به گزارش خبرنگار مهر، محمدمهدی اسماعیلی وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم عصر امروز سه‌شنبه ۲ شهریور با حضور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، پس از بیان سخنان موافقان و مخالفان خود، به سخنرانی و دفاع از خود پرداخت.
وی در ابتدای سخنانش گفت: مدعیان مردم سالاری چنین‌جلسات و تکاپوهایی را ببینند که جمهوری اسلامی چه فضای آزاد اندیشی ایجاد کرده که در آن، نمایندگان در کمیسیون‌ها بحث و گفتگو می‌کنند. ای‌کاش دوربین‌های تصویربرداری خبرنگاران می‌توانست جنب‌وجوش و بحث‌های آزاد نمایندگان را در این‌چند روز در کمیسیون‌های مجلس ثبت و ضبط کند.
وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد ادامه داد: فرهنگ مقوله‌ای با تعابیر متعدد است. مجموعه‌ای از گرایش‌ها، سنت‌ها و روش‌ها در جوامع و در یک‌کلمه هویت فردی و اجتماعی انسان‌هاست. همه تعابیر مختلف درباره فرهنگ درست است اما آن‌چه سال‌ها به دل ما نشسته، همان‌تعبیری است که رهبر انقلاب به کار برده‌اند؛ فرهنگ مثل هواست. فرهنگ فضای تنفس جامعه است. و وقتی این‌هوا پاک و پاکیزه باشد، همه‌چیز را پویا می‌بینیم. آلودگی هوا هم خاموش و بی‌سروصدا کارش را می‌کند.
اسماعیلی گفت: فرهنگ ریشه اصلی انقلاب اسلامی ما بوده است. اهداف بلند انقلاب ما مفاهیمی چون آزادی، رد محرومیت، اجرای عدالت، گسترس معنویت و مبارزه با مستکبران و پیاده‌کردن اسلام ناب محمدی بوده‌اند. اما همه و همه این‌ارزش‌ها و آرمان‌ها ذاتاً فرهنگی و فرهنگ‌بنیان بوده و هستند. همه مسائل سیاسی ریشه در فرهنگ دارند. انقلاب، دفاع مقدس و پس از آن دفاع از حرم هم فرهنگی بوده‌اند. تمام مجاهده مجاهدان در عرصه فناوری هم، همه ریشه در فرهنگ دارند. نزاع امروز جهان هم ریشه‌گرفته از تقابل فرهنگ‌هاست؛ فرهنگ توحیدی در تقابل با فرهنگ‌های غیرتوحیدی؛ فرهنگ جهاد و ایثار و خدمت به مردم در مقابل فرهنگ خودخواهی؛ فرهنگ انقلاب اسلامی در مقابل سرمایه‌داری آدم‌خوار غربی؛ و در نهایت، فرهنگ امید و نشاط و معنویت در مقابل فرهنگ پوچ‌گرایی. امروز تمام دلبستگان انقلاب و مستضعفان عالم در مقابل شبکه‌های شیطانی قد علم کرده‌اند و در این‌راه ایستادگی می‌کنند و ملت شکور و غیور ایران در صف مقدم این تقابل بزرگ تمدنی و تاریخ ساز قرار دارد و البته پیروزی از آن مومنان و مستعضان است.
