به گزارش خبرنگار مهر، خبر تامل انگیز و نگران کننده است: "واردات از مناطق آزاد تجاری کشور در سال 88 حدود 10 برابر صادرات شده است." این خبر را نه یک کارشناس مسایل اقتصادی بلکه یک مقام مسئول دولتی می دهد و نسبت به آینده مناطق آزاد تجاری ایران ابراز نگرانی می کند.
هم اکنون باوجود گذشته سالها از عمر برخی مناطق آزاد و تجاری کشور، این مناطق همچنان اندر خم یک کوچه به سر می برند و متاسفانه شرایط به گونه ای رقم خورده است که این مناطق نه به پایگاه صادراتی بلکه به پایگاه وارداتی کشور تبدیل شده اند و آژیر قرمز را به صدا درآورده است.
براساس جدیدترین آخرین آمار و اطلاعات منتشر شده از سوی دفتر طرح ملی ساماندهی روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، واردات مناطق آزاد در فاصله سالهای 88-80 ده برابر شده است.
در همین زمینه، حسین سلطانی نیا نماینده تام الاختیار وزیر بازرگانی در امور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در گفتگو با مهر گفت: واردات مناطق آزاد تجاری کشور در سال 88 حدود 10 برابر صادرات آنها بوده است که حکایت از عدم توازن تراز تجارت خارجی در این مناطق دارد.
مبادلات تجاری مناطق آزاد در 8 سال گذشته
سلطانی نیا گفت: براساس آمارها، صادرات مناطق آزاد کشور در فاصله سالهای 80 تا 88، از 13.7 میلیون دلار به 774.6 میلیون دلار در سال 86 افزایش یافته است. به این معنا که در دوره مذکور صادرات مناطق آزاد کشور 56 برابر شده است؛ در حالی که صادرات کشور طی همان دوره حدودا 4 برابر شده است که این امر، نشان از ظرفیت بالقوه مناطق آزاد جهت توسعه صادرات دارد.
وی افزود: با ایجاد زیرساختها و ارایه تسهیلات و مشوق های لازم می توان صادرات از مناطق آزاد کشور را بارور کرد. این درحالی است که علیرغم رشد قابل ملاحظه صادرات غیرنفتی کشور در 8 سال گذشته، سهم صادرات مناطق آزاد از 0.3 درصد صادرات کل کشور در سال 80، به 5.1 درصد صادرات غیرنفتی کشور در سال 88 رسیده است.
نماینده تام الاختیار وزیر بازرگانی در امور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تاکید کرد: پیش بینی می شود با اجرای آیین نامه تشویق صادرات مجدد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، سهم صادرات مناطق آزاد از صادرات غیرنفتی کشور در سال 1390 به 10 درصد برسد.
وی اظهار داشت: بیشترین صادرات در دوره مذکور مربوط به منطقه آزاد اروند در سال 86 با ارزش 528 میلیون دلار بوده است و کمترین میزان صادرات مربوط به منطقه آزاد چابهار با ارزش 200 هزار دلار در همان سال بوده است.
آمار صادرات مناطق آزاد کشور طی سالهای 80 تا 88
| 88 |
87 |
86 |
85 |
84 |
83 |
82 |
81 |
80 |
شرح |
| 120 |
95 |
82 |
150 |
258 |
6.3 |
4 |
3 |
4.1 |
کیش |
| 31.2 |
175 |
48 |
58 |
44 |
40.5 |
114 |
11.4 |
9.5 |
قشم |
| 8 |
5.6 |
0.2 |
1.5 |
0.2 |
0.2 |
0.2 |
0.3 |
0.1 |
چابهار |
| 117.6 |
86 |
113 |
98 |
72 |
0 |
0 |
0 |
0 |
انزلی |
| 230.4 |
194 |
528 |
445 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
اروند |
| 22.8 |
1.3 |
3.4 |
3.6 |
10.8 |
0 |
0 |
0 |
0 |
ارس |
| 530 |
556.9 |
774.9 |
756.1 |
385 |
47 |
118.2 |
14.7 |
13.7 |
جمع کل |
عدم توازن تجارت خارجی در مناطق آزاد
به گفته سلطانی نیا، آمارها حاکی از آن است که رشد واردات در مناطق آزاد نیز به مراتب شتاب بیشتری از رشد واردات در سرزمین اصلی داشته است، به نحوی که واردات مناطق آزاد طی دوره 88-80 از 484.5 میلیون دلار در سال 80، به 4 میلیارد و 684.6 میلیون دلار در سال 88 رسیده و 10 برابر شده است؛ درحالیکه طی همین دوره، واردات در سرزمین اصلی بیش از 3 برابر شده است و با این وجود، سهم واردات مناطق آزاد از واردات کل نیز از 2.8 درصد در سال 80 به 8.5 درصد در سال 88 ارتقاء یافته است.
مدیر طرح ساماندهی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران افزود: بیشترین واردات در بین مناطق آزاد از طریق منطقه آزاد انزلی با 3 میلیارد و 187.2 میلیون دلار در سال 88 صورت گرفته است و کمترین سهم واردات متعلق به منطقه آزاد کیش با ارزش 236.4 میلیون دلار در سال گذشته بوده است.
