خبرگزاری مهر- گروه فناوریهای نوین: جایزه نوبل شیمی یکی از جوایز نوبل است که به وصیت آلفرد نوبل از 109 سال قبل توسط آکادمی سلطنتی سوئد به برجسته ترین دانشمندان این عرصه اعطا شده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، برندگان جایزه نوبل شیمی در مدت 109 سال گذشته از سال 1901 تا 2010 به شرح زیر است:

1901- ژاکوگس هنریکوس وانت هوف از هلند برای کشف قانون فشار اسموزی در محلولها

1902- هرمن امیل فیشر از آلمان برای تلاشهای در عرصه سنتز هیدروکربورها و آدنینها 

1903-  ازوانت آگوست آرهنیوس از سوئد برای گسترش شیمی با تئوری درباره افتراق الکتریکی

1904- ویلیام رامسی از انگلیس برای کشف گازهای نجیب در هوا و تعیین موقعیت این گازها در جدول تناوبی

1905- یوهانس فردیریش و ویلهلم آدولف فن بایر از آلمان برای توسعه شیمی آلی و شیمی صنعتی با تلاشهایی در عرصه ترکیبات هیدروآروماتیک 

1906- هنری مویسان از فرانسه

1907- ادوارد باخنر از آلمان برای تحقیقاتی که در بیوشیمی و برای کشف تخمیر غیر سلولی انجام داد

1908- ارنست راثرفورد از انگلیس/ نیوزلند برای کشف وجود مواد رادیواکتیو

1909- ویلهلم اوستوالد از آلمان برای مطالعاتی که در عرصه کاتالیزها و اصولی انجام داد که برای حاکمیت تعادل شیمیایی و سرعت واکنش نقش بنیادی ایفا می کنند

1910- اوتو والاخ از آلمان

1911- ماری کوری از فرانسه/ لهستان برای خدماتی که به پیشرفت شیمی از طریق کشف رادیوم و پلونیوم انجام داد

1912- پل سباتیه از فرانسه برای ارائه متد هیدروژناز ترکیبات آلی در حضور فلزات و ویکتور گریگنار از فرانسه برای توسعه گسترده در عرصه شیمی آلی انجام داد

1913- آلفرد وارنر از سوئیس برای کشف پیوند اتمها در مولکولها که منجر به توسعه شیمی غیرآلی شد

1914- تئودور ویلیام ریچاردز از آمریکا برای تعیین وزن اتمی تعداد زیادی از عناصر شیمیایی

1915- ریچارد مارتی ویلستاتر از آلمان برای تحقیقاتی که روی رنگدانه های گیاهی به خصوص کلروفیلها انجام داد.

1916 و 1917 به دلیل جنگ جهانی اول جایزه ای اعطا نشد.

1918- فریتز هابر از آلمان برای فرایند سنتز آمونیاک

1919- جایزه ای اعطا نشد.

1920- والتر هرمن نرست از آلمان برای تحقیق درباره ترموشیمی

1921- فردریک سادی از انگلیس برای تلاشهایی که در عرصه شناخت شیمی مواد رادیواکتیو و برای مطالعاتی که درباره منشاء و ماهیت ایزوتوپها انجام داد

1922- فرانسیس ویلیام آستون از انگلیس

1923- فریتز پرگل از اتریش برای اختراع متد میکروآنالیز مواد آلی

1924- جایزه ای اعطا نشد.

1925- ریچارد آدولف زیگموندی از آلمان برای کشف ماهیت اهمگن محلولهای کلوئیدی و برای متد توسعه شیمی کلوئیدها

1926- تئودور ازودبرگ از سوئد

1927- هاینریش اوتو ویلند از آلمان برای مطالعه درباره ساخت اسیدهای صفراوی و مواد مرتبط با آنها

1928- آدولف اوتو راینهولد وینداوس از آلمان

1929- آرتور هاردن هانس کارل آگوست از انگبیش و سیمون وان ائلرشلپین از سوئد برای تحقیقات در عرصه تخمیر قند و آنزیمهای تخمیرکننده

1930- هانس فیشر از آلمان

1931- کارل بوش از آلمان

1932- ایروینگ لانگمویر از آمریکا برای مطالعات در عرصه شیمی سطوح

1933- جایزه ای اعطا نشد.

