به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، اولین باری که زمزمه استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی در جامعه پیچید که هندوانه های قرمز بدون طعم وارد بازار شد که این امر برخی نگرانیها را در پی داشت.
به هر حال پس از هندوانه زمزمه استفاده بی رویه کود شیمیایی در دیگر محصولات جالیزی از جمله خیار، گوجه و حتی پیاز نیز ذهن مردم را درگیر کرده است تا این امر بهانه ای برای گفتگو با عضو لرستانی انجمن ارگانیک ایران شود.
امیر صیفوری علم در این رابطه سخنان قابل تاملی دارد که شاید به دور از هر گونه هیاهوگری حداقل ارزش کمی تامل و اندیشیدن را دارد.
وی با اشاره به استفاده بیش از حد سموم و کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی و باغی، اظهار داشت: این امر مشکلات زیادی را برای صادرات محصولات کشاورزی کشور و استان لرستان به وجود آورده است.
ارتباط زخم معده و محصولات جالیزی از جمله خیار و گوجه
این محقق لرستانی یکی از عوامل اصلی زخم معده را استفاده از محصولاتی دانست که در آنها از کودهای شیمیایی بیش از اندازه استفاده شده است و گفت: در حال حاضر در لرستان برخی خیارهایی که به بازار مصرف وارد می شوند کمتر از چند روز قبل در آنها از کودهای شیمیایی استفاده و قبل از اینکه اثر سم از بین برود وارد بازار شده است.
صیفوری با اشاره به استفاده از برخی قارچ کش ها برای افزایش میزان تولید خیار در برخی مزارع استان، یادآور شد: باید این محصولات قبل از رسیدن به دست مصرف کننده مورد آزمایش های لازم قرار گیرد.
وی با تاکید بر اینکه فقط نباید به میزان تولید فکر کرد بلکه کیفیت محصول باید مورد توجه قرار گیرد، یادآور شد: در حال حاضر تجربه موفق صادرات انار لرستان که یک محصول ارگانیک است ثابت کرده که بازار دنیا از محصولات ارگانیک استقبال می کند.
عضو انجمن ارگانیک ایران ادامه داد: تا کیفیت محصولات را مورد نظر قرار ندهیم نمی توانیم محصولات را صادر کنیم و در این راستا باید تولید محصولات ارگانیک را در دستور کار قرار دهیم.
محصولاتی که بدلیل استفاده از کود فراوان معدوم می شوند
صیفوری به دیگر نمونه های استفاده بیش از حد از کود شیمیایی در محصولات کشاورزی از جمله پیاز و گوجه فرنگی اشاره کرد و گفت: به طور مثال محصول پیاز دارای کودپذیری بالایی است به طوریکه در سال جاری کشاورزان لرستانی در روند استفاده از کود در این محصول زیاده روی کرده بودند که در صورت استمرار استفاده از محصول پیاز می تواند مشکلات گوارشی نظیر زخم معده را به دنبال داشته باشد.
وی با یادآوری اینکه برخی از محصولات ما به دلیل استفاده بالا از کود شیمیایی معدوم می شوند، یادآور شد: سال گذشته دو هزار و 500 تن از محصول تولیدی پیاز در لرستان به خاطر افزایش استفاده از نیترات معدوم شد.
صیفوری افزود: اگر روند افزایش بی رویه استفاده از کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی کنترل نشود همین افزایش تولید موجب نابودی کشاورزی خواهد شد.
دولت روند توزیع کودهای شیمایی در میان کشاورزان را کنترل کند
وی همچنین به هزینه های بالای دولت برای تامین کود شیمایی اشاره کرد و بیان داشت: در حال حاضر برای هر کیسه کود شیمیایی دولت دارد بیش از 54 هزار تومان یارانه می دهد.
عضو انجمن ارگانیک ایران ادامه داد: باید طوری تدبیر شود که حتی اگر راندمان تولید محصول ما به نصف کاهش یابد این میزان محصول تولیدی از کیفیت و سلامت مطلوب برخوردار باشد.
صیفوری با تاکید بر اینکه باید به سلامت جامعه و سلامت محصول فکر کرد، افزود: در صورتی که کیفیت محصول بالا برود مردم نیز با قیمت بالاتر حاضر خواهند بود محصول تولیدی را بخرند که این امر خسارات ناشی از کاهش محصول را جبران می کند.
وی با تاکید بر اینکه کشاورزان را باید به سمت ارگانیک کردن محصولات سوق داد، خاطر نشان کرد: باید به سمت این رفت که دولت به جای کودهای شیمیایی، کودهای ارگانیک و بیولوژیک را در اختیار کشاورزان قرار دهد.
و اما اظهارات این عضو انجمن ارگانیک ایران در مورد مخاطرات محصولات تولیدی با کودهای شیمیایی برای سلامت مردم موجب شد تا به سراغ رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان برویم تا بخشی از نگرانیهای مردم را در این مورد پاسخ بدهیم.
متولی میزان توزیع کود در میان کشاورزان جهاد کشاورزی است
دکتر اردشیر شیخ آزادی با تاکید بر اینکه متولی سلامت جامعه دانشگاه علوم پزشکی است، عنوان کرد: البته متولی میزان کودی که در مزارع استفاده می شود سازمان جهاد کشاورزی و دیگر دستگاه های مرتبط هستند.
وی به برخی شائبه های مردم در مورد آلوده بودن محصولات به سموم، یادآور شد: این روند به گونه ای نیست که مواد غذایی و محصولات وارد شده به بازار آغشته به سم باشند بلکه بحث استفاده بی رویه از کودهای شیمایی مطرح است.
