فراموشی حقوق کودکان گلستانی در فضای شهری

مطالعاتی که درباره وضعیت کودکان در یونیسف (می 2002) انجام شده بر این امر تأکید می‌ورزد که شهرداری‌ها و مسئولان شهری با توجه ویژه به جایگاه کودکان در برنامه‌های توسعه و اقدامات مبتکرانه‌ پایدار، مانند تشکیل جامعه دوستدار کودکان و شهرهای بدون حاشیه‌نشین، می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در بهبود زندگی کودکان داشته باشند.

شهر دوستدار کودک چیست؟

بر اساس تعایف بین المللی، شهر دوستدار کودکان شهری است که در آن بخش های مختلف جامعه متعهد می شوند تا استانداردهای لازم را برای زندگی شایسته کودکان در منطقه خود فراهم کنند.

 

به‌طور کلی شهر دوستدار کودکان شهری است که کودکان حق دارند در فرآیند تصمیم‌گیری‌های شهرشان تأثیر‌گذار باشند و درباره آنچه که برای شهرشان می‌پسندند اظهارنظر کرده و در خانواده، اجتماع و رویدادهای فرهنگی و اجتماعی مشارکت ورزند.

خدماتی اساسی مانند مراقبت‌های بهداشتی، تحصیلات و سرپناه دریافت کنند، به آب سالم و سرویس‌های بهداشتی مناسب دسترسی داشته باشند و در یک محیط پاکیزه زندگی کنند.
 

 

عضو شورای شهر گرگان به پیشینه ابتکار ایجاد شهرهای دوستدار کودکان گفت: ابتکار شهرهای دوستدار کودکان(CFC1)، اولین بار در سال1996در دومین کنفرانس اسکان بشر سازمان‌ملل با عنوان "ساخت و تبدیل شهرها به مکان‌های زیست‌پذیر برای همگان " مطرح و طی قطعنامه‌ای امضا شد.

 

فائزه عبداللهی افزود:  در سال2000 مرکز مطالعات بین‌المللی شهر دوستدار کودکان در فلورانس ایتالیا تاسیس گردید. دبیرخانه شهر دوستدار کودکان، از دانش و تجربیات مشارکتی برای ارتقای سطح مطالعات، بررسی راهبردها و اقدامات به‌منظور ایفای حقوق کودکان در سطح محلی حمایت می‌کند.

 

وی بیان داشت: این تعهدنامه که به نام کنوانسیون حقوق کودک معروف است، همه دولت ها و مردم جهان را به ساختن دنیایی بهتر برای کودکان تشویق می کند.

 

عبداللهی یادآور شد: در اول اسفند ماه 1372، مجلس شورای اسلامی نیز ملحق شدن جمهوری اسلامی ایران به این عهدنامه بین المللی را تصویب کرد.
 

ویژگی‌های شهر دوستدار کودکان

وی افزود: برای ارزیابی کیفیت تامین نیازهای کودکان در شهرها و وضعیت اطلاع‌رسانی درباره راهبردها و برنامه‌های پروژه دوستدار کودکان، مجموعه معیارهای مشروطی پیشنهاد شـده که بر اساس آن، شهرهای دوستدار کودکان دارای خصوصیات زیر است.
 

عبداللهی بیان داشت: محیط فیزیکی که نیازها و علایق خاص کودکان را مدنظر قرار می‌دهد، برای مثال طراحی مناطق عبور ایمن در مسیر مدرسه، فضاهای بازی ایمن و سرویس‌های بهداشتی مناسب کودکان، ابعاد فیزیکی،  بیمارستان‌ها، مدارس، سامانه حمل‌و‌نقل، مدیریت ترافیک، بوستان‌ها، فضاهای عمومی، آبخوری‌ها، کاهش پسماندها و موضوعاتی مانند آن به ساخت شهرهای دوستدار کودک کمک می‌کند.
 

وی خاطرنشان کرد: شیوه‌های مشارکت کودکان برای ارزیابی و بهبود روابط همسایگی که توجه به نظرات آنان را در فرآیندهای تصمیم‌گیری محلی ترویج می‌کند.
 

