به گزارش خبرنگار مهر در قم، بسیاری از مردم تصور می‌کنند که شهر قم به جز اماکن زیارتی حرم مطهر حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران، جای تفریحی و آثار باستانی ندارد و آن را، فقط یک شهر زیارتی می‌دانند و به همین دلیل سفر به شهر قم، به سفر‌های چند ساعتی محدود شده است که مسافران بعد از زیارت حرم مطهر حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران، بدون این که آثار مختلف تاریخی و فرهنگی آن را ببینند، شهر را‌ترک می‌کنند که البته به طور حتم این مطلب از کم کاری متولیان امور فرهنگی و گردشگری استان است که موفق نشده‌اند، حتی در بین شهروندان قمی به معرفی آثار متنوع تاریخی و فرهنگی این شهر بپردازند.
همچنین نبود امکانات رفاهی و استراحتگاه مناسب در کنار اماکن تاریخی، مزید بر علت شده است تا مسافران کمتر از این اماکن دیدن کنند.
اما اگر قرار است تعطیلات نوروز را در شهر قم سپری کنید توصیه میشود حتما از این اماکن دیدن کنید، تا بیشتر با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و گردشگری استان قم آشنا شوید.
- مرقد مطهر حضرت معصومه(س): این مرقد شریف در آغاز قرن هفتم هجری با کاشی زرفام پوشده شده و ضریح کنونی آن که دارای ظرایف و شاهکار‌های هنری ویژه‌ای می‌باشد که در سال 1368 قمری ساخته شده است.
- مسجد مقدس جمکران: در شش کیلومتری جنوب غربی شهر قم با قدمتی هزار ساله واقع شده است.
- امام زاده علی بن جعفر(ع): این امامزاده مشهور به در بهشت می‌باشد و گنبد آن متعلق به اوایل قرن هشتم هجری قمری است که در دوران قاجار ایوان و بیوتاتی بر آن اضافه گردیده است و جنب گلزار شهدای شهر قم قرار دارد.
- امامزاده شاه حمزه(ع): این امامزاده از فرزندان امام موسی بن جعفر(ع) است. این امامزاده که در میدان «کهنه» شهر قم واقع شده مورد احترام ویژه مردم است.
ـ امامزاده موسی مبرقع(ع): فرزند بلا فصل امام محمد تقی(ع) و جد سادات رضوی است و بدان جهت او را مبرقع می‌خواندند که به خاطر زیبایی و درخشندگی صورت، برقع بر روی صورت می‌افکندند. این امامزاده جنب بقعه چهل اختران در خیابان آذر(طالقانی) واقع شده است.
ـ قره تپه قمرود: در روستای قمرود، مرکز دهستان قمرود در 20 کیلومتری شمال شرقی شهر قم واقع شده است.
ـ تپه صرم: در 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر قم، در جوار روستایی به همین نام قرار گرفته است، از این تپه در اواخر هزاره اول و اوایل هزاره دوم قبل از میلاد به عنوان گورستان استفاده می‌شده است.
ـ آتشکده نویس: در شمال غرب استان در بخش خلجستان قرار داشته و از نمونه‌های اولیه چهار طاقی‌های عصر ساسانی است.
ـ قلعه زاربلاغ: قلعه‌ای سلوکی ـ اشکانی در 54 کیلومتری مسیر جاده قدیم قم می‌باشد.
ـ کاروانسرای سنگی محمدآباد: از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای تاریخی استان به شمار می‌رود و در 50 کیلومتری شمال شرقی قم واقع شده است.
ـ سد کبار: در 28 کیلومتری جنوب شرقی شهر قم و بر روی رودخانه کبار قرار دارد و این سد در قرن چهارم و پنجم هجری قمری ساخته شده است.
ـ مسجد امام حسن عسکری(ع): از کهن‌ترین مساجد قم که توسط احمد بن اسحاق اشعری، وکیل امام حسن عسکری(ع) در قم و به دستور آن حضرت، از محل وجوه شرعی و درآمد موقوفات بنا شده است.
ـ مسجد جامع عتیق: قدیمی‌ترین مسجد شهر قم پس از مسجد امام حسن عسکری(ع) و متعلق به نیمه نخستین قرن ششم هجری قمری می‌باشد.
ـ سردر مدرسه غیاثیه: در نزدیکی میدان کهنه شهر قم قرار داشته و تنها بخش باز مانده از مدرسه‌ای بزرگ در قرن هشتم هجری قمری است.
ـ مدرسه فیضیه: یکی از پرآوازه‌ترین مدارس علوم دینی در جهان تشیع بوده و در نیمه نخست قرن سیزدهم هجری قمری ساخته شده است.
ـ تیمچه بزرگ قم: در جبهه شمالی راسته بازار نو واقع شده و از آثار ارزشمند هنر معماری دوران اسلامی ایران به شمار می‌رود.
ـ مقابر باغ سبز: از برج‌های آرامگاهی ساخته شده در قرن هشتم هجری قمری می‌باشد.
