به گزارش خبرنگار مهر در قم، حجت‌الاسلام احمد مبلغی عصر سه شنبه در نشست تأثیر رویکرد مهدویت در تدوین استراتژی‌های خرد و کلان نظام، با اشاره به آسیبهای تبلیغ مهدویت اظهار داشت: چون مهدویت مربوط به آینده است، ما در ترسیم این آینده و نگاه و تبیین جغرافیای آینده‌ای که مهدویت در آن رخ می‌دهد باید مواظب باشیم که تحلیل‌هایمان با احتیاط همراه باشد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی خاطرنشان کرد: نباید با صراحت عنوان کنیم که چه زمانی مهدی (عج) ظهور پیدا می‌کند. این هم یک نوع اشتباه است که ما در ترویج مهدویت و ایجاد توجه به مهدویت، به سراغ نگاههای شتابزده برویم.
وی با اشاره به جایگاه مهدویت در اندیشه‌های فرا اسلامی، اسلامی و شیعی گفت: مهدویت در اصل یک اندیشه فرااسلامی است و همه ادیان ولو با ادبیات ویژه، ذهن‌ها و نگاههای خود را به مهدویت معطوف کرده‌اند.
وی افزود: با این حال، اسلام به صورت ویژه‌تر، متراکم‌تر و جدی‌تری به موضوع مهدویت پرداخته است، زیرا مهدویت بخشی از دین اسلام و بخشی از آینده مربوط به این دین تلقی می‌شود.
این استاد حوزه در ادامه سخنان خود به موضوع مهدویت در شیعه پرداخت و گفت: در درون اسلام و میان مذاهب و فرق آن، مهدویت به طور خاص در شیعه مورد تأکید توجه و اهتمام بیشتر قرار گرفته است.
وی در مورد علت این موضوع اظهار داشت: اگر اجزا و عناصر مهدویت تحلیل شوند، راه به اثبات حقانیت شیعه می‌برد، به همین جهت توجه شیعه به مهدویت و پرداخت به آن، در تشیع متراکم‌تر و پررنگ‌تر است.
وی تأکید کرد: مهدویت در ابتدا یک اندیشه فرا اسلامی و در درون اسلام، یک تفکر فرامذهبی است و شیعه به طور خاص به این موضوع مهم توجه کرده است.
معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی در ادامه سخنان خود گفت: اگر بخواهیم تفاوت بین مهدویت را در اندیشه فرا اسلامی و درون‌اسلامی آن مقایسه کنیم، هم با عناصر مشترک و هم با عناصر تمایزبخش مواجه می‌شویم. یعنی نگاه دین اسلام به مهدویت از نگاهی که در فراتر از اسلام به آن شده است، تمایز دارد.
آینده هستی از آن صالحان است
مبلغی در خصوص مشترکات اندیشه مهدویت در اسلام و فرااسلام تصریح کرد: در تمام ادیان این اعتقاد وجود دارد که آینده هستی از آن صالحان خواهد بود و صلاح با معنویت، خداوند و نقطه تکاملی توجه به دین گره خورده است و البته این موضوع که مهدویت در نقطه تکاملی حرکت زمان قرار دارد.
وی افزود: هنگامی که مهدویت به درون اسلام پای می‌گذارد، عناصری بر آن افزوده می‌شود و اندیشه مهدویت تکامل پیدا می‌کند؛ همچون این اندیشه که منجی آخرالزمان از نسل پیامبر (ص) اسلام است و ادبیات به خصوص به سمت عدل پیش می‌رود.
معاون پژوهش مجمع جهانی تقریب مذاهب ادامه داد: اسلام آن صلاحی که در آخرالزمان روی می‌دهد را بررسی و این اجزا را تفصیل می‌کند. بنابراین اندیشه مهدویت در اسلام جنبه تکاملی پیدا می‌کند. با این حال، مهدویت درون اسلام تغایری با مهدویت مطرح در فراتر از اسلام ندارد.
