به گزارش خبرنگار مهر، نزدیک به 30 هکتار از زمینهای کشاورزی منطقه شبانکاران در پایین دست "سد رئیس علی دلواری" استان بوشهر، سالانه زیر کشت محصولات جالیزی می رود. اما در اقدامی نادر بعضی از کشاورزان این منطقه ماده ای شیمیایی را در جویبارهای منتهی به جالیزها رها می کنند تا ماده محلول که حاوی رنگدانه های قرمز شیمیایی است بعد از جذب به وسیله ریشه ها گوشت هندوانه ها را قرمزتر کند.
در این منطقه رنگدانه های جادویی به غیر از روان شدن در جویبارهای محصولات کشاورزی، به گلوی گوسفندان قربانی نیز ریخته می شود و دامداران برای اینکه خون گوسفندان قصابی شده شان رنگی تر باشد آنها را به خوردن ماده های رنگی محلول در آب ترغیب می کنند، این دو اتفاق و اتفاقهای مشابه به شدت با واکنش بیولوژیستها و متخصصان محیط زیست انسانی همراه شده و آنها نسبت به این رفتار کشاورزان و دامداران هشدار داده اند.
یک فعال محیط زیست در بوشهر به خبرنگار مهر گفت: این اتفاق به یک باور ذهنی در کشاورزان تبدیل شده است. آنها فکر می کنند رنگی کردن آب جویبارها می تواند داخل هندوانه ها را رنگی کند در حالی که این رنگدانه های ناشناخته ممکن است به دلیل سمی بودن منجر به تغییرات بیولوژیکی در بدن مصرف کنندگان شود و آثار زیانباری برای بدن دارد.
مجتبی عوض زاده تاکید کرد: این مواد شیمیایی محلول در آب می تواند بعد از مدتی خاک را نیز دچار تغییرات ساختاری و شیمیایی کند که نتیجه آن ضرر به خود کشاورزان، محیط زیست انسانی و طبیعی و بافت گیاهی منطقه است.
از دیگر سو، یک کارشناس ارشد بیولوژی در گفتگو با خبرنگار مهر فرایند استفاده از مواد رنگی محلول در آب را پدیده ای ناشناخته و کاملا غیر علمی برای تغییر رنگ میوه ها دانست و گفت: برای تغییر رنگ هندوانه باید تغییراتی در ژن هندوانه به وجود بیاید و البته گاهی بیولوژیستها ریزمغذیهایی را به هندوانه ها اضافه می کنند که موجب افزایش حجم هندوانه می شود. این ریزمغذیها استانداردی دارد که مجموعه ای از بیست مواد و یا "عنصر آلی" برای تقویت خاک است و به آن بیست بیست می گویند.
فاطمه بیگلری با اشاره به اینکه ماده رنگ دهنده شیمایی محلول می تواند شبیه مواد سمی باشد که به عنوان عنصری متحرک از طریق ریشه ها جذب ساقه ها و تنه گیاه و خود محصول می شود.
وی گفت: هر ماده ای خارج از ارگانیزم می تواند کارکرد گیاه را تغییر دهد، در کشتزارهای صیفی جات هر گونه ماده سمی می تواند از طریق جذب به میوه، مصرف کنندگان را دچار مسمویتهای شدید کند.
این بیولوژیست تاکید کرد: آنتی اکیسدانها (رنگریزه ها) در گیاهان و محصولات صیفی به خودی خود خاصیت ضد سرطان دارند و البته در مقالات معتبر دنیا تاکید شده که با افزایش دادن "بیان ژن" می توان رنگ هندوانه را حتی تغییر داد و برای این تغییر باید آنتی اکسیدان "لیکوپن" که مرکزیت رنگ ریزه در هندوانه است را دگرگون کرد. با این حال در کشورهای مثل آفریقای جنوبی به طور طبیعی بعضی هندوانه ها با رنگ غیر قرمز هم تولید می شود.
بیگلری تغییر در ساختار ژنتیکی گیاهان را امری مرسوم و کاملا تکامل یافته توصیف کرد و افزود: اینکه با تغییر رنگ آب با مواد ناشناخته و رنگدانه های سمی و شیمیایی بتوان رنگ داخل میوه های مثل هندوانه و یا طعم آنها را تغییر داد برای ما ناشناخته است و به نظر می رسد کاری غلط باشد و به نوعی می تواند باعث تغییر خاک نیز شود.
اگر چه احداث کانالهای آب در قالب طرحهای آبخیز داری و هدایت آب به سمت پائین دست در این منطقه زیر سدی نیمه کاره رها شده و آب کافی به زمینهای شبانکاره نمی رسد اما تولید محصولات صیفی مثل خیار، گوجه و خریزه و هندوانه در جالیزهای فصلی منطقه شبانکاران ادامه دارد و در بعضی مواقع چنین اتفاقات نادری نیز رخ می دهد.