1934- هارولد کلایتون اوری از آمریکا برای کشف هیدروژن سنگین

1935- فردریک ژولیو و ایرن ژولیو کوری از فرانسه برای سنتز عناصر جدید رادیواکتیوی

1936- پطروس ژوزفیوس ویلهلموس وبی از هلند برای خدماتی که به شناخت ساختار مولکولی از طریق مطالعه بر روی دوقطبی های الکتریک و تفرق پرتوهای ایکس و الکترونها در گازها انجام داده بود.

1937- پل کار از سوئیس برای مطالعه بر روی کاروتونوئیدها و فلاوینها، ویتامینهای A و B2 و والتر نورمن هاورث از انگلیس برای مطالعه دریاره هیدروکربورها و ویتامین C

1938- ریچارد کوهن از آلمان برای کار بروی کاروتنوئیدها و ویتامینها

1939- آدولف فردریش یوهان بوهتنادخت از آلمان برای کار بر روی هورمونهای وابسته به جنس و لاوسلاف روژیچکا از سوئیس برای کار بر روی پلی متیلن

از 1940 تا 1942 به دلیل جنگ دوم جهانی جایزه ای اعطا نشد.

1943- جورج د- هوزی از مجارستان برای کشف استفاده از ایزوتوپها به عنوان ردیاب در مطالعه بر روی فرایندهای شیمیایی

1944- اوتو هان از آلمان

1945- آرتوری ایلماری ویرتانن از فنلاند

1946- جیمز باچلر سامر از آمریکا برای کشف آنزیم هایی که می توانند بلوری شوند. جان هوارد نوثروپ و وندل مردیت استنلی از آمریکا برای آماده ساز آنزیمها و پروتئینهای ویروسها  به یک شکل خالص بلوری

1947- رابرت رابینسون از انگلیس برای مطالعه درباره تولید ماهیت گیاهی و سنتز آلکالوئیدها

1948- آرنه ویلهلم کائورین تیزلیوس از سوئد

1949- ویلیام فرانسیس ژاکویی از آمریکا برای تحقیقاتی که در عرصه ترمودینامیک شیمیایی به خصوص برای مطالعه رفتار مواد در دمای پایین انجام داد.

1950- اوتو پل هرمن دیلز و کورت آلدر از آلمان غربی

1951- ادوین متیسون مک میلان و گلین تئودور سیبورگ از آمریکا برای کشف شیمی عناصر با عدد اتمی بالاتر از عدد اتمی اورانیوم

1952- آرچر جان پورتر مارتین و ریچارد لارنس میلینگتون سینگ از انگلیس برای اختراع دستگاه کروماتوگرافی

1953- هرمن اشتائودینگر از آلمان غربی برای کشف در عرصه شیمی ماکرومولکولی

1954- لوئیس کارل پلینگ از آمریکا برای برای تحقیقاتی که در عرصه کشش مولکولی و کاربردهای آن برای توضیح ساختار مواد پیچیده انجام دادند.

1955- وینسنت دو ویگناد از آمریکا برای تحقیقاتی که درباره بیوشیمی ترکیبات مهم گوگردی به خصوص سنتز هورمونهای پلی پپتیدی انجام داد.

1956- کریل نورمن هاینسلوود از انگلیس و نیکولای نیکولاوویچ سمینوف از اتحاد جماهیر شوروی سابق برای تحقیقاتی که درباره مکانیزمهای واکنشهای شیمیایی انجام دادند.

1957- الکساندر آر. تاد از انگلیس برای کار درباره نوکلئوتید و کوانزیمهای نوکلئوتیدی

1958- فردیریک سانگر از انگلیس برای کار روی ساختار پروتئینها به خصوص انسولین

1959- یاروسلاو هریروفسکی از چکسلاواکی

1960- ویلارد فرانک لیبی از آمریکا برای توسعه متد استفاده از کربن 14 برای تعیین سن در باستان شناسی، زمین شناسی، ژئوفیزیک و دیگر شاخه های علم

1961- ملوین کالوین از آمریکا

1962- مکس فردیناند پروتس و جان کاودری کندریو از انگلیس برای مطالعه روی ساختار پروتئیهای کروی

1963- کارل زیگلر از آلمان غربی و جولیو ناتا از ایتالیا برای کشف در عرصه شیمی و فناوری پلیمرها

1964- دوروتی کراوفوت هاجکین از انگلیس برای تعیین ساختارهای مهم مواد بیوشیمیایی با استفاده از تکنیکهای پرتوهای ایکس

1965- رابرت بارنس وودوارد ای آمریکا برای موفقیت چشمگیری که در سنتزهای آلی به دست آورد.