بعضی‌ها دوست داشته و دوست دارند دولت در عرصه فرهنگ یک موجود ناتوان و بی‌ارده یا ناظر بی‌طرف و منفعل باشد. ما این‌رویکرد را قبول نداریم. عرصه فرهنگ در نظام اسلامی عرصه ساده‌انگاری و سهل‌اندیشی نیست. اما تصدی‌گری را هم قبول نداریم. ما می‌توانیم از ظرفیت‌های بزرگ انجمن‌های علمی استفاده کنیم. وزارت ارشاد نمی‌خواهد تصدی‌گری‌کند بلکه می‌خواهد انجمن‌ها را حمایت کند وی گفت: در این تقابل، در عرصه‌های مختلف مبارزه فرهنگی، سنگرهایی برای ما مهم راهبردی و بلکه مقدس هستند. چرا می‌گوییم راهبردی؟ چون امروز جنگ اصلی در دنیا، جنگ شناخت‌هاست؛ جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای است. امروز تمدن شیطانی با موسیقی، ادبیات، سینما، تئاتر و ابزارهای مشابه، تلاش می‌کند در باور و جهان‌بینی انسان‌ها رسوخ کرده و به نفع سلطه استعماری خود این‌باورها را دستکاری کند و به زور ظلم و تذویر و تبلیغات رسانه‌های شیطانی‌اش ملت‌ها را از فرهنگ خود خالی و منزجر کند. پس تمام رسانه‌ها و صنایع فرهنگی برای ما بسیار با اهمیت و عزیز هستند. اما چرا می‌گوییم مقدس؟ چون هنرمند، آن‌شاعر یا نویسنده توانمند، آن نوازنده چیرده‌دست یا خواننده خوش‌صدا و آن‌فیلمساز و بازیگر و آن ناشر باانگیزه ما و آن عنصر فرهنگی رسانه‌ای فعال، دارند با کمترین امکانات در مبارزه با یک تمدن بزرگ شیطانی، دست‌وپنجه نرم کرده و ریش و گیس سفید می‌کنند. اگر این‌عرصه، عرصه نبرد است و به‌قول رهبری مبارزه فرهنگی مهم‌ترین مبارزه‌هاست، پس این عناصر برای امثال من، در حکم مجاهدان صف مقدم در این کارزار تمدنی هستند و حمایت از آن‌ها وظیفه شرعی و عقلی و قانونی من است.
وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به فرهنگ ایران اسلامی گفت: این‌فرهنگ ارزش جان‌دادن، و حق ستایش بر گردن امثال بنده دارد. در دولت مردمی، کار اصلی بر عهده مردم است. دولت همین که موانع را مرتع و مفاسد را جمع و سیاستگذاری را مدیریت کند، بیشتر کارها اصلاح می‌شود. بار اصلی کارزار فرهنگی ما بر دوش اصحاب اندیشه و هنر و رسانه خواهد بود و این‌خادم کوچک همه تلاش خود را برای حمایت از تولیدکنندگان این‌حوزه به کار خواهد بست. بعضی‌ها دوست داشته و دوست دارند دولت در عرصه فرهنگ یک موجود ناتوان و بی‌ارده یا ناظر بی‌طرف و منفعل باشد. ما این‌رویکرد را قبول نداریم. عرصه فرهنگ در نظام اسلامی عرصه ساده‌انگاری و سهل‌اندیشی نیست. اما تصدی‌گری را هم قبول نداریم. ما می‌توانیم از ظرفیت‌های بزرگ انجمن‌های علمی استفاده کنیم. وزارت ارشاد نمی‌خواهد تصدی‌گری‌کند بلکه می‌خواهد انجمن‌ها را حمایت کند.
اسماعیلی در بخش دوم سخنان درباره چالش‌های حوزه‌های فرهنگ و هنر گفت: در حال حاضر، برای بخش بزرگی از اصحاب فرهنگ و هنر، مشکلات بزرگ معیشتی به وجود آمده است. در شیوع بیماری کرونا، بیشترین‌آسیب‌ها به اصحاب فرهنگ و هنر رسید. تعطیلی سینماها، کنسرت‌ها و کتابفروشی‌ها آن‌هم بدون جبران، ضربه‌های سختی را اعضای این‌اصناف وارد کرده و دولت مردمی در اولین اقداماتش به رفع مشکلات این عزیزان اقدام خواهد کرد. نکته دوم، رکود اقتصادی محصولات فرهنگی است. در این‌زمینه فقدان نظارت و گرانی افسارگسیخته باعث کاهش قدرت خرید مردم شده‌اند. وقتی مردم قدرت خریدشان کاهش پیدا می‌کند، اولین‌چیزی که از سبد کالاشان حذف می‌شود، محصولات فرهنگی است که ما باید برای این‌مساله چاره اندیشی کنیم که کرده‌ایم. مساله سوم، تولید و توزیع غیرقانونی محصولات است. ناشر ما کتاب خوبی چاپ می‌کند و می‌بیند ظرف مدت کوتاهی نسخه قاچاق و غیرقانونی آن در خیابان انقلاب و دیگر خیابان‌های شهر به فروش می‌رسد. نکته بعدی، فقدان تناسب الگوی حکمرانی در عرصه فرهنگ با گسترش فضای مجازی و پیشران‌های فناوری است. وزارت ارشاد همچنان با ساختار چهار دهه پیش اداره می‌شود. باید فناوری‌های نوین را به رسمیت بشناسیم و تغییر کنیم. به این‌فناوری‌ها وزن بدهیم و متناسب با این‌تغییرات، وزارت ارشاد را چابک کنیم.
