به گزارش خبرنگار مهر، همه ما از گذشته خود به نوعی یاد می‌کنیم. برخی ممکن است گذشته را در آلبوم عکسهای خانوادگی که محصور کرده‌اند یادآوری کنند و بعضی دیگر در یادداشتها و خاطرات مکتوبی که در دفترچه‌هایشان با قلم دوران جوانی‌شان گره خورده به نمایش بگذارند و برخی دیگر خاطرات را در فیلمها و مجموعه‌هایی که در آن دوران برایشان ماندگار بوده جستجو کنند.
چند دهه است که تلویزیون میهمان خانواده‌ها است. این صندوقچه برای برخی حاوی خاطرات تلخ و شیرین است که اکنون آن را متحرک و بر صفحه رنگارنگ تلویزیون مرور می‌کنند. برخی مخاطبان به واسطه این جعبه جادویی گاه زمان گذشته را احضار می‌کنند تا بخشی از خاطرات خود را یادآوری کنند.
تا کنون مجموعه‌های بی‌شماری از تلویزیون پخش شده است. خبرگزاری مهر قصد دارد هر هفته خاطرات یکی از مجموعه‌های ماندگار تلویزیون را که می‌توان به سربداران، سلطان و شبان، بوعلی سینا، امیر کبیر، مرغ حق، کوچک جنگلی، گل پامچال، آقای دلار، رعنا، گرگها، هزاردستان، محله برو بیا، روزی روزگاری و ... اشاره کرد در گفتگو با عوامل و منتقدان یادآوری کند.
"بوعلی سینا" یکی از مجموعه‌های ماندگار تلویزیون است که به زندگی دانشمند شهیر بوعلی سینا می‌پردازد. این مجموعه به نویسندگی و کارگردانی زنده‌یاد کیهان رهگذر سال 1364 جلوی دوربین رفت. در این مجموعه عظیم تاریخی امین تارخ در نقش بوعلی سینا در کنار بازیگرانی چون زنده یاد فیروز بهجت محمدی، زنده‌یاد جمشید لایق، اسماعیل محرابی، چنگیز وثوقی، سرور نجات اللهی و .... بازی کرده بود.
رهگذر در این اثر با محور قرار دادن زندگی "بو علی سینا" به افکار مختلف پادشاهان ایرانی و فقر و تنگدستی مردم ایران در دوره‌های مختلف پرداخته بود. این مجموعه نشان داد یکی از پایه‌های ایران متمدن بر اساس استاد و شاگردی و احترام شاگرد به استاد شکل گرفته است.
ایده تولید مجموعه "بوعلی سینا" بعد از برگزاری سمینار
ایده تولید مجموعه "بو علی سینا" در سال 62 و بعد از برگزاری سمینار ابن سینا از سوی مسئولان صدا و سیما مطرح شد و به دنبال طرح این مسئله، کیهان رهگذر به عنوان نویسنده و کارگردان مراحل تحقیق و نگارش فیلمنامه "بو علی سینا" را آغاز کرد و سرانجام این مجموعه سال 64 در اقدسیه تهران کلید زده شد.
مرحوم کیهان رهگذر در گفتگویی که در زمان پخش این مجموعه با هفته نامه سروش داشت درباره روند تولید این مجموعه گفته بود: ما فیلمبرداری را از اقدسیه تهران شروع کردیم و پس از ضبط 90 دقیقه از سناریو به مدت 10 روز استراحت کرده و بعد از آن به اصفهان رفتیم که بخش عمده کار در آنجا ضبط شد. نائین و اطراف تهران دیگر لوکیشن‌های این مجموعه بود.
وی در این گفتگو با اشاره به دشواریهای یک کار تاریخی تاکید کرده بود: به خاطر عدم توانایی در امر تغییر دکورها و بناهایی که به لحاظ تاریخی بودنش غیر قابل تغییر بوده برای گروه مشکلات زیادی به وجود آورد، اما این مشکلات با ذوق و سلیقه خاص طراح دکور حسن فارسی برطرف شد.