1966- رابرت سندرسون مولیکن از آمریکا برای کشش شیمیایی و ساختار الکترونیکی مولکولها از طریق مطالعه اوربیتالهای مولکولی

1967- مانفرد ایجن از آلمان غربی، رونالد جورج ریفورد نوریش و جورج پورتر از انگلیس

1968- لارس اوزانگر از آمریکا/ نروژ

1969- درک هارولد ریچارد بارتون از انگلیس و اود هاسل از نروژ برای توسعه مفهوم صورت بندی و کاربردهای آن در شیمی

1970- لوئیس فدریکو للیور از آرژانتین برای کشف نوکلئوتیدهای قندی و نقش آنها در بیوسنتزهای کربوهیدارتها

1971- جرالد هرتزبرگ از کاناد برای شناخت ساختار الکترونیکی و هندسی مولکولها به خصوص رادیکالهای آزاد

1972- کریستین بی. آنفیسن از آمریکا برای کار بر روی ریبونوکلئوآزها و استنفورد مورد و ویلیام اچ. اشتین از آمریکا برای درک اتصالات موجود میان ساختار شیمیایی و فعالیت کاتالیکی مولکول ریبونوکلئویئک

1973- ارنست اوتو از آلمان و فیشر جفریو از انگلیس

1974- پل جی. فلوری از آمریکا برای کار نظری و تجربی در شیمی فیزیک ماکرومولکولها

1975- جان وارکاپ کورفورث از استرالیا/ انگلیس و  ولادیمیر پرلاگ از سوئیس برای کار بر روی استرئوشیمی واکنشهای کاتالیزه شده توسط آنزیمها

1976- ویلیام نان لیپسکومب از آمریکا

1977- ایلیا رومانوویچ پریگونژینی از بلژیگ برای تحقیق درباره ترمودینامیک غیر متعادل به خصوص توسعه تئوری ساختارهای پراکنده

1978- پیتر دی. میشل از انگلیس برای درک انتقال انرژی زیستی از طریق فرمولاسیون تئوری کیمیوسماتیک

1979- هربرت سی. براون از آمریکا و جورج ویتیگ از آلمان غربی برای توسعه استفاده از ترکیبات محتوی عناصر بور و فسفر در سنتزهای آلی

1980- پل برگ از آمریکا برای مطالعات بنیادی درباره بیو شیمی اسیدهای نوکلئیک به خصوص DNA دوباره ترکیب کننده ، والتر گیلبرت از آمریکا و فردریک سنگر از انگلیس

1981- کنیچی فوکوی از ژاپن و روالد هافمن از آمریکا برای توسعه تئوریهای مستقل درباره مکانیزیمهای واکنشهای شیمیایی

1982- آرون کلاگ از انگلیس/ لیتوانی برای توسعه میکروسکوپ الکترونیکی کریستالگراف و کشف ساختار بیولوژیکی پروتئین اسید نوکلئیک پیچیده

1983- هنری تاب از آمریکا برای کار بر روی مکانیزمهای واکنشهای انتقال الکترونها به خصوص فلزات پیچیده

1984- رابرت بروس مریفیلد از آمریکا برای توسعه متدولوژی سنتز شیمیایی روی یک ماتریکس جامد

1985- هربرت آی. هاوپتمن و جروم کارل از آمریکا برای موفقیتی که در توسعه متدهای مستقیم برای تعیین ساختارهای بلوری

1986- دادلی آر. هرشبلچ از آمریکا، یوان تی. لی از آمریکا/ تایوان و جان سی. پولانی از مجارستان

1987- دونالد جی. کرام از آمریکا، ژان ماری لن از فرانسه و چارلز جی. پدرسون از آمریکا

