به گزارش خبرنگار مهر در همدان، در حالیکه سابقه تولید عسل در استان همدان به سالهای دور می رسد اما وضعیت تولید عسل در این استان مناسب نیست و زنبورداران با مشکلات عدیده ای روبرور هستند.
با وجودی که همدان به لحاظ شرایط آب و هوایی توانمندی مطلوبی در پرورش زنبور عسل و تولید عسل دارد اما متأسفانه هنوز این محصول ارزش واقعی خود را بین سایر مواد غذایی به دست نیاورده است.
استان همدان با 194 هزار و 93 کیلومتر مربع مساحت، دارای 148 هزار و 395 هزار کلونی زنبور عسل است که با تولید سالانه بیش از یک هزار و 388 تن عسل، رتبه چهارم را در کشور دارد.
طبق نظر کارشناسان جهاد کشاورزی کاهش 20 درصدی تولید عسل استان معادل 300 تن برآورد شده که ارزش ریالی این میزان خسارت 30 میلیارد ریال ذکر شده است.
سالهای گذشته بخش زنبورداری از خشکسالی آسیب دید، امسال نیز ورود هوای آلوده به گرد و غبار در کنار مسائلی همچون کمبود نقدینگی و عدم توسعه صنعت بیمه مشکلاتی را برای زنبوردارن به وجود آورده است.
در گفتگو با تنی چند از دست اندرکاران تولید عسل در استان همدان آنچه بیشتر مورد تاکید قرار داشت تلاش دولتمردان برای شناساندن جایگاه مصرف عسل به عنوان یک ماده غذایی مغزی بود که این روزها به فراموشی سپرده شده است.
شیوه سنتی تولید عسل،همدان را از استانداردهای جهانی دور کرده است
به وضوح قابل مشاهده است که شیوه سنتی تولید عسل و موم زنبورداری استان همدان را از استانداردهای جهانی دور کرده به طوری که به گفته زنبورداران و کارشناسان، شاید تا چند سال آینده بسیاری از فعالان در این بخش با خطر ورشکستگی مواجه شوند.
یکی از زنبورداران همدانی با بیان اینکه صنعت زنبورداری پیشرفت قابل توجهی نداشته، گفت: زنبورداران همواره جزو طبقات فقیر و ورشکسته و محروم هستند و تسهیلات اعطایی دولتی و بانک ها کارآیی چندانی در پیشرفت این بخش نداشته است.
جنبه دارویی عسل فراموش شده است
محمود چاقانی با تاکید بر اینکه اطلاع رسانی در مورد تشخیص عسل مرغوب از نوع تقلبی، اعطای تسهیلات زودبازده و برخورد با تولیدکنندگان عسل نامرغوب می تواند در حل مشکلات تولید عسل موثر باشد، گفت: در کشور ما که عسل تولیدی آن منحصر به فرد و در نوع خود بی نظیر است، نه تنها به جنبه دارویی آن توجه نشده است بلکه از نظر مصرف غذایی هم مورد کم لطفی قرار گرفته است.
چاقانی با اشاره به اینکه این ماده غذایی هنوز ارزش واقعی خود را بین سایر مواد غذایی به دست نیاورده، گفت: توجه مردم به این ماده غذایی کم رنگ شده است.
یکی دیگر از زنبورداران نیز با بیان اینکه مصرف کنندگان باید در انتخاب عسل توجه داشته باشند تا عسل تقلبی را به جای عسل اصل خریداری نکنند، گفت: متاسفانه قدرت کم ییلاقهای استان در تأمین تغذیه زنبورهای عسل باعث شده زنبورداران به استفاده از شکر برای تغذیه آنها روی آورند که استفاده از شکر برای تغذیه زنبور عسل و بالا بودن قیمت شکر از بزرگترین مشکلات کنونی زنبورداران است.
زنبورداران همدانی با مشکل نقدینگی روبرو هستند
محسن تکلو عدم توانایی مالی زنبورداران در پرورش زنبور عسل را یکی دیگر از مشکلات زنبورداران دانست و گفت: نبود سرمایه در گردش در این زمینه مشکلات مالی فراوانی را به وجود آورده است.
تکلو به مهمترین مشکلات تولید عسل در استان همدان اشاره کرد و اظهار داشت: نبود نقدینگی، نبود داروهای رایج برای درمان و پیشگیری بیماری ها، بالا بودن قیمت شکر برای تغذیه بهاره و پاییزه از جمله این مشکلات است.
یکی از زنبورداران روستایی همدان نیز با اشاره به اینکه توانمندی تولید عسل در همدان یکی از توانمندی‌های فراموش شده استان است ضمن ابراز نارضایتی از بی‌توجهی مسئولان گفت: توجه به تولید عسل مقوله ای است که مسئولان رسالت خود را نسبت به این موضوع انجام نداده اند.
محمد احمدی با بیان اینکه خوبی و بدی عسل به نوع گل جمع آوری شده است، افزود: به جز نحوه تشخیص برخی افراد عسل‌شناس، تنها راه تشخیص کیفیت عسل راه آزمایشگاهی است.
یکی از پرورش دهندگان زنبور عسل استان همدان نیز که در سال 1388 با تولید 24 تن در سال به عنوان زنبوردار برتر انتخاب شده، اظهار داشت: مشکل گرد و خاک در دو یا سه سال اخیر مشکلات بسیاری را برای زنبورداران ایجاد کرد.