این کارگردان در بخشی دیگر از صحبت‌هایشان گفته بود: تهیه یک مجموعه که شخصیت‌های زیادی دارد منجر به پیش آمدن مشکلات زیادی می‌شود و در صورت متوقف شدن ضرر مالی زیادی ایجاد می‌شود، اما مجموعه تلویزیونی "بو علی سینا" بدون وقفه انجام شد.
کیهان رهگذر در پایان مصاحبه خودش از تلاش صادقانه گروه این سریال برای به ثمر رساندن مجموعه "بو علی سینا" با توجه به تمام مشکلات قدردانی کرده بود.
پاسخ ندادن امین تارخ/ جذاب نبودن گفتگو برای اسماعیل محرابی
امین تارخ این روزها مشغول بازی در مجموعه تلویزیونی "جراحت" به کارگردانی محمدمهدی عسگرپور برای پخش در ماه رمضان است. برای یادآوری نقش "بو علی سینا" با تارخ چند بار تماس گرفتیم اما او با وجود پیامهایی که برایش گذاشتیم پاسخی نداد.
همچنین با اسماعیل محرابی ایفاگر یکی از نقش‌های مجموعه "بو علی سینا" تماس گرفتیم اما او در پاسخ به تماس ما عذرخواهی کرد و گفت: هیچوقت برای گفتگو تمایلی نداشتم. گرچه این مجموعه از سریالهای قدیمی تلویزیون است اما صحبت کردن درباره آن برایم جذابیتی ندارد.
وثوقی: در "بوعلی سینا" یک نقش متفاوت در اثری ارزشمند را تجربه کردم
چنگیز وثوقی که نقش یک شاهزاده ابله را در "بوعلی سینا" بازی کرده بود درباره این نقش به خبرنگار مهر گفت: بعد از پخش شدن مجموعه تلویزیونی"سربداران" آقای کیهان رهگذر به من پیشنهاد داد بعد ازایفای نقش یک شاهزاده قدرتمند در "سربداران" بهتر است یک نقش متفاوت و آن هم شاهزاده ابله را در "بوعلی سینا" بازی کنم. او به من تاکید کرد این شخصیت بیوگرافی ندارد. برخی مواقع خوب است و بعضی مواقع نه.
وی در ادامه افزود: با توجه به اینکه ایفای نقش شاهزاده برایم خاص بود و چالشهای زیادی هم به همراه داشت بازی در این پروژه را پذیرفتم. برای اینکه نقش را به خوبی در بیاورم کاملاً با شرایط روحی شاهزاده ابله خودم را وفق داده بودم، حتی بعد از تمام شدن کار در اصفهان من همچنان در روحیات این شاهزاده غرق بودم، چرا که باید کاملاً به لحاظ روحی قاطی بودم تا می‌توانستم این نقش را در بیاورم. در مجموع فشار زیادی برای بازی در این پروژه روی من بود، اما خوشحالم که یک نقش متفاوت را در یک مجموعه ارزشمند بازی کردم.
این بازیگر خاطرنشان ساخت: بعد از بازی در مجموعه "سربداران" سریال "بوعلی سینا" دومین کار ارزشمندم است و بعد از آن مجموعه "امام علی (ع)" از کارهای خوبم است. بازیگری کار راحتی نیست. من همیشه برای ایفای هر نقشی سعی کرده‌ام تا با آن نقش زندگی کنم و دیگر همان شخصیت بوده، نه اینکه چنگیز وثوقی باشم. در مجموعه "بو علی سینا" هم این کار را انجام دادم در حالی که دیگر بازیگران در هنگام استراحت خودشان بودند من همان شاهزاده ابله بودم. باید یک بازیگر با نقش کاملاً عجین شود چرا که شیوه صحیح بازیگری همین است.