عبداللهی گفت: طرح‌های عملیاتی با مشارکت و بدون مشارکت کودکان که هدف از آن بهبود محیط فیزیکی کودکان است و بسته‌های آموزشی، روش‌شناسی برای گروه‌های مختلف هدف که بر بهبود محیط فیزیکی کودکان متمرکز می‌شود و قوانین، مقررات و هنجار‌های برنامه‌ریزی‌ که نیازهای کودکان را شناسایی و آن‌ها را مورد توجه قرار می‌دهد.
 

به گفته عبداللهی در شهر دوستدار کودکان، مؤسسات شهری که بر حقوق کودکان معطوف می‌شوند، سیستم‌های نظارت که کیفیت محیط زیست برای کودکان را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و برنامه‌ریزی و شاخص‌ تأثیر که تاثیر اقدامات شهرداری یا جوامع را بر کودکان بررسی می‌کند.

عضو شورای شهر گرگان تاکید کرد: برای ایجاد شهر دوستدار کودک بایدمناسب سازی و ایمن سازی فضاهای عمومی صورت گیرد و مناسب سازی و ایمن سازی فضاهای عمومی شهری در خصوص خرابی وسایل بازی و صندلی کودکان، رنگ آمیزی مناسب و ایجاد یا نگهداری پاکیزه و مناسب سروریش های بهداشتی، مناسب سازی حیات، سالن ها و تجهیزات و سرویس های بهداشتی مدارس متناسب با شرایط سنی کودکان و بهبود استاندرادها در این خصوص با همکاری سازمان آموزش و پرورش، استفاده از فضاهای عمومی تبلیغاتی و اطلاع رسانی شهری به منظور آشنایی جامعه با حقوق کودک ضروری است.
 

 

محیط امن حمل و نقل و ترافیک

 

وی گفت: اجرای پروژه راههای امن به مدرسه همانند نصب چراغ هوشمند و علایم هشدار دهنده راهنمایی و رانندگی و خط کشی گذر دانش آموزان از خیابان ها و نصب علائم هشدار دهنده راهنمایی و رانندگی، ایمن سازی پیاده روهای شهری برای کودکان، همکاری در تامین فضای امن حاشیه مدرسه شامل فضای پارک سرویس، ایمن سازی مسیر خروج از مدرسه تا سرویس،  الزام استفاده از صندلی مخصوص کودک در وسایل حمل و نقل عمومی با همکاری سازمانهای مربوطه از دیگر نیازهاست.

 

عبداللهی بیان داشت: ایجاد سرای کودک در مناطق شهرداری با هدف گسترش خلاقیت و شکوفایی در کودکان با روش های علمی، ایجاد مراکز مخصوص شیردهی و نظافتی کودک در سطح شهر به خصوص در مراکز تفریحی و پارک ها و پایانه های اتوبوس و مترو و قطار و دیگر فضاهای عمومی شهری. توسعه خانه های اسباب بازی با اولیت محلات محروم. اختصاص بخشی از فعالیت تمامی فرهنگسراها به برنامه های کودکان از دیگر موارد است.

 

عضو شورای شهر گرگان خاطرنشان کرد: ایجاد مزرعه کودک باغچه آموزشی کودکان در حریم شهرها با همکاری مدیریت جهاد کشاوری شهرها و اجرای طرحهایی نظیر گلکاری و درختکاری در پارک ها و حریم با مشارکت کودکان، ایجاد موزه بازی و اسباب بازی های قدیمی ایران با جلب همکاری بخشهای دولتی و غیردولتی و با نگاه به مناطق مختلف کشور در این خصوص نیاز است.

 

وی گفت: حمایت از کودکان اقشار محروم در جهت استفاده از امکانات شهری، هدفمند کرددن فعالیت خانه های اسباب بازی در جهت پرورش مهارت های کودک، همکاری برای آموزش شیوه های پیشگیری از حوادث خانگی والدین، همکاری با آموزش و پرورش برای فراهم آوردن زمینه مناسب جهت آموزشهای پیش دبستانی، همکاری با سازمان های ذی ربط در خصوص تهیه بسته های آموزشی برای والدین دارای فرزند زیر سه سال، دادن نقش های نهادین به کودکان در قالب شهرداران کودک، شهرداران مهد کودک یا شهرداران مدرسه از دیگر ویژگی های شهر دوستدار کودکان است.