عسل تولیدی همدان قربانی گرد و غبار شد
محمدتقی جان‌جان که زنبورداری شغل اصلی اوست و در روستای حسین آباد گیان مشغول فعالیت است، افزود: گرد هوای آلوده به گرد و غبار، تولید عسل را به شدت کاهش داد.
این پرورش دهنده زنبور عسل میزان تولید کندوهای زنبورداران را متفاوت و از دو کیلو تا 15 یا 20 کیلو در سال دانست و گفت: نهاوند با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب از نظر زنبورداری دارای شرایط مناسبی است اما کوچ بی‌رویه زنبورداران استان‌های اطراف همدان به این منطقه به منظور استفاده از گل گشنیز، مشکل‌ساز شده است.
جان‌جان با بیان اینکه از نظر جهاد کشاورزی زنبورداران باید از یکدیگر فاصله داشته باشند، گفت: حدود 200 هزار کندو در شهر نهاوند وجود دارد که کنار هم قرار گرفته و موجب اختلافاتی بین زنبوردارن شده است که باید برای این امر چاره ای اندیشیده شود.
وی وجود کنه واروا را از مشکلات زنبورداران دانست و گفت: اکثر مروجان و زنبوردارن کنه واروا را که از سال 62 در زنبورستان‌های استان وجود دارد، می‌شناسند و مبارزه بیولوژیک علیه آن و سالم نگاه داشتن زنبورباید مورد توجه باشد.
این زنبوردار با بیان اینکه زنبورداری شغلی پر‌زحمت و کم درآمد است، مهمترین درخواست زنبورداران کمک به تأمین نقدینگی مورد نیاز و در اختیار قرار دادن وام‌های کم بهره، توجه به آفات و بیماری‌های زنبور و تأمین داروی مورد نیاز زنبوردار است.
وی خاطرنشان کرد: تعاونی زنبوردارن باید فعالیت‌های خود را به منظور حمایت از زنبورداران گسترش دهد.
تنها 10 درصد کلونی های زنبور عسل در همدان بیمه اند
در همین راستا رئیس اداره پرورش طیور و زنبور عسل سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه تنها 10 درصد کلونی های زنبورعسل این استان بیمه هستند، افزود: این آمار بسیار پایین است و علت اصلی آن نبود اعتماد لازم بین صندوق بیمه و زنبوردار است.
محمد نظرپور اظهار داشت: صندوق بیمه تنها کلونی ها را در برابر سیل، صاعقه و تگرگ که احتمال وقوع آنان بسیار پایین است، بیمه می کند و در برابر اینگونه خسارت ها از جمله گرد و غبار که بیشتر اتفاق می افتد تعهدی ندارد.
وی با اشاره به اینکه گرما، سرما، خشکسالی و گرد و غبار از عواملی هستند که هرساله خسارت های زیادی را به زنبورستان های استان وارد می کنند، ابراز امیدواری کرد: هرچه سریع تر شرایط بیمه زنبورستان ها در برابر این عامل خسارت زا برای حمایت زنبورداران فراهم شود.
گردو غبار 30 میلیارد ریال خسارت به بار آورد
نظرپور با اشاره به اینکه گرما و گرد و غبار موجب کاهش 20 درصدی تولید عسل استان شد و کاهش 300 تنی میزان تولید بیش از 30 میلیارد ریال به این بخش خسارت وارد کرد، گفت: در ادامه اتخاذ راهکارهایی برای برون رفت از شرایط کنونی، در حمایت بیشتر از زنبورداران و تولید عسل در استان ضروری است.
وی با اشاره به این خسارت های سنگین کلونی های زنبورعسل ناشی از گرما، اظهار داشت: باجود این عامل خسارت زا در استان صندوق بیمه در برابر پدیده گرما و گرد و غبار قرارداد و تعهدی ندارد.
نظرپور اظهار داشت: دادن اعتبار بلاعوض برای جبران خسارت، تمدید زمان بازپرداخت تسهیلات زنبورداران و پرداخت تسهیلات جدید از جمله پیشنهادها برای رفع این مشکل است.
وی ادامه داد: حذف ضوابط دست و پاگیر پرداخت تسهیلات باتوجه به بالابودن قیمت تغدیه زنبورها، گسترش بیمه همگانی کلونی های استان، تامین شکر و داروی موردنیاز و توزیع رایگان آن مانع از تحمیل خسارت های گسترده به زنبورستان ها و در نتیجه حمایت از تولیدکنندگان می شود.
نظرپور از فعالیت هزار و 838 زنبوردار در همدان خبر داد و گفت: 148 هزار و 395 فروند کندوی مدرن و 946 فروند کندوی بومی در استان موجود است و در سال گذشته هزار و 388 تن عسل در کندوهای مدرن و بومی تولید شده است.
با این تفاسیر باید گفت که با توجه به وجود شرایط و ظرفیت‌های مناسب پرورش زنبور عسل در استان همدان و سابقه دیرینه تولید عسل در این استان انتظار می‌رود مسئولان حمایت‌های بیشتری را از تولیدکنندگان عسل استان همدان با ارائه راهکارهای مناسب داشته باشند تا شاهد ورشکستگی فعالان این عرصه نباشیم.