به گزارش خبرنگار مهر، بافتهای تاریخی شهرهای یزد، اصفهان، شیراز، میبد، کاشان و غیره و همچنین بافتهای زیبا و منحصر به فرد برخی روستاهای ایرانی از جمله ماسوله، ابیانه، کندوان و میمند بالاترین شانس را برای اضافه شدن به لیست آثار ثبت شده ایرانی در فهرست جهانی دارند.
در گستره کشور ایران به دلیل پیشینه ی غنی تاریخی بیش از یک میلیون و 200 هزار یادگار بازمانده از دورانهای مختلف وجود دارد که تا کنون بیش از 30 هزار مورد از این آثار به ثبت ملی رسیده اند و از این لحاظ یکی از غنی ترین کشورهای جهان به حساب می آید.
با این همه اما تا کنون تنها ده اثر از مجموعه ی بیشمار آثار تاریخی ایران بخت وارد شدن به لیست آثار ثبت شده ی جهانی را داشته اند که سازه های آبی شوشتر، زیگورات چغازنبیل ، تخت جمشید، میدان نقش جهان اصفهان، تخت سلیمان ، پاسارگاد، ارگ بم، گنبد سلطانیه، بیستون کرمانشاه و قره کلیسا از آن جمله اند.
بازار وکیل واقع در بافت تاریخی زندیه شیراز
اگر چه می توان به این مجموعه " نوروز " این مهمترین جشن باستانی ایرانیان را نیز که در فهرست میراث ناملموس جهانی به ثبت رسیده اضافه کرد اما پرونده ثبت نوروز به عنوان میراث غیر ملموس جهانی تقاضای مشترک کشورهایی نظیر ایران، پاکستان، آذربایجان، قزاقستان، هند و ترکیه بوده است و نمی توان از آن به عنوان اثری تمام ایرانی یاد کرد.
تا کنون بالغ بر 200 بافت تاریخی شهری و روستایی در نقاط مختلف جهان موفق به ثبت در فهرست آثار جهانی شده اند اما با این وجود هنوز هیچ یک از بافتهای تاریخی شهری یا روستایی ایران با وجود همه این ویژگیها به ثبت جهانی نرسیده است، اگر چه پیش از این در رسانه ها اخباری مبنی بر انجام اقداماتی برای ثبت جهانی بافت تاریخی یزد منتشر شده اما مشخص است که تا کنون این موضوع تحقق نیافته است.
روستای ماسوله
محمدحسین خادم زاده از کارشناسان میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر بافتهای تاریخی را از جمله اصلیترین گزینه های درخور ثبت در فهرست آثار جهانی می داند، وی در این رابطه معتقد است: معماری ایرانی به دلیل داشتن ویژگیهای قابل توجهی به عنوان نمونه مناسب شهرسازی قابلیت اضافه شدن به این لیست را دارد.
بنا بر گفته های این کارشناس میراث فرهنگی بافت تاریخی یزد، بخشهایی از بافت تاریخی شهرهای اصفهان، شیراز، کاشان و میبد و همچنین روستاهایی مانند ماسوله، کندوان و ابیانه شایستگی وارد شدن به گروه آثار تاریخی ثبت شده در فهرست جهانی یوسنکو را دارند.
روستای تاریخی ابیانه
خادم زاده در این بین بخت بافت تاریخی یزد به دلیل سالم ماندن را بیش از بافت تاریخی دیگر شهرها از جمله اصفهان و شیراز می داند و می افزاید: بافت تاریخی شهری مانند اصفهان در سالهای اخیر دچار تغییرات و تخریبهای فراوانی شده است اما این مسئله در مورد یزد به دلیل مراقبتهای صورت گرفته کمتر رخ داده است.
آنگونه که فهرست آثار ثبت شده ی ملی نیز نشان می دهد بافت تاریخی 743 هکتاری یزد عنوانهای مهمی را در پرونده خود دارد که از آن جمله می توان به " بزرگترین بافت خشتی دنیا "، " اولین شهر خشت خام جهان " و " دست نخورده ترین بافت تاریخی کشور " اشاره کرد، بی شک داشتن همین ویژگیها موجب شد بافت تاریخی یزد با شماره 15000 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد.
بافت تاریخی یزد
هر چند هنوز هم آنگونه که بایسته است از برخی آثار ثبت شده ایرانی در فهرست جهانی محافظت نمی شود اما بی تردید ثبت یک اثر در این فهرست نشانه ای از بخت بلند آن اثر خواهد بود چه آنکه توجه مجامع و گردشگران جهانی، مراقبت از عدم وارد آمدن آسیب به اثر و اختصاص اعتبارات و بودجه های ویژه تنها برخی از مواهب اختصاص یافته به آن خواهد بود.
اگر چه بارها و بارها از تهیه پرونده ای کامل و جامع برای ثبت جهانی بافت تاریخی یزد صحبت به میان آمده و معاونت میراث فرهنگی به عنوان متولی ثبت جهانی نیز مدعی قرار دادن موضوع ثبت آثار تاریخی شاخص در صدر فعالیتهای خود شده است، اما هنوز هم در این باره به شکلی که درخور باشد اقدامی انجام نگرفته است.
بر اساس قوانین ثبت اثر در فهرست آثار تاریخی، هر کشوری در هر چهار سال یکبار می تواند بافتی تاریخی را برای ثبت در این فهرست نامزد کند، از آنجایی که کشور ما تا کنون از این موقعیت کوچکترین استفاده ای نکرده است، می بایست متولیان امور از چنین فرصتی که دیر به دیر به دست می آید نهایت بهره را برای اضافه کردن یکی از بافتهای تاریخی کشور به فهرست یونسکو ببرند.