مبلغی تأکید کرد: تفاوت‌های اندیشه مهدویت در اسلام و فراتر از آن این است که اسلام عناصر بیشتر و تکامل‌سازی را به آن افزوده و به تعبیر دیگر اینکه اندیشه مهدویت در اسلام از تفاصیل و رواج بیشتری برخوردار است.
مهدویت از جایگاه محکمی برخوردار است
معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی در ادامه سخنان خود گفت: اما هنگامی که مهدویت پای درون شیعه می‌گذارد، با ارائه تفاصیل و جزئیاتی مانند اینکه منجی چه کسی است؟ و منجی از نسل حضرت زهرا (س) است و با یک مشخصه‌هایی بارز بیان می‌شود. این تفاصیل و جزئیات در دیگر مذاهب هم وجود دارد، اما در شیعه به شکل کامل‌تر و دقیق‌تر بیان می‌شود.
مبلغی ادامه داد: اصل این موضوع که مهدویت در مقایسه بین‌الاطراف چندگانه عناصر مشترکی را دارد، ولی هرچه جلوتر می‌رود تا به شیعه برسد، از ابعاد و تفاصیل بیشتری برخوردار می‌شود.
وی گفت: مهدویت در نگاه انسان ـ هر چند تابع هیچ دینی نباشد، به صورت کلی و مجموعه یک دید به آینده که بشریت روزی باید بر مشکلات خود فائق بیایدـ در تک‌نگاه‌ها و ته‌نگاه‌های بشریت به شکل جسته گریخته، به خصوص شخصیت‌ها و اندیشمندانی که ظهور و بروز کردند، وجود دارد. به همین دلیل مهدویت از جایگاه محکم و مستحکمی برخوردار است.
القای اندیشه دینی در باور پیروان دیگر مذاهب
مبلغی تصریح کرد: در مباحث پیرامون مهدویت، شیعه در مقابل دیگر مذاهب اسلامی، اسلام در مقابل اتباع ادیان دیگر و اتباع ادیان در برابر بشریت، در گفت‌وگوهای خود باید همیشه بر نکات مشترک تأکید کنند چون تبیین این نقاط مشترک و برجسته کردن این نقاط، یک نوع هم‌دلی و هم‌آوایی و یک نوع ایجاد روندهای تأثیرگذار در ارتباط با نگاه به آینده جهان را تقویت می‌کند.
وی افزود: البته در گفتگوها وقتی بحث از مهدویت، شکل جدی به خود بگیرد، هر مذهبی و هر صاحب اندیشه‌ای می‌تواند، نقاط تمایزبخش دین متبوع یا مذهب متبوع خود را هم مطرح کند.
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: اشتباه است اگر ما در گفتگو با دیگران درباره مهدویت، ابتدا بر عناصر تمایزبخش آن تأکید کنیم، به گونه‌ای که تصور شود ما یک اندیشه خاص داریم و نه یک اندیشه مشترک بشری با ابعاد تکمیل کننده.
این مؤلف کتب دینی در ادامه سخنان خود در خصوص القای اندیشه شیعی در باور پیروان دیگر ادیان و مذاهب گفت: جهان در مسیر تغییر قرار دارد، به گونه‌ای که مهم‌ترین راهکاری که امروزه برای اینکه بتوان برجستگی‌ها و تمایزهای یک اندیشه را به دیگران منتقل کرد، عرصه گفتگو است.
وی ادامه داد: «گفتگو» مورد توجه قرآن است و شاید در هیچ دین و مکتبی تا این اندازه به گفتگو و لوازم، ملزومات و آداب آن توجه و تأکید نشده است.
مبلغی افزود: سیره پیامبر اعظم (ص) و ائمه اطهار (ع) حاکی از توجه جدی و محوری به گفتگو است.
قبل از القای اندیشه مهدویت به فکر گفتگو باشیم
معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی ادامه می‌دهد: امروزه فضای اندیشه‌ورزی در جهان، آن نگاه قرآن که باید گفت‌وگو محور باشد را بیشتر توجیه و مبانی و ضرورت آن را آشکار می‌کند.