وثوقی اشاره کرد: کار با زنده‌یاد رهگذر برایم خاطرات زیادی به همراه داشت. او آدم شریفی بود و تنها فردی بود که من را سر صحنه با نام شخصیت‌ام صدا می‌کرد. حیف شد او را خیلی زود از دست دادیم. او قصد داشت بعد از "بوعلی سینا" مجموعه "خداوند الموت" را بسازد و من هم نقش شیرزاد را بازی کنم. حضور او سر صحنه انرژی مثبت برای بازیگران بود. او آرامش خاصی به بازیگر می‌داد.
وی در پایان یادآور شد: من برای ایفای نقشهایم زحمت زیادی می‌کشم. گرچه سالها به خاطر برادرم ممنوع الکار شده‌ام اما دست از تلاش برنداشتم. البته بعد از ضبط آخرین پلان در مجموعه "بوعلی سینا" وقتی به اتاق گریم رفتم آقای اسکندری خبر ممنوع الکار شدن من را داد. از قرار وزیر ارشاد وقت ایراد گرفته بود که حالا بعد از بهروز وثوقی باید برادرش جایگزین شود. این تنها خاطره بد من از مجموعه "بوعلی سینا" است و مابقی لحظات شیرین بود.
مجموعه "بوعلی سینا" مسیر سریال‌سازی در تلویزیون را هموار کرد
غلامعباس فاضلی منتقد درباره مجموعه "بوعلی سینا" به خبرنگار مهر گفت: اهمیت این سریال شاید در وهله اول به جایگاه تاریخی آن مربوط باشد. امروزه سریال‌سازی در تلویزیون امری کاملاً عادی و متداول است اما در سال 1358 این امر در تلویزیون متوقف شده بود زیرا فیلمسازان و سیاستگذران به الگوی روشنی برای اینکه یک سریال تلویزیونی چگونه باید باشد نرسیده بودند. توقف ساخت سریال "هزاردستان" مرحوم علی حاتمی در آن سالها به همین علت بود.
وی در ادامه افزود: موضوعات تاریخی از جمله حوزه‌های کم دردرسرتر بود اما یک سریال تاریخی چگونه باید ساخته می‌شد؟ یکی از افراد مهمی که الگوی سریال‌سازی را در سالهای اول دهه 1360 تبیین کرد کیهان رهگذر بود. او با نگارش سریال تلویزیونی "سربداران" گام نخست را در این زمینه برداشت و اندکی پس از آن با کارگردانی و نویسندگی سریال "بوعلی سینا" گامی جدی تر را در این زمینه برداشت.
این منتقد خاطرنشان ساخت: امتیاز قابل توجه "بوعلی سینا" نسبت به "سربداران" لحن ملایم و خوشبینانه تر آن بود. به خصوص از آن جهت که "سربداران" در مرحله پخش با ایراداتی ماهوی مواجه شد که منجر به حذف بخشهایی از بازی بازیگر زن نقش نخست آن شد بوعلی سینا مطمئن تر جلوه کرد. "بوعلی سینا" از برخی عوامل اصلی "سربداران" (مثل امین تارخ و چنگیز وثوقی بازیگر یا فرهاد فخرالدینی آهنگساز) بهره گرفت. با این حال این مجموعه تلویزیونی، هم میدانی شد برای حضور و ظهور هنرمندان مختلفی که در سالهای بعد بیشتر درخشیدند. علاوه بر آن "بوعلی سینا" راه سریال‌سازی را هموارتر کرد.
فاضلی در پایان اشاره کرد: سریالهایی نظیر "سربداران"، "بوعلی سینا"، "افسانه سلطان و شبان"، "امیرکبیر"، و... بودند که با گزینش حال و هوا و موضوعات تاریخی راه را برای موج پر تب و تاب سریال سازی در سالهای بعد هموار کردند. سریال "بوعلی سینا" از همه آن سریال‌ها حال و هوایی کم خطرتر، ملایم تر و خوشبینانه‌تر داشت. البته کیهان رهگذر و جایگاه تاریخی‌اش هنوز آنطور که باید و شاید به جامعه ایراتی معرفی نشده است.
---------------
گزارش از: فاطمه عودباشی