ـ خانه ملا صدرا: خانه حکیم محمد بن ابراهیم یحیی شیرازی معروف به ملاصدرا، از بزرگ‌ترین دانشمندان جهان در حکمت الهی و سرآمد حکمای اسلامی در سده‌های اخیر که در منتهی الیه غرب شهر کهک در محله چال حمام قرار دارد.
ـ مدرسه جهانگیر خان: واقع در جانب شرق شهر قم برابر مسجد جامع که از مدارس دوره صفوی به حساب می‌آید.
ـ مسجد اعظم: با گنبدی زیبا و گلدسته‌هایی به ارتفاع 60 متر در جنب حرم حضرت معصومه(س) که در سال 1374 هجری قمری به اهتمام آیت الله بروجردی(ره) ساخته شده است.
ـ بیت حضرت امام خمینی(ره): در سال 1335 توسط بنیانگذار جمهوری اسلامی خریداری شد و تا سال 1343 مورد استفاده ایشان بوده است.
ـ موزه آستانه مقدسه: شامل گنجینه‌های کم نظیر قرآن‌های نفیس عصرهای صفوی و قاجاری و مجموعه‌ای از یافته‌های دوره صفویه و کاشی‌های محراب، مرقد و کتیبه‌های دوره‌های ایلخانی تا قاجار به همراه ظروف شیشه‌ای و سفالین از دوره‌های مختلف تاریخ ایران و مجموعه‌ای از مسکوکات اسلامی ایرانی می‌باشد.
ـ کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره): از لحاظ تعداد و کیفیت کتب خطی، نخستین کتابخانه کشور و سومین کتابخانه جهان با 31 هزار نسخه خطی به حساب می‌آید.
ـ مقبره فتحعلی شاه: در قسمت صحن شمالی آستان حضرت معصومه(س) قرار دارد و از آثار بیگم صفوی است. این مقبره در زمان حیات فتحعلی شاه و به دستور وی در سال 1245 تعمیر و تزیین شد.
ـ مقبره محمد شاه: در ضلع غربی حرم حضرت معصومه(س)، در قسمت ورودی مسجد بالاسر واقع شده است.
ـ مقبره مهد علیا: مهد علیا، زوجه سلطان محمد خدابنده صفوی و مادر شاه عباس اول بود که با قدرت تمام، در اداره امور اهتمام می‌ورزید. این مقبره در جهت غربی و عقب مقبره محمد شاه قرار گرفته است.
ـ مقبره شاه عباس دوم: این مقبره در جنوب غربی حرم حضرت معصومه(س) قرار دارد.
ـ مقبره شاه سلیمان و شاه صفی: این مقابر در محل موزه سابق و مسجد شهید مطهری فعلی حرم مطهر واقع شده‌اند.
ـ مقبره مستوفی: این مقبره به پدر مستوفی الممالک، از رجال مشهور عهد قاجار تعلق دارد که در ضلع شمال شرقی صحن عتیق حرم مطهر قرار گرفته است.
سایر ابنیه تاریخی ـ فرهنگی استان قم عبارتند از: خانه حاجی خان،خانه زند، حمام حاج عسکر خان، برج‌های کارخانه ریس‌باف، خانه‌آیت الله بروجردی(ره)، مقبره پروین اعتصامی، پل دلاک و....
از جمله جاذبه‌های طبیعی استان قم می‌توان به‌این موارد اشاره کرد:
ـ منطقه حفاظت شده پلنگ دره: که با وسعت 36 هزار هکتار و با ارتفاعی بین 1300 تا 2756 متر از سطح دریا، در جنوب غربی استان قم واقع شده و در تمام طول سال با چشمه‌هایش، آب کافی را برای حیات وحش فراهم می‌آورد.
ـ پارک ملی کویر: از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مناطق اکولوژیکی ایران با وسعتی بیش از 600 هزار هکتار؛ که از نظر تنوع گونه‌های حیوانی و گیاهی در جهان کم نظیر است، که بخشی از آن در استان قم قرار دارد.
ـ مسیله: جزئی از حوضه آبریز قم که در شمال و شمال شرقی استان در محدوده شهر قم، دریاچه حوض سلطان و دریاچه نمک محصور شده است.
ـ دریاچه نمک: بخشی از کویر نمک ایران، که بیش از یک سوم مساحت 1806 کیلومتر مربعی آن در استان قم قرار داشته و تنها در فصل زمستان دارای آب میشود.
ـ دریاچه حوض سلطان: گودترین منطقه موجود در حوضه آبخیز استان قم با وسعتی بین 7428 تا 24 هزار هکتار، واقع در 30 کیلومتری شمال شهر قم که با توجه به وضعیت بارش منطقه مساحت آن تغییر می‌کند.
این موارد بخشی از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و گردشگری استان قم می‌باشد، که گوشه‌ای از تاریخ و فرهنگ مردمان این استان را در خود جای داده است.