به گزارش خبرنگار مهر در جریان تسهیلات دهی و برنامه ریزی بانکهای کشور برای اعطای وام به متقاضیان، یکی از مهمترین این فعالیتها در نظر گرفتن منابعی از سوی بانکها تحت عنوان "قرض الحسنه" است که به مواردی مانند ازدواج، اشتغال، بیماریهای خاص، هزینه های تحصیلی و غیره اختصاص پیدا می کند.
در واقع باید گفت برنامه ریزی و نوع عملکرد بانکها در این حوزه به نظر هر بانک بستگی دارد و در این بخش بانک مرکزی جز سیاست گذاری کلان، اقدام دیگری نمی تواند انجام دهد. اینکه بانک مرکزی بخواهد منابع قرض الحسنه بانکها را یکجا به طرحی مانند ازدواج و یا اشتغال اختصاص دهد، امکان پذیر نخواهد بود.
حتی در این مورد بانک مرکزی سیاست گذاری روش اعطای تسهیلات قرض الحسنه توسط بانکها را نیز نمی تواند تعیین کند و این خود بانکها هستند که برای روش وام دهی خود برنامه ریزی می کنند و بر همان اساس نیز شعب خود را موظف به اجرای مقررات می دانند.
این موضوع باعث شده است تا در مواردی مانند تقاضا برای دریافت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج، افراد با شرایط تقریبا متفاوتی در بانکها روبرو باشند، به نحویکه ممکن است یک بانک برای پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج از جوانان متقاضی فقط یک نفر ضامن بخواهد و بانک دیگری 2 ضامن.
رویکرد افزایشی وام ازدواج
البته به صورت کلی نباید رویکرد دولت و بانکها در افزایش مبالغ تسهیلات قرض الحسنه در سالهای گذشته را نادیده گرفت چرا که همین چندسال پیش مبلغ وام زدواج افراد برای هر زوج کمتر از 1 میلیون تومان بود که کمی بعد به دو برابر نیز افزایش یافت، این رقم رفته رفته به 4 میلیون تومان برای هر زوج هم رسید.
در این بین نباید مشکلات زوجین در دریافت وام ازدواج را از یاد برد، خبرنگار مهر با برخی از زوجین متقاضی وام ازدواج گفتگوهایی را انجام داد و مسائل و مشکلات آنها در دریافت وام را جویا شد.
بررسی های خبرنگار مهر نشان می دهد که عمده ترین مشکلات در دریافت وام ازدواج، ارائه وثیقه، ضامن و تعیین بانک مورد نظر است. در حال حاضر هر یک از بانکها برای دریافت وام ازدواج بنا بر ضوابط خود ضامن و وثیقه ای در نظر می گیرند، مثلا برخی از بانکها یک ضامن کارمند رسمی یا دو ضامن معتبر، ضامن کاسب دارای مجوز کسب و غیره را به عنوان وثیقه اعلام می کنند.
رمز بازگشت تسهیلات ازدواج
برخی دیگر از بانکها نیز اخذ سفته با مبالغ بالا، گواهی کسر از حقوق و غیره را رمز بازگشت تسهیلات خود می دانند، به هر حال موضوع اخذ وثیقه بر اساس سلیقه بانکها از موضوعات مورد اهمیت در این امر است. محمود احمدی دبیر کل بانک مرکزی مطرح می کند که اخذ وثیقه بر عهده خود بانکها گذاشته شده است، زیرا آنها باید از بازگشت منابع خود مطمئن باشند.
اما گویا در دولت تدابیری برای اخذ وثیقه و نوع آن اندیشیده شده است که شاید مشکلات مربوط به این موضوع را حل کند. مدت زمان انتظار دریافت تسهیلات از زمان ثبت نام و ارائه مدارک به بانک تا دریافت وام بستگی به بانکها دارد، به نحویکه این زمان از دو هفته تا یکماه به طول می انجامد.
صف انتظار دریافت وام ازدواج
برخی از مراجعه کنندگان به سایت ثبت نام برای دریافت ازدواج در تعیین بانک مورد نظر خود در مقاطعی از زمان دچار مشکل می شود که این مشکل ناشی از ازدیاد متقاضیان دریافت وام از بانک مورد نظر، نداشتن اعتبار بانک و اینکه حتما باید بانک نزدیک به محل کار یا منزل متقاضی باشد، برمی گردد که باعث می شود متقاضیان برای مدتی به منظور اعلام بانک مورد نظر خود در صف انتظار بمانند.
