به گزارش خبرنگار مهر در گرگان، استاد نیازی پدر فرش ترکمن موفق به احیای 800 نوع نقش مایه های فرش ترکمن شد و چاپ کتاب فرش ترکمن آرزوی دیرینه این استاد بود که محقق نشد.
نیازجان نیازی در سال 1303 ه.ش در شهرستان گنبدکاووس متولد شد. سپس با یادگیری فنون فرش ترکمن در خصوص طراحی و رنگرزی پرداخت و با طراحی سیستم جدیدی از دار عمودی توانست دار افقی ترکمن را تغییر دهد.
استاد نقش قالی ترکمن با طراحی در کاغذهای شطرنجی به شکل علمی اجرا و فرصت های جدیدی را ابداع کرد و تحقیقات جامع در مورد فرش ترکمن و دیدگاه های نویسندگان و هنرمندان را جمع آوری نمود.
استاد نیازجان نیازی تا پایان عمر پربرکت خود موفق به احیای 800 نوع از نقش مایه های فرش ترکمن شد و 51 سال در زمینه فرش اصیل ترکمن به تحقیق، مطالعه و فعالیت پرداخت.
پیشینه فرش ترکمن به چندین سده بالغ میشود و 811 نقش مایه در آن شناسایی شده است و نقش مایه های فرش ترکمن، خاص و منحصر به فرد است و آن را از دیگر دستبافتههای هنری جهان متمایز می سازد.
پدر فرش ترکمن سالها در آروزی چاپ کتابش در زمینه هنر قالی بافی ترکمن باقیماند و در اواخر عمر، به دلیل پیری و کهولت سن از چندی قبل در منزل خویش بستری بود و سپس به کما رفت.
کتاب " نیازجان و فرش ترکمن" در معرفی استاد نیازجان نیازی و فرش ترکمن است که از انتشارات فرهنگان و به پیشنهاد علی حصوری و به کوشش ذبیح الله بداغی در سال 1371 تالیف و چاپ شده است.
هدف این کتاب شناساندن نیاز جان، هنرمند و محقق ترکمن و فعالیت ها و تلاش های او در زمینه قالی ترکمن است. در ابتدا سخن ناشر(علی حصوری) که بیان کننده دلیل و چگونگی تالیف این کتاب بوده است. در ادامه دربارة گذشته و وضعیت کنونی فرش ترکمن و فعالیت ها و تلاش های نیازجان برای بالا بردن کیفیت قالی ترکمن و استفاده درست از تعاونی های شهری، روستایی و عشایری برای ترویج و بهبود وضع قالی بافی و همچنین تعلیم و تربیت قالی بافان ماهر سخن به میان آمده است.
سرآغاز این کتاب در مورد چگونگی وضع حال مؤلف در بدو ورود به شهر نیازجان قبل از دیدار و ملاقات او با نیازجان و شرح نخستین دیدار و کارگاه نیازجان بوده است.
در ادامة کتاب به شناخت نیازجان و به کودکی و گذشته ای را که همراه با سفرهای زیادی، برای تحقیق و شناخت قالی ترکمن بوده پرداخته است. هم چنین اطلاعات و تجربه هایی را که در طول دهه 40 شمسی و بعد از آن در مورد وضعیت قالی ترکمن و قالی دیگر کشورهای همسایه کسب کرده است.
بافنده فرش ترکمن زن است و مرد ترکمن را در این حیطه تام راه نمی دهند. زن ترکمن نیز در چارچوبی محدود امکان تلاش دارد، شوهرسالاری با قدرت حاکم است، زن ترکمن، مادر است؛ پخت و پز با اوست، به شوهر، بچه ها، پدر شوهر و مادر شوهر هم باید برسد و در کنار این همه تلاش، در گوشه ای از خانه اش، دار قالی بر پا می کند و از این راه به به اقتصاد خانه کمک می کند، او امکان گسترش کار و کسب معلومات را ندارد. شاید اگر مردان که چون زنان محدود نیستند، قالی می بافتند، وضع به گونه دیگری بود.
در ادامه، نظرات و عقاید نیازجان در مورد قالی و قالی بافی ترکمن ها و درباره همسرش می گوید: همسرم از من حمایت کرد، او بود که مرا تشویق کرد که تا به این جا (ترکمن صحرا) برگردم و کارم را شروع کنم خیلی پیش از این که من آگاهی های اولیه ام از قالی و قالی بافی به دست آورم، او از اصول بافت و رنگ بندی اطلاع داشت. هم اکنون نیز در احیای رنگ بندهای سنتی قالی ترکمن، از او الهام می گیرم.