وی افزود: نکته پنجم این‌که وزارت ارشاد امروز ما، یک وزارتخانه منفعل و کم‌اثر شده است. من امروز و دیروز، در کمیسیون‌های مجلس، به‌طور متعدد از نمایندگان شنیدم که وضعیت ادارات وزارت ارشاد باعث تاسف است. در اکثر شهرستان‌ها ادارات ارشاد با حداقل نیرو و امکانات کار می‌کنند و در نتیجه، کار به یک‌سری فعالیت‌های حداقلی و نظارت‌های موردی تقلیل پیدا کرده و اصلاً از حوزه سیاستگذاری خارج شده است. چه‌طور وزارتخانه‌ای که باید پیشران مهندسی فرهنگی کشور باشد، با این وضعیت نیروی انسانی و انفعال می‌تواند در این‌جایگاه قرار بگیرد؟ نکته ششم، دسترسی عادلانه همه مناطق کشور به امکانات فرهنگی است. این، باعث تاسف است که بیش از ۹۰ درصد آثار تولیدی فرهنگ و هنر ما در تهران اتفاق می‌افتد. آیا مناطق مختلف ما استعداد تولید آثار نمایشی، موسیقی و دیگر حوزه‌های فرهنگ و هنر را ندارند؟ آیا تاریخ و فرهنگ کهن ندارند؟ ایران، رنگین‌کمان درخشان قومیت‌هاست. امروز بسیاری از آثار فرهنگی و هنری مناطق کشور ما در حال فراموشی‌اند. مثلاً خوزستان، بزرگ‌ترین فرصت ما برای حضور در کشورهای غرب آسیاست اما به آن توجه نمی‌کنیم. ما در مناطق و استان‌های مختلف کشو، فرصت‌های بزرگی داریم که نسبت به آن‌ها کم‌توجه‌ایم. اصلاً فرهنگ یعنی همین! یعنی به رسمیت شناختن اقوام و قومیت‌ها. همه این‌مناطق ایران عزیز ماست. باید در حوزه فرهنگ عُرضه داشته باشیم این‌فضای رشد و تعالی را برای این‌کشور بزرگ و ۷ هزارساله فراهم کنیم. کشور ما آکنده از حضور مردان بزرگ و زنان بزرگ است و تلاش می‌کنیم در دولت مردمی، همه این‌ظرفیت‌ها را به فعلیت برسانیم.