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان با اشاره به موضوع هنداونه های تولیدی در استان، یادآور شد: در زمینه هنداونه ها کشاورزان از کود شیمایی به نام "سکسترین آهن" که در اصل برای باغداری کود مفیدی است استفاده کرده بودند.
ورود زودرس محصولات و سود بیشتر انگیزه کشاورزان برای استفاده از کودهای شیمایی
شیخ آزادی با اشاره به اثرات این کود شیمایی، بیان داشت: این کود موجب افزایش حجم و میزان محصول تولیدی از یک طرف و زودرس شدن محصول از طرف دیگر می شود.
وی با بیان اینکه استفاده بیش از حد از این کود در محصولات برخی ناراحتی های گوارشی را در پی دارد، خاطر نشان کرد: کشاورزان به دلیل استفاده از مزیت زودرس شدن محصول و ورود هر چه سریعتر به بازار مصرف از این کود استفاده کرده بودند و به نوعی رسیدن به فروش بیشتر این انگیزه را در کشاورزان ایجاد کرده بود.
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان با یادآوری اینکه استفاده از این محصولات مشکل حاد و جدی برای سلامت مردم ایجاد نمی کند، خاطر نشان کرد: تنها مشکلی که استفاده از این محصولات دارد این است که میوه ای که مورد استفاده قرار می گیرد میوه ای نیست که در شرایط مطلوب تولید شده و طعم، مزایا و کیفیت مورد انتظار را ندارد.
زخم معده ای در کار نیست؛ حداکثر دل درد و دل پیچه
شیخ آزادی در پاسخ به اظهارات عضو انجمن ارگانیک ایران در مورد بیماری زخم معده در صورت استمرار استفاده از محصولات یاد شده، گفت: مصرف حاد میوه ای که آلوده به کودشیمیایی باشد ناراحتی های گوارشی را در پی دارد ولی این ناراحتی زخم معده نیست چرا این بیماری علل دیگری دارد.
وی ادامه د اد: ناراحتی های گوارشی مانند اسهال، استفراغ، دل درد و دل پیچه از جمله علائمی است که در صورت استفاده از محصولات آلوده به سم و کود شیمیایی در افراد بروز پیدا می کند.
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان یادآور شد: استفاده بیش از کودهای آهن دار و شیمیایی بیشتر در کودکان و افراد مسن می تواند سبب بروز ناراحتی های گوارشی یاد شده شود.
مشکل نگران کننده ای وجود ندارد
شیخ آزادی بر ضرورت شستشوی درست و دقیق محصولات کشاورزی مورد استفاده تاکید کرد و گفت: آنچه مسلم است که این محصولات مشکلات چندان حادی را برای سلامت جامعه ایجاد نمی کند.
وی با تاکید بر اینکه مشکل نگران کننده ای در این زمینه وجود ندارد، یادآور شد: البته به صورت اتفاقی محصولات وارد شده به بازار توسط دانشگاه علوم پزشکی کنترل می شود که در صورت وجود مشکل حتما برخوردهای لازم صورت می گیرد.
به هر حال هر چند که اظهارات سرپرست دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان تا حدودی برخی نگرانی ها در این زمینه را رفع می کند ولی به راحتی نمی توان از کنار مشکل استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی و باغی عبور کرد چرا که دنیا در حال حرکت به سمت تولید محصولات ارگانیک است.
محصولات ارگانیک محصولاتی هستند که در تمام مراحل رشد با سیستم طبیعی هماهنگ بوده و در خاکی که از چند سال قبل هیچگونه سموم دفع آفات گیاهی نظیر علف هرزکش‌ها، قارچ‌کش‌ها و مواد شیمیایی در آن استفاده نشده و فقط با مواد طبیعی مانند کمپوست گیاهی تقویت می‌شود، رشد می‌کنند.
از سوی دیگر در ترکیبات میوه‌های ارگانیک هیچگونه اصلاح ژنتیکی صورت نمی‌گیرد و از گازها برای رشد زودرس میوه‌ها استفاده نمی‌شود. به‌همین دلیل رنگ این نوع میوه‌ها طبیعی بوده و نه خیلی پررنگ یا کم‌رنگ‌تر از حد معمول هستند. بافت آنها مناسب و خیلی نرم یا سفت نیست. اندازه میوه‌ها هم متعادل بوده و طعم و بوی طبیعی و مناسبی دارند که البته بارزترین ملاک تشخیص میوه‌های ارگانیک از غیرارگانیک هم همین طعم و بوی طبیعی‌شان است.
آنچه مسلم است این است که به دور از هر گونه یکجانبه گرایی محصولاتی که با کودهای شیمایی تولید می شوند به دلیل آن که در مرحله رشد زمان لازم را طی نمی‌کنند بسیاری از ویتامین‌ها و مواد ضروری را ندارند.
بنابراین تولید میوه‌هایی با ظاهر درشت که فاقد طعم و خاصیت هستند همگی ناشی از استفاده بی‌رویه از کودها، آفت‌کش‌ها و باقی ماندن ترکیبات آنها در محصولات است.
حرکت دولت به سمت توزیع کودهای بیولوژیک در میان کشاورزان از یک طرف هزینه های دولت در زمینه یارانه اعطایی به کودهای شیمیایی را کاهش می دهد و از طرف دیگر زمینه تولید محصولات سالم و ارگانیک را در جامعه فراهم خواهد آورد.
هر چند که نباید فراموش کرد که استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی شاید در ابتدا مشکلات حادی را به دنبال نداشته باشد اما در صورت استمرار می توان سلامت جامعه را در معرض خطر قرار دهد.
....................................
گزارش از صدیقه حسینی