به گزارش خبرگزاری مهر، امیر سرتیپ حمید ارژنگی سال 1353 وارد نیروی هوایی شد و پس از طی دوره 5/2 ساله الکترونیک به خارج از کشور اعزام شد و دوره دانشکده خلبانی را سپری کرد.
وی علاوه بر داشتن مدرک کارشناسی مدیریت، دوره های مختلف فن آوری اطلاعات را هم فراگرفته و متخصص طیف امواج الکترو مغناطیسی است . حضور در کنفرانسهای مختلف جهانی اتحادیه بین المللی ارتباطات از جمله سوابق امیر ارژنگی به شمار می آید. او هم اینک معاون فن آوری اطلاعات و ارتباطات جنگال قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) است.
نکته جالب توجه در مورد امیر ارژنگی داشتن توانمندی فوق العاده و تخصص در زمینه انواع رادارها است ، این توانمندی موجب شده که وی بدون طی کردن دوره دافوس به درجه سرتیپی نائل شود.
گفتگوی مشروح خبرنگار مهر با امیر ارژنگی در پی می آید:
*خبرگزاری مهر-گروه سیاسی: امیر! بعنوان نخستین سئوال بفرمائید واژه رادار اصطلاحاٌ در پدافند به چه معناست ؟
- واژه رادار مخفف واژه لاتین Radio and detection and ranging است که در واقع به معنای تعیین موقعیت و مسافت با استفاده از امواج رادیویی به کار می رود.
*رادارها از چه زمانی و چگونه به کار گرفته شدند؟
- واژه رادار با تعریفی که ارائه شده در سال 1941 با پیشنهاد آمریکا یک اصطلاح جهانی شد و با یک سیر تکاملی و با امواج HF به صورت زنجیره ای توسط انگلستان در جنگ جهانی دوم به کار گرفته شد. از آن زمان به بعد این سیر تکامل و پیشرفت ادامه داشت که با استفاده از امواج مختلف کاربردهای مختلفی از جمله هواشناسی ترافیک هوایی ، اخطار هوایی ، رهگیری هوایی و تصویر برداری از رادارها گرفته شد.
*این رادارها از چه زمانی وارد ایران شدند؟
- اولین رادار ما در دهه 40 یعنی حدود سال 1336 وارد ایران شد. و همه رادارهای ما پیش از انقلاب اسلامی، غربی بودند که به تناسب نیاز و با رویکردهای مختلف دفاعی و سیاسی مستقر بودند.
* نسل اول رادارها که وارد ایران شدند در کدام مناطق استقرار یافتند وسیر تکاملی استقرار و بکارگیری رادارهای مختلف در نیروی هوایی چگونه بود؟
- اولین رادارها مشترک به نام Type13 و Type14 ساخت کشور انگلستان در دوشان تپه مستقر شدند و درادامه باز هم رادارهای انگلیسی Hydra در سال 1341 در تبریز و بابلسر مستقر شدند اما با ورود آمریکایی ها از سال 1346 به بعد رادار FPS-100 در کرندغرب استقرار یافت و به همین ترتیب رادارهای مارکونی انگلیسی و بعدها رادار GPS-11 بخاطر پوشش دهی مناطق کوهستانی در مناطق مختلف نصب می شوند که با استقرار رادارهای دفاع هوایی با نام Radar Air Defene System در سال 1350تیپ 70 دفاع هوایی عملاً جای خودش را به فرماندهی پدافند هوایی داد. و از سال 1350 تا پایان جنگ دیگر خرید رادار نداشتیم تا اینکه در سال 1373 رادار دیجیتالیزه شده چینی JY-14 در زمان مرحوم شهید ستاری وارد سامانه پدافندی کشور شد.