چندسالی است که قرارگاه جریان‌سازی رسانه را راه‌اندازی کرده‌ام و در این‌باره آمار و ارقام دارم. باید آرایش پدافندی رسانه‌های کشور در واکنش به رسانه‌های دشمن را به هم زده و آرایش آفندی بگیریم وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گفت: ما در حوزه محتوایی و نظارت نیازمند قدرت بیشتری هستیم. امروز که در کمیسیون‌ها و در فراکسیون‌ها حضور داشتم، نسبت به این ماجرا گله بود. این را حل خواهیم کرد. من بیشترین سابقه را در نهادهای خارج از دولت داشته‌ام. ۲۳ سال است در فرهنگ این‌کشور کار می‌کنم و تجربه و کارنامه دارم که درصورت رای اعتماد شما، این‌کارهای بزرگ را انجام خواهیم داد. احیای نقش فرهنگ عمومی، نوسازی سنجه‌های علمی شاخص‌های کیفی و کمی سبک زندگی و رشد اخلاق اجتماعی، بالابردن میزان موفقیت دستگاه‌های فرهنگی بر اثر رصدهای مستمر در استانی و شهرستانی برخی از این‌برنامه‌ها هستند. شورای فرهنگ عمومی برای ما یک‌ظرفیت است. نماینده امام جامعه مسئول این‌شوراست و دستگاه‌های اجرایی داخل این‌شورا هستند. اما باعث تاسف است که طی چندسال گذشته، در برخی از استان‌های کشور، شورای فرهنگ عمومی تشکیل نشده است. پس حتماً باید شورای فرهنگ عمومی را ارتقا دهیم و این‌اتفاق بعدی است. برای این‌اتفاقات، باید تدبیر کرد و دولت مردمی برای همین‌تدبیرها آمده است. تدبیر دیگرمان، بازطراحی سیاست‌های رسانه‌ای کشور است. رهبر انقلاب هم در مراسم تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری آقای رئیسی اشاره کردند که آرایش رسانه‌ای در کشور نیاز به تقویت دارد. من چندسالی است که قرارگاه جریان‌سازی رسانه را راه‌اندازی کرده‌ام و در این‌باره آمار و ارقام دارم. باید آرایش پدافندی رسانه‌های کشور در واکنش به رسانه‌های دشمن را به هم زده و آرایش آفندی بگیریم.
اسماعیلی گفت: می‌شود با تجمیع امکانات، این‌کارهای بزرگ را انجام داد. تقویت اقتصاد فرهنگ، بهبود کسب و کارهای قانونی و تقویت صادرات صنایع فرهنگی ازجمله این‌کارها هستند. به‌عنوان مثال اگر بتوانیم در زمینه صنایع فرهنگی درست سرمایه‌گذاری کنیم، دیگر به صادرات نفت نیازی نخواهیم داشت. منطقه به منطقه کشور ما، این استعداد را دارد. تقویت عادلانه زیرساخت‌های تولیدی آموزشی هم در راس برنامه‌های ما خواهد بود. پیگیری خودکفایی زیرساخت‌های حوزه نشر هم از دیگر برنامه‌های ماست. جالب است شما نمایندگان عزیز بدانید ۹۰ درصد کاغذ نشر ما وارداتی است. ۹۰ درصد، جوهر، فیلم و زینک و دستگاه‌های تکثیر و انتشار ما وارداتی هستند. آیا حوزه‌های دانش‌بینان و صنعت ما توانایی سرمایه‌گذاری و حل این مشکلات را ندارند؟ امروز میزان فعالیت صنعت نشر ما و شمارگان کتاب به شدت پایین آمده است. من سال‌ها در مرکز اسناد انقلاب اسلامی و این‌که می‌بینم امروز تیراژ کتاب به ۵۰۰ یا ۲۰۰ نسخه رسیده، باعث ناراحتی است.
وی گفت: ما باید از مفاخر فرهنگی مختلف استان‌های کشور تقدیر کنیم و به این‌نمادهای ملی ارج بگذاریم. هدفمندی یارانه‌های دولتی هم از دیگر برنامه‌های ماست. چون گزارش‌های زیادی رسیده که جا و نهادهایی یارانه می‌گیرند اما تولیدی و خروجی ندارند. خب، باید یک‌نهاد باید جلوی این‌سوءاستفاده‌ها را بگیرد. پس از هدفمندی یارانه‌ها، اصلاح الگوها و سرعت در فرایندهای حمایتی از دیگر برنامه‌های ما خواهد بود.
وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان سخنانش گفت: تلاش می‌کنیم تا بیانه گام دوم انقلاب را به‌عنوان منشوری برای آگاه‌سازی ملت ایران، نقشه راه فرهنگی کشور برای تحقق آرمان‌های اسلامی و تکمیل پروژه نظام‌سازی و تمدن نوین اسلامی در صدر برنامه‌ریزی‌ها قرار دهیم. من بر این باورم که اصحاب فرهنگ این‌سرزمین مردمانی از قبیله باران‌اند که با روحی پاک و جانی چالاک، بر مزرعه خشک جوامع طروات بخشیده و گنج این‌خاک را رایگان در اختیار آن‌ها قرار داده‌اند.
نظر شما