خبرگزاری مهر، گروه دین و آئین: دعاهای مختصر روزانه ماه رمضان، دعاهایی است که هر روز پس از نمازهای واجب آن روز خوانده می‌شود. دعاهای روزهای ماه رمضان در کتاب‌های البلد الامین و مصباح از پیامبر اکرم (ص) نقل شده‌اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علوی تهرانی در ۳۰ یادداشت به شرح و تفسیر دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان پرداخته است که روزانه تقدیم مخاطبان مهر می‌شود.
تفسیر دعای روز دوم ماه مبارک رمضان به این شرح است:
«اللّهُمَّ قَرِّبْنِی فِیهِ إِلی مَرْضاتِکَ، وَجَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَنَقِماتِکَ، وَوَفِّقْنِی فِیهِ لِقِراءَةِ آیاتِکَ، بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ»
خدایا، مرا در این ماه به خشنودی‌ات نزدیک کن و از خشم و انتقامت برکنار دار و به قرائت آیاتت موفق کن، ای مهربان‌ترین مهربانان
خواسته‌های روز دوم ماه مبارک رمضان
۱. مرا به رضایت و خشنودیت در این ماه نزدیک کن؛
۲. مرا از خشم و انتقامت دور گردان؛
۳. مرا به قرائت آیاتت موفق بدار؛
«اللّهُمَّ قَرِّبْنِی فِیهِ إِلی مَرْضاتِکَ»
خداوند در آیه ۷۲ سوره توبه می‌فرماید:
وَعَدَ اللهُ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَ مَسَاکِنَ طَیِّبَةً فِی جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوَانٌ مِنَ اللهِ أَکْبَرُ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ
(خدا به مردان و زنان با ایمان، بهشت‌هایی را وعده داده که از زیرِ [درختانِ] آن نهرها جاری است. در آن جاودانه‌اند، و نیز سراهای پاکیزه‌ای را در بهشت‌های ابدی [وعده فرموده] و هم چنین خشنودی و رضایتی از سوی خدا [که از همه آن نعمت‌ها] بزرگ‌تر است؛ این همان کامیابی بزرگ است)
خشنودی و رضایت خداوند بزرگ‌ترین نعمت است. چگونه به این مرتبه برسیم؟
حضرت موسی (ع) از خداوند درخواست کرد که به او عملی بیاموزد تا با انجام آن به مقامی برسد که رضایت داشتن و خشنود بودن خداوند از او را در پی داشته باشد. خداوند به حضرت موسی وحی فرمود:
«یا موسی اِنَّ رِضَایَ فِی رِضَاکَ بِقَضَائِی»
ای موسی، اگر رضایت و خشنودی مرا می‌طلبی بدان که خشنودی من از تو، به رضایت و خشنودی تو از قضا و قدر من بستگی دارد. آنچه را که در طول زندگی‌ات برای تو مقرر کرده‌ام از دنیایت ممکن است خوشایند تو نباشد ولی اگر حرمت نگه‌داری و شاکر و صابر و راضی باشی، من نیز از تو خشنود خواهم بود.
«وَجَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَ نَقِمَاتِکَ»
در دعای افتتاح چنین می‌خوانیم:
«اَشَدُّ المُعاقِبینَ فی موضِعِ النَّکالِ و النَّقَمَةِ»
(یقین دارم که در جایگاه بلا و عذاب تو سخت‌ترین کیفر دهنده هستی.)
