به گزارش خبرنگار مهر، با گذشت نزدیک به 13 سال از آغاز سوآپ نفت کشورهای حاشیه دریای خزر از مسیر ایران به خلیج فارس اخیرا با عدم تمدید قرارداد 4 شرکت خارجی، حجم سوآپ نفت خام ایران به صفر رسیده است.
پیگیری مهر از وزارت نفت حاکی از آن است که قرارداد سوآپ نفت خام چهار شرکت بین المللی سلکت انرژی تریدینگ، دراگون اویل امارات، ویتول سوئیس، کاسپین اویل دولوپمنت ایرلند در سالجاری میلادی توسط وزارت نفت تمدید نشده است و این شرکتها برای ادامه فعالیتهای نفتی در دریای خزر مذاکراتی را با روسیه و جمهوری آذربایجان آغاز کرده اند.
افزایش هزینه های سوآپ یکی از مهمترین دلایل در عدم تمدید قرارداد شرکتهای خارجی طرف قرارداد با وزارت نفت عنوان شده است به طوری که منابع غیر رسمی اعلام کرده اند که ایران قصد دارد هزینه معاوضه نفت را با افزایش پنج برابری از 1.1 دلار به 5.5 دلار به ازای هر بشکه افزایش دهد.
از سوی دیگر با اعلام نرخ جدید سوآپ نفت خام توسط وزارت نفت چهار شرکت خارجی حاضر به پذیرش شرایط جدید ایران نشده اند به طوری که هم اکنون دراگون اویل امارات مذاکراتی را با شرکت کراس کاسپین آذربایجان آغاز کرده است.
حسین نقره کار شیرازی معاون امور بین الملل وزیر نفت درباره دلایل توقف سوآپ نفت خام در ایران با بیان اینکه در حال حاضر مذاکرات برای تعیین یک فرمول و قیمت واقعی سوآپ نفت در حال انجام است، به خبرنگار مهر گفت: در سوآپ نفت خام باید منافع ملی حفظ شود.
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه با انجام سوآپ نفت باید بازارهای نفت خام ایران نیز حفظ شود، اظهار داشت: همچنین سوآپ نفت خام باید به اندازه نیازهای کشور انجام شود.
اما در حالی سال گذشته متوسط حجم سوآپ نفت خام از کشورهای حاشیه دریای خزر حدود 90 هزار بشکه در روز گزارش شده است که بر اساس دستور رئیس جمهور باید با متحول سازی سیاستها و برنامه ها حجم سوآپ نفت ایران به حدود 300 هزار بشکه در روز افزایش یابد.
همچنین بر اساس برنامه پنجم توسعه باید حجم سوآپ نفت خام ایران از متوسط سالانه 5 میلیون تن نفت (حدود 100 هزار بشکه در روز) به 18 میلیون تن در سال (317 هزار بشکه در روز) افزایش یابد.
این در حالی است که هم اکنون با تاسیسات موجود در پایانه نفتی نکا شامل مخازن ذخیره سازی و شبکه خطوط لوله امکان سوآپ روزانه 500 هزار بشکه نفت برای تحویل به پالایشگاههای تهران و تبریز وجود دارد.
سوآپ نفت خزر از مسیر روسیه و آذربایجان به جای ایران
به گزارش مهر، خبرگزاری رویترز روز گذشته با انتشار گزارشی با اشاره به قطع سوآپ نفت قزاقستان و ترکمنستان از مسیر ایران، اعلام کرده است: هم اکنون شرکتهای خارجی فعال در این کشورها نفت را از مسیر بندر نووروسیک روسیه به دریای سیاه و خط لوله BTC (خط لوله نفت باکو – تفلیس – بندر جیهان ترکیه) به بازارهای آزاد عرضه می کنند.
در حال حاضر 4 خط لوله اصلی بی تی سی، باکو ـ نوووروسیسک، باکو ـ سوپسا و کنسرسیوم خط لوله کاسپین (CPC) در کنار ایران از مهمترین مسیرهای انتقال نفت خام کشورهای حاشیه دریای خزر به بازارهای جهانی هستند که توقف سوآپ نفت از مسیر ایران به افزایش توجیه اقتصادی این مسیرهای غیراقتصادی کمک کرده است.
در همین حال کارشناسان اقتصادی بر این باورند که در کنار درآمدزایی راه اندازی طرحهای سوآپ نفت و گاز، اجرای طرحهای سوآپ و ترانزیت نفت منجر به ارتقای جایگاه ایران به کشوری ژئوپولتیک و ژئوانرژی خواهد شد و حتی از ایران به عنوان دروازه طلایی ترانزیت نفت و گاز بین کریدورهای شرق آسیا و اروپا یاد می کنند.