*آیا این رادارها جوابگوی نیازهای ما در حوزه دفاعی بود؟
- خیر، به هیچ عنوان ، به هرحال و در زمان هشت سال جنگ تحمیلی هم موجبات فرسایش و هم آسیبهای جدی را همراه داشت که این آسیبها باید برطرف می شد. لذا با این رویکرد و با نگاه جهادی از سال 1377 به بعد تلاشهای گسترده ایی صورت پذیرفت تا هم بر کیفیت و هم بر کمیت سامانه های راداری افزوده شود. از این رو در طول این سالها ساخت رادار ملی در دستور کار قرار گرفت که از قابلیتهای قابل ملاحظه و مدرنی برخوردار هست و با توجه به طراحیهای مختلفی که در جهت به کارگیری این رادار صورت پذیرفته، قابل استفاده در شرایط و مناطق مختلف هست؛ اما به تبع نیازهای مختلف رادارهای مختلف را با قابلیتهای متفاوت به کار می گیریم.
* در مورد نحوه عملکرد یک رادار و مأموریت اصلی رادارهای پدافندهوایی توضیح مختصری بفرمائید؟
- رادارها مأموریت کنترلی و رصد تمام فضای کشور را دارند و در واقع شیء و پرنده هدف را رهگیری و کشف می کنند که پس از کشف ، اقدامات بازدارنده و تدافعی متناسب با شکل و نحوه هدف متخاصم تدابیر لازم به کار گرفته می شود. که به سه صورت آن اقدامات را می توان دسته بندی کرد یا از طریق هواپیما،سامانه های زمین به هوا و یا موشک با هدف برخورد می شود.
*نقش امواج در این فرآیند چگونه هست؟
- امواج نعمت پایان ناپذیر الهی هستند که در اختیار بشر قرار گرفته، و با بکارگیری امواج الکترو مغناطیسی، با فرایند علمی و فنی رادار تبدیل به یک سیستم شناسایی و رهگیر می شود به این صورت که رادار با انتشار امواج در فضا به دنبال شیء متحرک یا ثابت می گردد که به محض برخورد این امواج به اشیاء هدف این امواج به صورت ضعیف شده مجدداً به سمت رادار باز می گردند و نهایتاً با یک فرایند فنی آن شیء در نمایشگرهامشاهده و شناسایی می شود.
*با توجه به کاربرد رادارها و انواع امواج مغناطیسی آیا کاربرد رادارها هم متفاوت است؟
- بله، رادارها با توجه به انتشار امواج انواع مختلفی دارند که آنها را به چند دسته می توان تقسیم کرد. مثلاً رادارهایی که با امواج پیوسته کار می کنند و به این نوع رادارها Continuous Wave Radar گفته می شود که امواج آن به صورت باریک و مدادی منتشر می شود و این نوع امواج برای رادارهای رد یاب یا موشکها به کار می رود ؛ نوع دیگری از رادارها ، رادارهای پالسی یا پالسی داپلر هستند که برای کشف و جستجو ی اهداف مورد استفاده است، و رادارهای ارتقاء یاب ، رادارهای تعقیب هدف یا Tracking Radar نیز از انواع رادارها هستند ،که به آنها می توانیم رادارهای شناسایی یا ثانویه را هم اضافه کنیم. البته انواع رادارهای دیگری هم هستند که به تناسب شرایط و نیاز به کار گرفته می شود.
*آیا این رادارها قادر به پوشش تمام نقاط هستند؟ مثلاً نقاط کوهستانی؟
- البته با توجه به اینکه رادارها در واقع چشم بینای مملکت هستند و بر اساس یک استراتژی خاص استقرار یافته اند بعضی از نقاط بویژه نقاط کوهستانی شاید در دسترس امواج نباشند لذا در راستای تکمیل سامانه پدافندی دیده بانها با بکارگیری سیستم های مخابراتی و نرم افزاری این نقاط را که معروف به نقاط کور هستند پوشش می دهند و کوچکترین حرکت هر پرنده نا شناس در محدوده دیده گان این شبکه قرار دارد. که البته این شبکه هم در سال 65 با درایت و هدایت شهید ستاری راه اندازی شد و امروز با پیشرفته ترین تجهیزات و تجربه عملی دوران جنگ فعال است.
