به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، در حالی روز گذشته خبر کشف 27 سمندر لرستانی در شیراز در رسانه های مختلف انتشار یافت که اخبار کشف این گونه در جای جای کشور موجی از نگرانی در میان دوستداران طبیعت ایجاد کرده است.
ایرانگردی سمندر لرستانی توسط سودجویان در حالی است که تجارت این گونه بی نظیر در سطح بین المللی ممنوع اعلام شده است.
استمرار قاچاق داخلی سمندر و ممنوعیت تجارت بین المللی!
بنابر این گزارش چندی قبل کشورهای عضو قرارداد حمایت از گونه های طبیعی(ساتیس) در قطر نشستی برگزار کردند که تا سوم فروردین سال جاری ادامه داشت. موضوع نشست مذکور تصویب قرار دادهایی به منظور حفظ چند گونه از جانورانی بود که نسل‌شان درحال انقراض است.
ماهی‌های کورال، نوعی قورباغه آمریکای لاتین با چشم‌های قرمز و سمندر کوه‌های زاگرس(سمندر لرستانی) سه گونه‌ای هستند که موضوع این نشست قرار گرفتند.
با توجه به قرار گرفتن سمندر لرستانی در لیست قرمز سازمان جهانی حفاظت از محیط زیست به درخواست "سازمان محیط زیست ایران" ممنوعیت خرید و فروش بین المللی این‌گونه در دستور کار اجلاس ساتیس قرار داد.
معاهده ساتیس، معاهده‌ای است که در سال 1973 به منظور جلوگیری از تجارت گونه‌‌های جانوری و گیاهی در معرض خطر انقراض ایجاد شد که ایران نیز عضو این معاهده است.
نگرانی از احتمال انقراض نسل سمندر لرستانی باعث شد در این نشست این کشورها معامله این جانور در خارج از ایران را ممنوع کنند که این امر جای تقدیر دارد.
قاچاق سمندر از خاک لرستان یا خوزستان؟
این در حالیست که که قاچاق سمندر لرستانی در داخل کشور و به ویژه از خاک خوزستان موجب ایجاد نگرانی هایی در نزد دوستداران محیط زیست شده است که این امر نیز توجه ویژه مسئولان را می طلبد.
البته در مورد اخیر در مورد قاچاق سمندر که در شیراز به وقوع پیوست تحقیقات از فردی که سمندرهای لرستانی از وی ضبط شده حاکی از آن است که سمندرهای مذکور از لرستان به تهران و از تهران به شیراز منتقل شده اند که این امر در پیگیریهای خبرنگار مهر در خرم آباد توسط مسئولان محیط زیست لرستان تکذیب شد.
سرپرست گارد حفاظت اداره کل محیط زیست استان لرستان در واکنش به خبر یاد شده و سهل انگاری اکیپ زیست محیطی مستقر در منطقه به خبرنگار مهر گفت: اصلا چنین چیزی صحت ندارد.
تکذیب خبر خروج سمندر از خاک لرستان؛ خوزستان کوتاهی کرد!
محمد حسین سپهوند ادامه داد: با توجه به اینکه سمندر لرستانی گونه خاص این استان است و هر جا برود به نام لرستان شناخته شده است خروج این پدیده همواره از خاک لرستان تلقی می شود در حالیکه هم اکنون 70 درصد پراکنش این گونه منحصر به فرد در خاک سیاسی خوزستان است.
وی با تاکید بر اینکه عمده پراکنش سمندر لرستانی در مناطق تحت مدیریت ما نیست، عنوان کرد: به طور عمده قاچاق سمندر از خاک خوزستان صورت می گیرد.
سرپرست گارد حفاظت اداره کل محیط زیست استان لرستان بیشترین ضربه در زمینه قاچاق این گونه را از ایستگاه های راه آهن تنگ پنج و تنگ هفت دانست و یادآور شد: در حال حاضر راه دسترسی به زیستگاه این گونه منحصربه فرد به طور کامل صعب العبور است و به طور عمده از طریق راه آهن صورت می گیرد.
حراست از سمندر توسط روستائیان منطقه!
سپهوند با تاکید بر اینگه گونه های کشف شده اخیر از خاک لرستان خارج نشده است، یادآور شد: در حال حاضر تیم گشت این اداره کل در محل زیستگاه سمندر لرستانی فعال است.
عرصه میراث طبیعی ایران در کنار ماهی قرمز!
وی همچنین از فعالیت همیاران محیط زیست در این منطقه خبر داد و یادآور شد: از سوی دیگر با یک نفر از روستائیان منطقه برای حفاظت از این گونه قرارداد همکاری بسته شده است.
سرپرست گارد حفاظت اداره کل محیط زیست استان لرستان با تاکید بر اینکه سمندر یک گونه بسیار حساس است، خاطرنشان کرد: عمده ترین راه خروج از زیستگاه این گونه قطار است که در این راستا رایزنیهای نیز با راه آهن لرستان صورت گرفته است.
مسافرت یک گونه دوزیست: خوزستان - تهران - شیراز!
سپهوند با تاکید بر اینکه تاکنون مورد خاصی از خروج این گونه از خاک لرستان گزارش نشده است، گفت: سمندرهای کشف شده از شیراز از خوزستان به تهران و سپس شیراز منتقل شده است.