امیرالمؤمنین (ع) نیز در دعای کمیل به حضرت حق چنین عرض می‌کنند:
«یا رَبِّ وَ اَنْتَ تَعْلَمُ ضَعْفی، عَنْ قَلیلٍ مِنْ بَلاءِ الدُّنْیا وَ عُقُوباتِها، وَ ما یَجْری فیها مِنَ الْمَکارِهِ عَلی أهْلِها، عَلی أنَّ ذلِکَ بَلاءٌ وَ مَکْرُوهٌ، قَلیلٌ مَکْثُهُ، یَسیرٌ بَقاؤُهُ، قَصیرٌ مُدَّتُهُ، فَکَیْفَ احْتِمالی لِبَلاءِ الآخِرَةِ، وَ جَلیلِ وُقُوعِ الْمَکارِهِ فیها؟ وَ هُوَ بَلاءٌ تَطُولُ مُدَّتُهُ، وَ یَدُومُ مَقامُهُ، وَ لا یُخَفَّفُ عَنْ اَهْلِهِ، لِأَنَّهُ لا یَکُونُ إلاّ عَنْ غَضَبِکَ وَ انْتِقامِکَ وَ سَخَطِکَ، وَ هذا ما لا تَقُومُ لَهُ السَّماواتُ وَ الأرْضُ، یا سَیِّدِی فَکَیْفَ بی (لی)؟ وَ أنَا عَبْدُکَ الضَّعیفُ الذَّلیلُ، الْحَقیرُ الْمِسْکینُ الْمُسْتَکینُ؛ یا اِلهی وَ رَبّی وَ سَیِّدِی وَ مَوْلایَ، لأیِّ الْاُمُورِ اِلَیْکَ اَشْکُو؟ وَ لِما مِنْها أضِجُّ وَ اَبْکی لاَلیمِ الْعَذابِ وَ شِدَّتِهِ، أمْ لِطُولِ الْبَلَاءِ وَمُدَّتِهِ»
(ای پروردگار من، تو از ناتوانی‌ام در برابر اندکی از غم و اندوه دنیا و کیفرهای آن و آنچه از ناگواری‌ها بر اهلش می‌گذرد آگاهی، با آنکه این غم و اندوه و ناگواری درنگش کم، بقایش اندک و مدّتش کوتاه است؛ پس چگونه خواهد بود تاب و توانم در برابر بلای آخرت و فرود آمدن ناگواری‌ها در آن جهان بر جسم و جانم و حال آنکه زمانش طولانی و جایگاهش ابدی است و تخفیفی برای اهل آن بلا نخواهد بود، چراکه مایه آن بلا جز از خشم و انتقام و ناخشنودی تو نیست و این چیزی است که در برابرش آسمان‌ها و زمین تاب نیاورند، ای سرور من تا چه رسد به من؟ و حال آنکه من بنده ناتوان، خوار و کوچک، زمین‌گیر و درمانده توأم؛ ای خدای من و پروردگار و سرور و مولایم، برای کدام‌یک از دردهایم به حضرتت شکایت کنم و برای کدامین گرفتاریم به درگاهت بنالم و اشک بریزم. آیا برای دردناکی عذاب و سختی‌اش، یا برای طولانی شدن بلا و زمانش.)
مسلماً سخط الهی با رضوان الهی برابر نیست. سوره آل‌عمران آیه ۱۶۲ می‌فرماید:
أَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَنَ اللَّهِ کَمَن بَآءَ بِسَخَطٍ مِّنَ اللَّهِ وَمَأْوَیهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ
(آیا کسی که به دنبال خشنودی خداست، مانند کسی است که به خشم خدا دچار شده و جایگاهش دوزخ است و دوزخ عاقبت بدی است.)
چگونه دچار سخط الهی می‌شوند؟
در سوره مائده آیه ۸۰ می‌فرماید:
لَبِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَ فِی الْعَذابِ هُمْ خالِدُونَ
(قطعاً بد است آنچه نفوسِ [طغیان گرشان برای قیامت] آنان پیش فرستاده است؛ [و نتیجه آن این است] که خدا بر آنان خشم گرفت و در عذاب جاودانه اند)
اعمال و گناهان ماست که باعث خشم الهی و انتقام جویی خداوند می‌شود. آنچه که خدا را به خشم می‌آورد باید شناخت و از آن اجتناب کرد.
«وَوَفِّقْنِی فِیهِ لِقِراءَةِ آیاتِکَ»
توفیق در لغت به معنای برگرداندن اسباب به سوی مطلوب خیر است.
یعنی اسباب طوری مهیا بشود که ما به مطلوب خیرمان برسیم و چون مسبب الاسباب خداوند است، در این فقره از خداوند توفیق قرائت آیات مطالبه شده است. یعنی خدایا اسباب را طوری مهیا کن و مقدر ساز که من موفق به قرائت آیات قرآن بشوم. ما بدون خدا توانایی هیچ کاری را نداریم، نه ترک گناه و نه اطاعت از خدا.
خداوند در سوره مزمل آیه ۲۰ خواندن قرآن را مطالبه کرده است (هرچند کم):
فَاقْرَءُوا مَا تَیَسَّرَ مِنْهُ (هرچه از قرآن برای شما میسر و مقدور است، بخوانید.)
توصیف قرآن از زبان حضرت رضا (ع)
امام رضا (ع) می‌فرمایند: قرآن ریسمانی محکم بین خدا و خلق است. دست آویزی مستحکم برای ثبات و برقراری طریقه‌ای بی‌نظیر است. کشاننده به سوی بهشت و نجات بخش از آتش جهنم است. با گذشت قرن‌ها کهنه نمی‌شود. بر زبان‌ها بی‌ارزش نمی‌گردد. چون مخصوص یک زمان خاص نیست بلکه راهنمای روشن و حجت بر هر انسانی قرار داده شده است. به هیچ‌وجه از اطراف به آن باطلی راه ندارد و از سوی حکیم حمید فرستاده شده است.
«برحمتک یا ارحم ارحمین»
و توفیق (اسباب) مهیا نمی‌شود مگر به رحمت خداوند.
نظر شما