*ظاهراً استفاده از باندهای مختلف بویژه باند VHF توسط رادارهای Passive این نوع رادار را قادر به شناسایی هواپیماهای رادر گریز می کند در این مورد توضیح می دهید؟
- بله ، رادارهای Passive هیچگونه امواجی را از خود ساطع نمی کنند و در باند فرکانسی خاصی گیرنده هست این رادارها امواج متساطع از منابع مختلف را که به شی هدف برخورد می کند در بازگشت دریافت می کنند و تبدیل به اطلاعات لازم و مورد نیاز می کنند و متناسب با نیاز تصمیمات لازم اتخاذ می شود.
*آیا می توانیم عرصه سامانه های پدافندی را عرصه جنگهای الکترومغناطیسی قلمداد کنیم و دکترین پدافند ما در مقابل این نوع جنگ مدرن چیست؟
- باید بگوییم که الان برتری از آن کسی است که بتواند از طیف امواج مغناطیسی استفاده کند و اعتقاد قرارگاه هم مدیریت طیف الکترومغناطیسی هست که ما باید ضمن شناخت امواج آنها را در اختیار بگیریم و هدایت کنیم. اوج هنر وتوانمندی ما در طول جنگ استفاده از همین شیوه جنگ الکترو مغناطیسی و الکترونیکی در عملیات والفجر 8 بود که منجر به انهدام بیش از 70 هواپیمای دشمن شد و البته نقش مهم و تدابیر شهید ستاری در این عملیات راهگشای گره های عملیاتی بود.
* اشاره ایی داشتید به عملیات "والفجر 8"، پدافند در هشت سال دفع مقدس، چه جایگاهی داشت؟
- خب همانطور که گفتم و در تاریخ جنگ ثبت شده ، در عملیات والفجر 8 با اتخاذ تاکتیکهای مختلف موفق به انهدام حدود 75 فروند هواپیمای دشمن شدیم که بعد از آن اطمینان خاطر به مردم شریفمان داده شد که دشمن به حریم شهرها به راحتی نمی تواند تجاوز کند و این چنین هم شد که الحمد لله به طور چشمگیری از تجاوز هواپیماهای رژیم بعثی به شهرها کاسته شد و عملاً نبرد به خطوط مقدم رانده شد که در آن خطوط بازهم پدافند همیشه در پیشروی نیروهای خودی و فتوحاتی که رزمندگان اسلام انجام می دادند یک نقش محوری و تأثیر گذار داشت که نقطه عطف این تاثیر گذاریها همان عملیات والفجر 8 بود.
*دکترین دفاعی قرارگاه امروز در مقابله با تهدیدات چگونه هست؟
- به هر حال خط مشی کشور امروز، خط مشی دفاعی هست و ما به هیچ عنوان قصد کشور گشایی ویا تجاوز به حریم کشورهای دیگر نداریم و فقط از حریم مرزهای خودمان دفاع می کنیم که در این راستا هر گونه هزینه ای را هم می پردازیم چرا که معتقدیم هر هزینه یی برای امنیت و دفاع از تمامیت ارضی کشور کم هست. لذا در این راه با تمام توان خود را به کار می گیریم.
*سیستم فرماندهی پدافند باتوجه به اینکه به نام پدافند ملی نام گذاری شده است چگونه است؟
- قرارگاه پدافند هوایی به صورت یکپارچه مسؤلیت فرماندهی پدافند تمام نیروهای مسلح را بر عهده دارد و باید این را هم بگوییم که دنیا در حال تغییر است و ماهم متناسب با این تغییرات هر لحظه باید آمادگی خودمان را ضمن ارتقاء آن حفظ کنیم و این شعار نیست که اگر بگوییم پدافند یک نیروی تمام وقت است ، با روحیه مضاعف و اعتماد بنفسی که حاصل فطرت دینی و مذهبی ما ایرانیان است.