وی با بیان اینکه 27 سمندر کشف شده در شیراز تحوب محیط زیست لرستان شده است، خاطر نشان کرد: در حال حاضر این سمندرها تحت آزمایش های لازم به منظور تضمین سلامت هستند و پس از بررسیهای نهایی به زیستگاهشان انتقال خواهند یافت.
انکار خروج سمندر لرستانی از زیستگاه ها حرف گزافی است
سرپرست گارد حفاظت اداره کل محیط زیست استان لرستان در مورد دیگر موارد قاچاق سمندر در سالهای اخیر، عنوان کرد: ما منکر خروج هیچ گونه سمندری از خاک لرستان نیستیم چرا که محدوده زندگی این گونه بسیار وسیع است و گفتن این موضوع که همه منطقه در کنترل ما قرار دارد حرف گزافی است.
سپهوند با تاکید بر اینکه برای حفاظت از کل منطقه نیازمند نیرو و امکانات بیشتری هستیم، عنوان کرد: از سوی دیگر محیط زیست خوزستان نیز با توجه به اینکه این گونه لرستانی است نسبت به حفاظت آن حساس نیستند.
به هر حال اینکه سمندرهای کشف شده اخیر در شیراز از خاک لرستان خارج شده و یا از خوزستان موضوعی است که در درجه بعدی اهمیت قرار دارد و آنچه اکنون مهم است این است که حفظ این گونه ملی نیازمند تصمیم و چاره اندیشی ملی است.
سکوت متولیان، آیا سمندر لرستانی هم روزی وارد می شود؟
به نظر می رسد سازمان محیط زیست کشور باید در اقدامی عاجل نسبت به حفاظت اصولی از این گونه و تکثیر آن اقدام کند وگرنه لرستان و ایران و حتی دنیا روزی این گونه منحصر به فرد را از دست خواهد داد و آن روز باید به مثابه شیر و ببر ایرانی غم نامه ای دیگر در سوگ سمندر لرستانی سرود و به دنبال واردات این گونه رفت.
این در حالیست که اخیرا یکی از محققان برجسته مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده- دوزیست شناسی از طریق خبرگزاری مهر اعلام آمادگی کرده بود که قادر است سمندر لرستانی را به مرحله تکثیر برساند و نشان دهد این کار برای متخصصان ایرانی نیز شدنی است که هنوز این درخواست فرهنگ ترکی توسط مسئولان محیط زیست پاسخ داده نشده است.
سمندر کوهستانی لرستان نام گونه ای است بسیار زیبا که با طول 14 سانتیمتر در نزدیکی شهبازان لرستان زیست می کند.
سمندری که بر پشت خود خالها یا نوارهای زرد یا نارنجی چشمگیر روی زمینه قهوه ای دارد که شاید بتوان گفت زیبایی بیش از حد این موجود موجب مظلوم واقع شدن آن شده است.
صید بی رویه این گونه اندمیک ایرانی باعث شده است که این گونه بی نظیر لرستانی به شدت در معرض انقراض قرار بگیرد و بیان این موضوع تلخ که محیط زیست ایران به زودی سمندر لرستانی خویش را برای همیشه از دست می دهد بسیار وحشتناک و تاسف آور است.
این در حالیست که بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی برای تکثیر و پرورش سمندر لرستان هزینه های بسیار زیادی می کنند.
عرضه سمندر در کنار دیگر کالاها در نمایشگاه ها، چه کسی پاسخگو است؟
پیش از این خبرگزاری مهر در گزارش های متعددی به اهمیت حفاظت گونه در معرض خطر سمندر لرستانی پرداخت و بر ضرورت همکاری میان استانهای لرستان و خوزستان با توجه به پراکنش این گونه در مرز این دو استان تاکید کرد که این امر موجب استقرار اکیپ حفاظتی از سوی محیط زیست لرستان و در نتیجه کاهش خروج این گونه از خاک این استان شد.
این در حالیست که حفظ این گونه منحصر به فرد نیازمند همکاری مسئولان استان خوزستان نیز بود در نهایت سال گذشته در پیگیرهای خبرنگار مهر در خوزستان متاسفانه مسئولان این استان با تاکید بر اینکه "حفاظت از سمندر لرستانی در اولویت کاری خوزستان نیست" از بار این مسئولیت ملی شانه خالی کردند.
در حالیکه اخیرا از سوی کشورهای عضو قرارداد حمایت از گونه های طبیعی(ساتیس) در قطر ممنوعیت معامله این گونه نادر در دنیا به تصویب رسیده است که فروش و عرضه این گونه زیبا در شهرهای مختلف کشور برای نگهداری در آکواریم های خانگی و همچنین بر روی سفرهای هفت سین همچنان استمرار دارد که آخرین مورد آن عرضه سمندر لرستانی در نمایشگاه بین المللی استان فارس بود.
امید می رود سازمان حفاظت محیط زیست با اقدامی هدفمند ضمن احیا و تکثیر این گونه زمینه عرضه میراث ملی ایران در کنار دیگر کالاها در نمایشگاه های مختلف را از میان ببرد.
.............................
گزارش از صدیقه حسینی