وی اظهار داشت: واردات مناطق آزاد در سال 88، حدود 10 برابر صادرات آنها بوده است که حکایت از عدم توازن تراز تجارت خارجی در این مناطق دارد.
آمار واردات مناطق آزاد کشور طی سالهای 88-80
| 88 |
87 |
86 |
85 |
84 |
83 |
82 |
81 |
80 |
شرح |
| 236.4 |
220 |
187 |
141 |
74 |
68.2 |
82 |
135.2 |
136.6 |
کیش |
| 270 |
222 |
203 |
206 |
206 |
162.3 |
194.5 |
445.1 |
247.8 |
قشم |
| 381.6 |
435 |
353.8 |
294.3 |
0.2 |
105.3 |
73.8 |
102.3 |
100.1 |
چابهار |
| 3187.2 |
4705.4 |
4316 |
4373.6 |
1357 |
0 |
0 |
0 |
0 |
انزلی |
| 339.6 |
501 |
461 |
404 |
14 |
0 |
0 |
0 |
0 |
اروند |
| 268.8 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
ارس |
| 4683.6 |
6083.4 |
5520.8 |
5054.9 |
1651.2 |
335.8 |
350.3 |
682.6 |
484.5 |
جمع کل |
وضعیت نامطلوب ترانزیت در بسیاری از مناطق آزاد
سلطانی نیا ادامه داد: آمار ترانزیت مناطق آزاد از 4.3 میلیون دلار در سال 80 به 660.7 میلیون دلار در سال 88 افزایش یافته است که حکایت از 154 برابر شدن حجم ترانزیت مناطق فوق دارد. لذا مناطق آزاد ظرفیت خوبی برای ترانزیت کالا که یکی از اهداف اساسی آنها است، برخوردار هستند.
نماینده تام الاختیار وزیر بازرگانی در امور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خاطرنشان کرد: منطقه آزاد انزلی 64 درصد ترانزیت خارجی مناطق آزاد را به خود اختصاص داده است، ولی قشم علیرغم برخورداری از موقعیت تجاری مناسب، به علت اتصال به سرزمین اصلی، عملکردی در این رابطه ندارد.
وی ادامه داد: چابهار نیز علیرغم اینکه از موقعیت استثنایی در محور شرق برخوردار است، عملکرد ترانزیت مطلوبی ندارد.همچنین منطقه آزاد اروند که می تواند در ترانزیت کالا به عراق، نقش محوری ایفا کند، عملکرد ناچیزی در این زمینه دارد.
حجم تجارت خارجی
سلطانی نیا گفت: حجم تجارت خارجی مناطق آزاد کشور در سال گذشته، 5.2 میلیارد دلار بوده است که معادل 35 درصد حجم تجارت خارجی مناطق آزاد ترکیه که معادل 15 میلیارد دلار در سال 2009 میلادی بوده، است. حجم تجارت خارجی مناطق آزاد در سال 88، کمتر از 7 درصد تجارت خارجی کشور بوده است.
آمار مبادلات تجاری مناطق آزاد کشور طی سالهای 88-80
| 88 |
87 |
86 |
85 |
84 |
83 |
82 |
81 |
80 |
شرح |
| 530 |
556.9 |
774.6 |
756.1 |
385 |
47 |
118.2 |
14.7 |
13.7 |
صادرات |
| 4683.6 |
6083.4 |
5520.8 |
5418.9 |
1651.2 |
335.8 |
350.3 |
682.6 |
484.5 |
واردات |
سرمایه گذاری داخلی و خارجی
وی گفت: در دوره 9 ساله 88-80 مناطق آزاد کشور جمعا کمتر از 2 میلیارد دلار جذب سرمایه گذاری خارجی داشته اند که حاکی از عدم موفقیت مناطق مذکور در جذب سرمایه گذاری خارجی که یکی از اهداف اصلی تاسیس آنها بوده، هستند.
به گفته سلطانی نیا، سرمایه گذاری خارجی نسبت مستقیم با وضعیت زیرساختهای مناطق آزاد دارد، لذا در وضع موجود کیش که به طور نسبی از زیرساختهای بهتری برخوردار است، در جذب سرمایه گذاری نیز موفق تر از سایر مناطق بوده است.
نماینده تام الاختیار تجاری ایران در امور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به مهر گفت: مجموع سرمایه گذاری داخلی در مناطق آزاد کشور طی دوره 88-80 حدود 70.1 میلیارد دلار بوده است که 35 برابر سرمایه گذاری مستقیم خارجی صورت گرفته در مناطق مذکور طی دوره فوق است.
سلطانی نیا همچنین گفت: مناطق ویژه اقتصادی کشور از بدو تاسیس تا پایان نیمه اول سال 88 معادل 82 هزار و 764 میلیارد ریال جذب سرمایه گذاری داخلی، 20.4 میلیارد دلار جذب سرمایه گذاری خارجی، 11.1 میلیارد دلار واردات، 40.7 میلیارد دلار صادرات، 88 هزار و 885 نفر اشتغال مستقیم و 226 واحد تولیدی- صنعتی فعال داشته اند.