مبلغ واقعی 3 میلیون و 800 هزار تومان
از طرف دیگر، گرچه مبلغ وام دریافتی به هر یک از زوجین 2 میلیون تومان اعلام شده است اما عملا بانکها در زمان ارائه وام با کسر حدود 100 هزار تومان از مبلغ فوق به بهانه های مختلف مبلغ یک میلیون و 800 هزار تومان را می پردازند و عملا زوجین مبلغ حدود 3 میلیون و 800 هزار تومان دریافت می کنند.
دولت طی سالهای گذشته و در جریان افزایش تدریجی میزان وام، حتی دستگاه پذیرنده متقاضیان دریافت تسهیلات ازدواج را نیز تغییر داد. در حالی که قبل از آغاز به کار دولت نهم، بانکها هر یک به تنهایی به این موضوع می پرداختند، با ایجاد صندوق مهر امام رضا (ع) به عنوان اولین مصوبه دولت نهم، وظیفه ساماندهی پرداخت تسهیلات ازدواج و اشتغال به این صندوق واگذار شد.
اما طی سال گذشته بانک مرکزی تصمیم گرفت یک سامانه الکترونیکی جداگانه در پورتال خود ایجاد کند و مسئولیت واگذار شده به صندوق مهر امام رضا (ع) را به این سامانه که هم اکنون نیز فعال است بسپارد.
در حالی که اخیرا شورای پول و اعتبار بررسی افزایش دوباره تسهیلات ازدواج را از 4 به 5 میلیون تومان برای زوجین را در دستور کار بررسی دارد، بانک مرکزی نیز روشهایی را برای کاهش مدت زمان پرداخت تسهیلات ازدواج به جوانان در دست کار دارد.
شورای پول و اعتبار وارد عمل شد
سید محمود احمدی، دبیرکل بانک مرکزی نیز درباره زمان تحقق افزایش وام ازدواج به 5 میلیون تومان عنوان کرده است: پرونده این موضوع هم اکنون در دستور کار شورای پول و اعتبار است.
در این میان، با تصویب افزایش تسهیلات قرض الحسنه ازدواج جوانان از 4 به 5 میلیون تومان در دولت، نوبت بررسی و طی مراحل قانونی آن به شورای پول و اعتبار رسیده است.
این گزارش می افزاید، موضوعی که برای متقاضیان دریافت تسهیلات ازدواج در پروسه تقاضا تا دریافت مهم است نحوه تامین وثایق لازم برای تامین نظر بانکها جهت دریافت تسهیلات است که این موضوع برای بسیاری از متقاضیان ایجاد مشکل کرده است.
تغییر شرایط اخذ وثیقه و ضامن
به نظر می رسد که سیستم بانکی کشور باید روشهای جدیدی را برای تضمین بازگشت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج برگزیند و یا به جای بکارگیری یک روش مانند تضمین توسط یک فرد کارمند و دارای فیش حقوقی معتبر، از روشهای دیگری مانند دریافت پروانه کسب و یا هر روش دیگری که برای فرد متقاضی امکان ارائه و انتخاب فراهم می آورد را طلب کند.
بانک مرکزی در زمینه امکان فراهم شدن روشهای آسانتر برای تضمین بازگشت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج، این مسئولیت را متوجه خود بانکها می داند به نحویکه این بانک تسهیلات دهنده است که تعیین می کند برای تسهیلات ازدواج چه تضمینی را با چه کیفیتی خواهد پذیرفت.
مهمترین تلاشی که از سوی دولت علاوه بر افزایش میزان تسهیلات ازدواج از 4 به 5 میلیون تومان گرفته شده است، تغییر روش دریافت وثیقه و ضامن توسط بانکها است. بذرپاش، رئیس سازمان ملی جوانان در این باره گفته است که از این پس برای اخذ وام نیازی به معرفی ضامن نیست و این کار تنها با ارائه چک و سفته امکان پذیر خواهد بود.