دکتر "احمد بخشی" معاون مرکز مطالعات آفریقا در بخش دیگری از گفتگوی خود با خبرگزاری مهر به پیامدهای تقسیم سودان پرداخت و گفت: تبعات ایجاد یک کشور جدید در جنوب سودان را باید در سه سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی بررسی کرد. در مورد تبعات داخلی هم باید مسئله را به داخل سودان بعنوان یک کشوری که حالا بخش جنوب خود را از دست داده و بخش جنوب بعنوان یک کشور جدید تقسیم بندی کرد. از نظر تبعات جدایی در کل سودان باید در نظر بگیریم که جدا شدن بخشی از این کشور بطور حتم تبعات ناگواری خواهد داشت.
وی افزود: از آنجا که مرزها هنوز بطور دقیق مشخص نشده امکان بروز درگیریهای مرزی وجود دارد، دیگر این که استخوان لای زخمی به نام منطقه نفت خیز ابیه وجود دارد که همچنان لاینحل باقی مانده است. سوم اینکه جدایی جنوب می تواند مانند یک دومینو عمل کرده و به جدایی بخشهای دیگری از سودان بیانجامد بعنوان مثال دارفوریها که در قرارداد آبوجا 2006 به نحوی خودمختاری منطقه غرب را ذکر کرده اند برای شراکت در ثروت و قدرت دولت مرکزی جری تر شوند. یا حتی منطقه شرق سودان هم به همین ترتیب بدنبال جدایی باشد.
به گفته وی علاوه بر این جدا شدن جنوب باعث خواهد شد که مشروعیت البشیر زیر سوال برود. یعنی اولین قربانی این جدایی عمر البشیر خواهد بود، چون گروههای منتقد مانند صادق المهدی علم مخالفت را بر افراشته و خواهند گفت که عدم مدیریت دولت موجب تکه پاره شدن کشور شده و به این ترتیب بدنبال حذف البشیر خواهند بود که این مسئله هم تنشهای شدیدی را در داخل سودان بوجود خواهد آورد.
مشکلات کشوری جدید در جنوب سودان
کارشناس آفریقا با اشاره به مشکل ساز بودن ایجاد کشوری جدید در جنوب سودان یادآور شد: اصلی ترین پیامدی که این جدایی خواهد داشت، مربوط به خود بخش جنوبی است. در این بخش کشور جدیدی بوجود می آید که زیر ساخت ندارد، فقر گسترده است، نیروی انسانی و اجرایی کارآمد وجود ندارد و مسائل دیگر که این خود باعث خواهد شد که کشور جدید بعنوان یک کشور فقیر دیگر به جرگه کشورهای آفریقایی اضافه شود و دهها سال به همین منوال بگذراند. موضوع قابل توجهی که در مورد جنوب سودان هست این است که حدود 80 درصد ذخایر نفتی سودان را که ذخایر قابل توجهی هم هست، در خود جای داده است و با جدا شدن آن، بخش شمالی هم با چالشی جدی روبرو خواهد شد چرا که سرمایه هنگفتی را از دست می دهد.
مشکلات کشوری جدید در جنوب سودان
کارشناس آفریقا با اشاره به مشکل ساز بودن ایجاد کشوری جدید در جنوب سودان یادآور شد: اصلی ترین پیامدی که این جدایی خواهد داشت، مربوط به خود بخش جنوبی است. در این بخش کشور جدیدی بوجود می آید که زیر ساخت ندارد، فقر گسترده است، نیروی انسانی و اجرایی کارآمد وجود ندارد و مسائل دیگر که این خود باعث خواهد شد که کشور جدید بعنوان یک کشور فقیر دیگر به جرگه کشورهای آفریقایی اضافه شود و دهها سال به همین منوال بگذراند. موضوع قابل توجهی که در مورد جنوب سودان هست این است که حدود 80 درصد ذخایر نفتی سودان را که ذخایر قابل توجهی هم هست، در خود جای داده است و با جدا شدن آن، بخش شمالی هم با چالشی جدی روبرو خواهد شد چرا که سرمایه هنگفتی را از دست می دهد.
وی خاطرنشان کرد: مسئله دیگر وجود قومیتها و گروههای مختلف عقیدتی در جنوب است، جنوبیها گفته اند که ما ابتدا جدایی را داشته باشیم و سپس در مورد حل اختلافات چاره جویی کنیم که به نظر می رسد چالش قابل توجهی برای جنوب باشد. موضوع درگیریهای مرزی نیز مشکلی جدی است که پس از جدایی جنوب همچنان به قوت خود باقی است و این مسئله می تواند به ادامه درگیریها بین شمال و جنوب بیانجامد.