1988- یوهان دیزنهاوفر، رابرت هابر و هارموت میخل از آلمان غربی برای تعیین ساختار سه بعدی یک مرکز واکنش فوتوسنتزی

1989- سیدنی آلتمن از کانادا/ آمریکا و توماس آر. سچ از آمریکا برای کشف خصوصیات RNA

1990- الیاس جیمز کوری از آمریکا برای توسعه تئوری و متدولوژی سنتز آلی

1991- ریچارد آر. ارنست از سوئیس برای توسعه متدولوژی طیف نگاری با روزنانس مغناطیسی هسته ای با وضوح تصویر بالا

1992- رودولف ای. مارکوس از آمریکا برای تئوری واکنشهای انتقال الکترونها در سیستمهای شیمیایی

1993- کری بی. مولیس از آمریکا برای اختراع متد واکنش در زنجیره پلیمراز و مایکل اسمیت از کانادا

1994- جورج ای. اولا از آمریکا برای تحقیق درباره کربوکاتیونها

1995- پل جی. کراتزن از هلند، ماریو جی. مولینا از آمریکا/ مکزیک و فرانک شروود رولند از آمریکا برای کار درباره شیمی اتمسفر به خصوص تشکیل اوزون

1996- رابرت کورل از امریکا، هارود کرتو از انگلیس و ریچارد اسمالی از آمریکا

1997- جینز سی. اسکو از دانمارک برای کشف آنزیم بونی در تبادل سدیم- پتاسیم و پل دی. بویر از آمریکا و جان ای. واکر از انگلیس

1998- جان ای. پاپل از انگلیس برای توسعه متدهای محاسباتی در شیمی کوانتوم و والتر کوهن از آمریکا برای توسعه تئوری کاربردی چگالی

1999- احمد زویل از مصر/ آمریکا برای مطالعه درباره انتقال واکنشهای شیمیایی با استفاده از طیف نگاری در یک کوادریلیوم ثانیه

2000- آلن جی. هیگر از آمریکا، آلن جی مک دیارمید از آمریکا/ نیوزلند و هیدکی شیراکاوا از ژاپن

2001- کی. بری شارپلس و ویلیام اس. نولز از آمریکا وو ریوجی نویوری از ژاپن برای کار درباره واکنشهای اکسیداسون فعال شده توسط کاتالیزهای کایرال

2002- جان بی. فن از آمریکا و کیوچی تاناکا از ژاپن و کورت ووثریش از سوئیس برای توسعه طیف نگاری با رزونانس مغناطیسی هسته ای وو تعیین ساختار سه بعدی ماکرومولکولهای بیولوژیکی در محلول

2003- پیتر آگر و رودریک مک کنین از آمریکا برای کشف کانالهای غشای سلولی

2004- آرون سیچانور، آورام هرشکو، اریون روز از آمریکا

2005- رابرت گرابز و ریچارد اشروک از آمریکا و ایوه شائوین از فرانسه

2006- راجر دیوید کورنبرگ از آمریکا

2007- گرهارد ارتل از آلمان به پاس تحقیقاتی که در زمینه واکنش های شیمیایی روی سطوح جامد انجام داد

2008- به اسامو شیمومورا  از ژاپن، مارتین چالفای و راجر.وای. تیسین از آمریکا  به خاطر کشف و گسترش پروتئین درخشان سبز.

2009- ونکاترمن راماکریشنان  از انگلیس، توماس ای. استیتز  از آمریکا و  آدا ای. یوناث از رژیم صهیونیستی به پاس خدماتی که در کشف ساختار و عملکرد ریبوزمها انجام دادند.

2010- آکادمی نوبل این دوره از این جایزه را به ریچارد اف. هیک از دانشگاه دولور آمریکا، ای- اچی نگیشی از دانشگاه پوردو و آکیرا سوزوکی از دانشگاه هوکایدوی ژاپن به پاس تحقیقاتی که برای توسعه راههای جدید و موثر برای پیوندهای اتمهای کربنی برای ساخت مولکولهای پیچیده انجام دادند او توسعه روش سنتزهای آلی از طریق کاتالیست تزویج متقاطع پالادیم عطا کرد.