مبلغی با بیان اینکه پیش از القای اندیشه مهدویت به دیگران، باید به فکر گفت‌وگو با پیروان دیگر ادیان باشیم، گفت: شناخت عناصر مشترک و ارائه آن عناصر باید گام اول ما باشد. طبعاً در لابه‌لای آن فضاهایی که گفت‌وگو ایجاد می‌کند، بحث‌ها خود به خود منتهی می‌شود، به سمت طرح نقاط تمایزی و نقاط ویژه و در نتیجه انعکاس آنچه که ما به عنوان اندیشه مهدویت در اختیار داریم، به صورت انحصاری به معقول‌ترین وجه و بهترین صورت انجام می‌گیرد.
مبلغی افزود: چون مهدویت یک سرنوشت برای تمام بشریت است، نسبت به سرنوشت مشترک، باید فضای هم‌احساسی و دست‌یابی به بخش‌های مشترک را قبل از هر چیز ایجاد کنیم و به تعبیر دیگر، برای طرح سرنوشت مشترک به عناصر فکری مشترک روی بیاوریم.
این استاد حوزه ادامه داد: پس از این است که می‌توانیم نقبی بزنیم بر اینکه تمایزها بین ما و غیر ما، چه مذاهب اهل سنت، چه اسلام و غیراسلام چیست.
معاون پژوهشی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تصریح کرد: اگر ما از ابتدا بر عناصر ویژه اندیشه مهدویت در شیعه تمرکز کنیم، آنچه قربانی و نادیده انگاشته می‌شود، بخش‌های مشترک در اندیشه مهدویت بین شیعه و دیگر مذاهب و ادیان است.
در تبیین جغرافیای آینده مهدویت مواظب باشیم
رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: ما باید یک تجزیه و تحلیلی نسبت به لایه‌های مختلف مهدویت داشته باشیم و همیشه بر آن آخرین لایه که شیعه ارائه می‌کند، تمرکز نکنیم بلکه به بخش‌های دیگر عطف توجه کنیم.
مبلغی با اشاره آیاتی از قرآن کریم در این خصوص گفت: خدا در قرآن به ما می‌فرماید هنگامی که با پیروان دیگر ادیان صحبت می‌کنید، اگر به پیامبر شما توافق ندارند، بر خدا که مورد اشتراک شماست، تمرکز کنید.
معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی در ادامه، درباره بازنگری در چگونگی تبلیغ مهدویت گفت: چون مهدویت یک امر حساس و تعیینکننده‌ای است، اگرچه امروز ما را در برمی‌گیرد (از این جهت که باید به فکر آن و منتظر آن باشیم) ولی عمده محتوا و هسته فکر مهدویت این است که در آینده یک تحولی رخ می‌دهد و چون مربوط به آینده است، امکان و فضاهای طرح اندیشه‌های افراطی پیرامون آن فراهم شده است.
وی ادامه داد: یکی از آسیب‌هایی که در مهدویت وجود دارد، این است که عده‌ای در هر زمانی بیایند و طرح اندیشه‌هایی کنند و ما باید مراقبت کنیم تا از هسته اصلی دور نشویم.
وی در این باره توضیح داد: البته آنچه که شیعه عرضه می‌کند، همه خالص، صادق و پاک هستند. اینکه بیان می‌شود باید خالص‌سازی کرد، مقصود چیز دیگر و فراتر از ائمه اطهار (ع) و اولیای دین اسلام و شیعه است.
مبلغی گفت: اگر کسانی اندیشه مهدویت را به آنچه که از امامان معصوم(ع) به ما رسیده بیفزایند، باید به محک آیات و روایات زد و خالص‌سازی همیشه یک وظیفه از سوی ما نسبت به مهدویت است و باید همیشه یک حساسیت پیرامون آن باشد.
تاریخ انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۸۹ - ۱۹:۱۹
قم - خبرگزاری مهر: رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بر لزوم پرهیز از نگاههای شتابزده در ترویج فرهنگ مهدویت تاکید کرد.