سازمان بورس می توانست برای کنترل بازار، تصمیمات بهتری بگیرد

سعید اسلامی بیدگلی در گفتگو با خبرنگار مهر، بخشنامه کاهش دامنه نوسانات بازار سرمایه از ۵ به ۲ درصد (جزئیات بخشنامه) را مصوبه هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار و نه مصوبه شورای عالی بورس اعلام کرد و افزود: به طور کلی تصمیم گیری درباره حجم مبنا و دامنه نوسانات در اختیار هیئت مدیره سازمان بورس است؛ البته شورای عالی بورس به عنوان نهاد ناظر بر سازمان بورس، می‌تواند به بسیاری از موضوعات ورود کند. اما اینطور نیست که در هر زمان و برای هر موضوعی که بخواهد، جلسات شورای عالی را تشکیل دهد. ولی بخشنامه جدید، در پایان جلسه دیروز هیئت مدیره سازمان بورس صادر شده است.

وی ادامه داد: سازمان بورس و اوراق بهادار با هدف خاصی این بخشنامه را صادر کرده و باید بررسی شود که آیا می‌توانند به این هدف برسند یا خیر؛ مسأله اینجاست که بخش مهمی از رشدهایی که در حال حاضر در بازار سرمایه رخ می‌دهد، ناشی از هیجانات است و همزمان با آن نیز پول زیادی وارد بازار سرمایه می‌شود؛ فعالان بازار سرمایه نگران رشد برخی از شرکت‌ها و صنایع بودند و این نگرانی‌ها به سازمان بورس منتقل شد و نهایتاً تصمیم گرفتند دامنه نوسان را کاهش دهند.

عضو شورای عالی بورس یادآور شد: یکی از تصمیمات اصلی دولت برای کاهش این التهابات می‌توانست این باشد که بلوک‌های جدیدتری از سهام شرکت‌های دولتی وارد بورس شده و فرآیندهای ورود شرکت‌های جدید و واگذاری‌ها نیز تسهیل شود. همچنین سهام شناور شرکت‌ها در سطح شرکت‌های بورس افزایش یابد تا ظرفیت جذب نقدینگی برای بازار سرمایه در مجموع افزایش یابد تا ورود نقدینگی جدید، صرفاً به افزایش قیمت منجر نشود بلکه منجر به بزرگ شدن ارزش پایه بازار و بیشتر شدن سهم منابع تأمین مالی از طریق بازار سرمایه شود.

وی تصریح کرد: دلیل اصلی تصمیم تازه هیأت مدیره بورس این است که سازمان بورس نگران افزایش رفتارهای هیجانی میان سهامداران است؛ لذا این بخشنامه را صادر کرد.

آیا سازمان بورس با فشار دولت تن به اتخاذ این تصمیم داد؟ / ‬دولت طرفدار افزایش نرخ ارز است؟

اسلامی بیدگلی در پاسخ به این پرسش که با توجه به مخالفت‌های گذشته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، با اخذ تصمیم‌های خلق الساعه و ناگهانی و دستوری برای ساماندهی بازار سرمایه، آیا این تصمیم اخیر سازمان بورس را با اصرار و فشار وزارت امور اقتصادی به بورس تحمیل شده است تا از محل انتقال نقدینگی از بازار سرمایه به بازار ارز و افزایش نرخ ارز، بتواند کمبود بودجه جاری را جبران کند؟ گفت: به نظر من دولت در حال حاضر آمادگی اجتماعی افزایش سرسام آور قیمت ارز را ندارد چون این موضوع، تنش زیادی ایجاد می‌کند.

وی ادامه داد: قیمت ارز طی یک ماه گذشته هم تنش زیادی ایجاد کرده بود؛ جذب نقدینگی توسط بازار سرمایه در سال ۹۸ اگرچه نگرانی‌هایی برای بازار سرمایه ایجاد کرد که این رفتارهای هیجانی، به اور ولیو (Over Value) شدن سهام منجر شود، اما در مجموع برای اقتصاد کشور مطلوب بود؛ چرا که اگر این حجم نقدینگی وارد هر بازار دیگری می‌شد، احتمالاً این بازارها را به هم می‌ریخت؛ فعلاً هم سرمایه‌های اجتماعی به قدری نیست که گنجایش به هم ریختگی بازارهای سرمایه گذاری را داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: دولت نیز تمایلی به افزایش شوک آور نرخ ارز در شرایط کنونی ندارد.

وی افزود: به نظر من باید با توجه به اینکه سازمان بورس، دلیل صدور این بخشنامه را کنترل سفته بازی و رفتارهای هیجانی اعلام کرده، فرصتی بدهیم تا نتیجه آن را ببینیم ضمن اینکه این تصمیم شاید برای فعالان بازار، تصمیم ناگهانی بوده است، اما مدیران نهادهای مالی دو هفته‌ای بود که در جریان بحث و بررسی این موضوع بودند و برای آنها ناگهانی نبود.

تصمیم سازمان بورس، رانت زا و انحصاری است؟

دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری در پاسخ به این پرسش که آیا عدم اطلاع رسانی به هنگام در خصوص این تصمیم و در جریان نبودن ذی نفعان بازار سرمایه از مباحثات مدیران نهادهای سرمایه گذاری پیرامون تصمیم سازمان بورس برای کاهش دامنه نوسانات به ۲ درصد، به نوعی ایجاد انحصار و رانت برای عده‌ای خاص محسوب نمی‌شود؟ گفت: این افراد در جریان زمان اجرای آن نبوده اند ضمن اینکه مباحث فنی که قرار نبوده وارد حوزه عمومی شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا بخشنامه روز گذشته سازمان بورس، منجر به ایجاد صفوف خرید و فروش از روز شنبه در معاملات بازار سرمایه می‌شود یا خیر؟ تأکید کرد: بزرگترین دغدغه‌ای که الان وجود دارد، ایجاد صف‌های خرید و فروش در معاملات شنبه است و همزمان باید ببینیم که آیا بر روی میزان ورود پول به بازار نیز تأثیر می‌گذارد یا خیر؟ ضمن اینکه قرار است تا پایان سال چندین عرضه سهام دیگر را هم شاهد باشیم که اتفاق خوبی است و از انباشت تقاضا برای سهام نمادهای معدود جلوگیری می‌کند.

به گفته عضو شورای عالی بورس، انتشار ویروس کرونا در بازار سرمایه تأثیر منفی گذاشته است.

شنبه باید منتظر افزایش صف فروش و کاهش نقدشوندگی سهام باشیم

اسلامی بیدگلی گفت: اما در مجموع سیگنال‌هایی که هم از فعالان بازار سرمایه و هم کارشناسان دریافت می‌کنیم، هم سمت و سوی حمایتی و هم سمت و سوی انتقادی از این تصمیم را دریافت کرده ام؛ ولی بیشتر از آنکه نگران رشد یا افت شاخص‌ها باشم که مسئولیت آن بر عهده سازمان بورس یا نهاد رگولاتوری بازار سرمایه نیست و این سازمان صرفاً باید بر شفافیت و عملیاتی بازار نظارت کند، نگران تشکیل صف‌ها و کاهش نقدشوندگی بازار هستم که این نگرانی باید مرتفع شود.