 

به تاکید کارشناسان، مشارکت و همکاری برای ارائه آموزش به مادران در دوران بارداری و پس از زایمان تا پایان هشت سالگی کودک در زمینه مراقبت از خود و از کودک. همکاری برای ارائه مشاوره های بهداشتی، تغذیه ای و خانوادگی با محوریت کودک، مشارکت در برگزاری جشن ها و مناسبت های ملی و جهانی کودک و خانواده با محوریت کودک به منظور تحکیم بنیان خانواده، مشارکت در ارائه خدمات ویژه به خانواده ها و کودکان در معرض آسیب های اجتماعی در شهر دوستدار کودک الزامی است.
 

 

این اظهار نظر کارشناسان درحالی است، تجهیزات غیراستاندارد پارکهای شهری گلستان هر روز کودکی معصوم را قربانی می کند، کودکانی که نشاط و سر زندگیشان در اندک زمانی در اثر بی توجهی ها تبدیل به تلخی می شود.

 

فضاها و پارکهای گلستان نامناسب برای کودکان

بی توجهی به استانداردسازی وسایل بازی کودک در پارکها موجب بروز بسیاری از مشکلات جسمی برای فرزندان در آینده خواهد شد.
 
 یک کارشناس مسائل اجتماعی گفت: برنامه ریزی برای ساخت شهربازی کودکان در این منطقه گردشگرپذیر امری ضروری است.
 

جعفر حبیبی افزود: استاندارد سازی وسایل بازی کودک مقوله مهمی است که در پارکهای منطقه نادیده گرفته شده است و باید کمیته کارشناسی متشکل از نمایندگان سازمان‌های مختلف، موسسه استاندارد و تحقیقات، پارکها و فضای سبز شهر برای مکان یابی پارک کودک و استانداردسازی وسایل بازی کودکان تصمیم گیری و نیازسنجی کنند.

 

وی اظهار داشت: برای اجرای این طرحها و طرحهای دیگر شهری به زمین نیازاست و باید برای تملک این اراضی اقدام شود و رفع و تامین برخی زیرساختها و امکانات تفریحی و رفاهی در این منطقه به همکاری بخشهای مختلف نیاز دارد.
 
حبیبی گفت: وجود وسایل بازی غیراستاندارد در پارکها و بوستانهای شهری گلستان موجب شد تا دیگر این اماکن، شادی و نشاطی را که لازمه آن است نداشته باشند و درعین حال محیط بازی کودکان به خصوص در پارکهای شهر آق قلا باعث نگرانی والدین در این شهر شده است.

این کارشناس اجتماعی تصریح کرد: پی گیری، تدوین و تصویب قوانین لازم از سوی دستگاههای ذیربط برای تامین فضای مناسب بازی کودکان در مجتمع های مسکونی نوساز و یا در حال ساخت، پیگیری تنظیم قوانین رعایت استانداردهای کاهش مخاطرات و حوادث در مجتمع های مسکونی در خصوص کودکان، طراحی خیابانها، پیاده روها و پل ها به نحوی که جهت عبور کودکان و وسایل حمل و نقل کودک مناسب باشد باید مورد توجه قرار گیرد.
 
وی ادامه داد: همکاری برای فرهنگ سازی و ایجاد انگیزه در جامعه، جهت توجه به حقوق کودک در نظام شهر نشینی، شناسایی منابع و امکانات حمایت مردمی از کودکان در قالب افراد حقیقی یا حقوقی بعنوان خیران حامی کودک، همکاری برای سازمان دهی کمک های مردمی جهت نیل به اهداف شهر دوستدار کودک لازم است.

 

به هر حال، شهرداری ها موظف اند برای رعایت مواردی که گفته شد، اعتبارات مورد نیاز و ردیف اعتباری مربوط را در بودجه سنواتی شهرداری پیش بینی و لحاظ کنند.
 

گلستان 350 هزار کودک زیر شش سال دارد که در 25 شهر سکونت دارد.