*آنچه که مسلم است دشمنان این مرز وبوم با اتخاذ سیاست تحریم به دنبال آسیب رساندن به سیستم دفاعی ما هستند آیا آنها در این سیاست بویژه در حوزه پدافندی موفق بودند؟
- دقیقاً بلعکس ، یعنی این تحریمها مایه خیر وبرکت و موجبات شکوفایی استعداد جوانان و متخصصین ما شد، حتی ما به نقطه ای رسیدیم که توانمندی طراحی و ساخت رادارها را هم بدست آوردیم وبه جرأت می توانم بگویم که این ساختار تبدیل به دانش بومی شده و در کنار نگهداری وتعمیر و بهینه سازی سامانه هایی که ازقبل در اختیار داشتیم همانطور که گفتم حتی به دانش ساخت رادار ملی نیز دست پیدا کردیم.
- دقیقاً بلعکس ، یعنی این تحریمها مایه خیر وبرکت و موجبات شکوفایی استعداد جوانان و متخصصین ما شد، حتی ما به نقطه ای رسیدیم که توانمندی طراحی و ساخت رادارها را هم بدست آوردیم وبه جرأت می توانم بگویم که این ساختار تبدیل به دانش بومی شده و در کنار نگهداری وتعمیر و بهینه سازی سامانه هایی که ازقبل در اختیار داشتیم همانطور که گفتم حتی به دانش ساخت رادار ملی نیز دست پیدا کردیم.
*آیا ما توانمندی صادرات فنی سامانه های راداری را هم داریم؟
- بله با توجه به آنچه که گفتم ، ما به توانمندی ساخت رادارهای بومی هم دست پیدا کردیم و طول دوران دفاع مقدس و شرایط بعد از آن ، بر ما شرایطی را حاکم کرد که عملاً دستاوردهای فنی قابل ملاحظه و چشمگیری را بدست آوردیم ، از این رو ما توانمندی صادرات فنی ساخت و تجهیزات راداری را هم الحمدلله داریم .
*تعامل قرارگاه با مراکز علمی و دانشگاهی چگونه است؟
- با توجه به آنکه گفتیم دست آوردهای پدافند به روز کردن سیستمهای پدافندی است و بحث خودکفایی در اولویت قرار دارد تعامل با مراکز دانشگاهی و علمی و صنایع مرتبط از برنامه های متداول ما است که الحمدلله نتایج خوبی هم در تعامل با این مراکز حاصل شده است.
*امیر ارژنگی آیا می توانیم بگوییم که پدافند یک نیروی همیشه منتظر و واکنشی است؟
- بله، به هرحال پدافند نیرویی هست که جهت دفاع از حریم آسمان کشور سازماندهی شده است و خاصیت وجودی آن هم ضمن حفظ آمادگی لازم انتظاری هست که جهت مقابله با نیروهای متهاجم می کشد.
البته این انتظار وقتی با فرهنگ شیعی و دینی و مذهبی ما که انتظار فرج هست کنار هم قرار می گیرد به ساختارهای سازمانی و نیروی انسانی ما رنگ و بوی معنوی و مقدس می بخشد. از این رو ما خدمت در این لباس مقدس افتخار بزرگی هست که نصیب ما پدافندیان شده است.
*به عنوان سؤال آخر با توجه به این که قرارگاه پدافند یک نیروی تازه تاسیس و در واقع جوان است تعامل شما با نیروهای جوان چگونه است؟
- خوب، پرسنل جوان ما الحمدلله از لحاظ علمی و عملی در مراتب بسیار عالی قرار دارند که وقتی این علم با تجربه پیشکسوتان آمیخته می شود یک نیروی بسیار منسجم و آماده به نام قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) را تشکیل می دهد.
*تشکر می کنیم از فرصتی که در اختیار ما گذاشتید تا این گفتگو صورت پذیرد.
-----------------------------------------------
گفتگو از: محمد ابراهیم پاکزاد