روزنامه ها با 700 کلمه همه مطالبشان را می نویسند

به گزارش خبرنگار مهر، نخستین جلسه کارگاه بررسی "امکانات زبان فارسی در ترجمه" عصر دیروز با سخنرانی ابوالحسن نجفی در شهر کتاب مرکزی برگزار شد.

ابوالحسن نجفی در این کارگاه با تاکید بر اینکه "یکی از وظایف مترجم آشنایی کامل با امکانات زبان مبدا است" گفت: مترجم باید به زبان عامیانه و نوشتار مسلط باشد و این اشتباه است که برخی مترجمان فکر می کنند آشنایی به زبان گفتار کافی است. تسلط به زبان گفتار لازم ولی کافی نیست. زبان گفتار برای ترجمه ناتوان و ناقص است. میان ساده ترین چیزی که به نوشتن در می آید با آنچه که نوشته می شود تفاوت بسیار وجود دارد.

وی با اشاره به 1100 سال سابقه زبان فارسی افزود: در این مدت 1100 ساله البته تا 100 سال قبل بیش از 10 هزار اثر درجه یک تاریخ ادبیات جهان به زبان فارسی نوشته شده است. البته به اینها باید زمینه های دیگر از جمله هنر و علوم را نیز اضافه کرد. ارزش این آثار را در لابه لای قضاوتهایی که خارجیها درباره آنها کرده اند می توان دریافت.

به گفته این مترجم و پژوهشگر ویلیام جونز یکی از بزرگترین اندیشمندان انگلیسی قرن هجدهم گفته است که در میان کشورهای دنیا ایران کشوری است که بیشترین نویسنده، مولف، مصنف و علی الخصوص شاعر را پدید آورده است. 

زبان فارسی فقیر نیست

نجفی سپس به امکانات زبان گفتاری فارسی اشاره کرد و ادامه داد: فارسی گفتاری ما تنها با کلمه "سر" 600 ترکیب ساخته و بسیاری از این اصطلاحات هم ادبی است.با این وضعیت باز هم باید بگوییم زبان فارسی، زبانی فقیر است؟

وی افزود: اما از سوی دیگر طی پژوهشی که چند سال پیش در فرهنگستان زبان و ادب فارسی در زمینه مطبوعات انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که روزنامه های ما تنها با 700 لغت تمام مطالب علمی، ادبی، هنری، داستانی و غیر داستانی خود را بیان می کنند. همین است که می گویند زبان فارسی ضعیف است.

این مترجم آثار ادبی گفت: آیا ضعف در زبان فارسی است یا زبان نویسندگان ما؟ آیا زبان فارسی تحول پیدا نکرده است؟ علیرغم همه تحولات این زبان ما همچنان آثار 1100 سال پیش را می فهمیم. اما آیا اگر فردی که 1100 سال پیش می زیسته امروز به میان ما بیاد زبان ما را می فهمد؟ .

وی این ادعا را که "می توان با استفاده از یک فرهنگ لغت دو زبانه، راحت تر از زبان فارسی بهره گرفت" رد کرد و گفت: می توانیم انتظار داشته باشیم یک فرهنگ دوزبانه کامل که تمام امکانات زبان فارسی را در خود داشته باشد زبان فارسی ما را تقویت کند ولی آیا چنین فرهنگی تمامی امکانات زبان انگلیسی را نیز در خود دارد؟ آیا همه مترادفها، متضادها و متشابه ها و ... را دارد؟ تکیه کردن به یک فرهنگ دوزبانه برای اینکه ناتوانی ما را در زبان فارسی جبران کند، بیهوده است.

نجفی درباره تاثیر زبان عربی بر زبان فارسی گفت: امتزاج زبان عربی و فارسی امتزاج فرخنده و مبارکی بوده و به زبان فارسی کمک کرده است اما از سوی دیگر وقتی زبانی به این گستردگی از زبانی دیگر تاثیر می گیرد ناچاراً امکانات نحوی آن زبان (در اینجا زبان فارسی) مغفول می ماند و کم کم از بین می رود.

کتابهای درسی ادبیات فارسی موجب بیزاری دانش آموزان است

این عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی تاکید کرد: زبان فارسی امکاناتی داشته که کنار گذاشته شده و فراموش شده است و دیگر مجبور نشده در همه موارد از امکانات خودش استفاده کند. این منابع هنوز از بین نرفته است و تنها باید آنها را دوباره امتحان کرد.

مدرس کارگاه "بررسی امکانات زبان فارسی در ترجمه" گفت: بیشترین لطمه ای که به زبان فارسی وارد شده انتخابی است که از ادبیات فارسی در کتابهای درسی صورت گرفته که اغلب اوقات باعث بیزاری دانش آموزان از ادبیات شده است. این معضل منحصر به دوره فعلی هم نیست حتی چندین دهه پیش زمانی که ما تحصیل می کردیم، این مشکل وجود داشت. مشکل این بوده و هست که می خواستند با درس لغت به ما ادبیات بیاموزند!

عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با انتقاد از ارتباط کم وزارت آموزش و پرورش با این فرهنگستان در تدوین کتب درسی اظهار داشت: ارتباط بسیار ضعیفی میان این دو وجود دارد و حتی باید بگویم که فرهنگستان یک شیوه املایی دارد و وزارت اموزش و پرورش یک شیوه دیگر.