصولات باغی به‌خصوص سیب در ارومیه قوانین دست و پاگیر صادرات است که باید این رویه صادراتی روان‌سازی و تسهیل شود.
وی با اشاره به تولید یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب هرسال در استان عنوان کرد: با توجه به تولید مناسب و کیفی سیب در استان نیاز داریم در شرایط فعلی الگو و برنامه خاصی برای فروش سیب داشته باشیم که این امر نیاز ورود به‌موقع و حمایت ویژه دولت است.
مرادی خاطرنشان کرد: ما نیازمند این هستم قبل از آغاز فصل برداشت دولت با حمایت‌های مناسب و اعلام برنامه زمان‌بندی تنظیم بازار را عهده‌دار شود تا شاهد ضرر و زیان‌ها به باغداران نباشیم.
سرما زدگی، بحث مدیریت آب در بخش کشاورزی، عدم آشنایی با نیاز بازارهای جهانی، بالا بودن هزینه‌های تولید در مقابل درآمد ناچیز فروش محصولات برای کشاورزان از مسائل بازار سیب استان است
مدیرعامل شرکت تعاونی باغداران ارومیه گفت: هم‌اکنون کارخانجات صنایع تبدیلی در استان با مشکل مالی و سرمایه در گردش مواجه بوده و قادر به خرید محصولات کشاورزی به‌خصوص سیب با قیمت بالا نیستند، این مشکلات موجب شده صاحبان این کارخانه‌ها تلاش کنند محصولات تولیدی ازجمله سیب را با قیمت بسیار ناچیز خریداری کنند که در این راستا کشاورز برای متضرر نشدن سیب‌های با کیفیت پایین و زیر درختی را به امید فروش با قیمت بالا در سردخانه‌ها ذخیره می‌کند.
وی افزود: ذخیره‌سازی سیب‌های باکیفیت پایین و عرضه آن‌ها در بازارهای خارجی و داخلی موجب می‌شود سایر سیب‌های تولیدی ممتاز و درجه‌یک استان نیز زیر سؤال رفته و بازاری برای عرضه نداشته باشند این افت کیفی آسیب اساسی به بازار سیب استان می‌زند.
مدیرعامل شرکت تعاونی باغداران ارومیه سرمازدگی، بحث مدیریت آب در بخش کشاورزی، عدم آشنایی با نیاز بازارهای جهانی، بالا بودن هزینه‌های تولید در مقابل درآمد ناچیز فروش محصولات برای کشاورزان را از دیگر مسائل بازار سیب استان ذکر کرد.
مرادی استفاده از رایزن‌های بازرگانی کشور در جهت معرفی هر چه‌بهتر محصولات کشاورزی به‌خصوص سیب را یکی از راه‌های افزایش صادرات کشاورزی برشمرد و گفت: متأسفانه سایر کشورها به‌خصوص کشورهای همسایه با استفاده از تکنیک‌های جدید بازاریابی با وجود تولید محصولات بی‌کیفیت‌تر از سیب‌های تولیدی مرغوب کشور و استان سهم زیادتری از ما در بازارهای جهانی دارند.
بنابراین گزارش، سالانه حدود ۷۰ میلیون تن سیب در جهان تولید می‌شود که کشور چین اولین تولیدکننده این میوه محسوب می‌شود و ایران با تولید دو میلیون ۸۰۰ هزار تن در سال گذشته چهارمین رتبه تولید این محصول را به خود اختصاص داد.
هرسال نه‌تنها بازار سیب بلکه بازار بسیاری از محصولات باغی گرفتار مشکلات پس از تولید است در این میان کشاورزان و باغداران باوجود رنج یک‌ساله بیشتر از این چرخه تولید تا توزیع متضرر می‌شوند و هیچ برنامه اصولی برای حل این معضل از سوی دولت تدبیر نشده است.
تأیید یا تکذیب عکس‌ها و فیلم‌هایی که این روزها از باغات و جاده‌های شهری آذربایجان غربی به‌خصوص ارومیه در خصوص سیب در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود نمی‌تواند چاره‌ساز باشد بلکه باید با قبول وجود این مشکل فکری برای حل آن اندیشید.
نظر شما