رویکرد کشورهای همسایه به تقسیم سودان
دکتر بخشی در تشریح رویکردهای منطقه ای به تقسیم سودان گفت: از بعد منطقه ای مسائل به این صورت است که متاسفانه بسیاری از کشورهای منطقه نه تنها مخالفتی با این قضیه ندارند که حتی از تجزیه سودان خشنود نیز هستند. این مسئله شاید به نوع سیاستهای دولت سودان بازگردد، ما در سالهای اخیر شاهد این هستیم که خیلی از کشورهای همسایه سودان در بخش جنوب به ایجاد کنسولگری پرداخته اند و حتی کشوری مانند ترکیه در این بخش نمایندگی دارد. یا اینکه جامعه اقتصادی شرق و جنوب آفریقا (کومسا) نماینده جنوب سودان را بعنوان عضو ناظر در این سازمان منطقه ای پذیرفته است. اینها نشانگر استقبال همسایگان سودان از این جدایی است.
این کشورها جنوب سودان را فرصت خوبی می دانند که بتوانند در این منطقه حضور داشته و از فضاهای اقتصادی بوجود آمده استفاده کنند. یا مثلا کنیا آمادگی خود را اعلام کرده که در صورت بروز اختلاف بین شمال و جنوب سودان بنادر خود را برای انتقال نفت جنوب در اختیار این منطقه قرار دهد. این کشورها این فضا را بعنوان فرصتی برای نیروی انسانی و رشد اقتصادی خود می نگرند و حتی در اندیشه هایی مانند ایجاد سازه جدید ژئوپلیتیکی در منطقه هستند که ممکن است حتی بتواند رقیب سازمانهای نفتی مانند اوپک شود.
پیامدهای بین المللی جدایی جنوب
این کارشناس مسائل آفریقا در موضوع تبعات فرامنطقه ای جدایی جنوب سودان خاطرنشان کرد: باید گفت که تجزیه سودان می تواند به یک دومینو در قاره آفریقا بیانجامد. همانطور که می دانیم خطوط مرزی کنونی در این قاره میراثی است که از استعمار به جا مانده و مرزبندیهای موجود چندان هم با توجه به واقعیات صورت نگرفته است. کشورهای استعمارگر در کنفرانس برلین در سال 1885 اقدام به تقسیم آفریقا بین خود کرده و مرزها را با کشیدن خطوط مستقیم بین مناطق مشخص نموده اند. این امر باعث شده که قومیتها و مذاهب بصورت پراکنده و این سو و آن سوی مرزها بمانند، این موضوع ریشه بسیاری از جدایی طلبیها در آینده را شکل داده است.
وی افزود: زمانیکه کشورهای آفریقایی در سال 1963 سازمان وحدت آفریقا را تشکیل دادند اعلام کردند که مرزهای موجود را به رسمیت می شناسیم تا کشورها ادعای خودمختاری و جدایی نکنند، این تصمیم برای جلوگیری از بسیاری از درگیریها گرفته شد اما ما اکنون شاهد جدایی جنوب سودان هستیم که رویه ای جدید را بنا می گذارد و مغایر با اساسنامه آفریقا است به همین دلیل می تواند فتح بابی برای تجزیه کشورهایی شود که از درگیریهای قومی و مذهبی در داخل رنج می برند و سالها شاهد اختلافات بوده اند.
آمریکا و اسرائیل از تقسیم سودان چه می خواهند؟
دکتر بخشی به اهداف قدرتهای خارجی در موضوع تقسیم سودان اشاره کرده و گفت: برخی کشورها مانند آمریکا موضوع دیگری را در جدا شدن جنوب سودان دنبال می کنند. منطقه ای که همه پرسی در آن برگزار شده بر روی کمربند اسلام در آفریقا واقع شده و از این رو قابل اهمیت است. آمریکا و اسرائیل بدنبال این هستند که در اینجا سدی در برابر گسترش اسلام در بخش مسیحی نشین آفریقا ایجاد کنند. آنها در این فکر هستند که با جدا کردن این بخش، دیگر امکان گسترش اسلام به جنوب را از بین برده و با فعال کردن میسیونرهای مسیحی که شمارشان در سالهای اخیر در این منطقه چند برابر شده به تبلیغ مسیحیت و جذب بخشهایی از جامعه آفریقا بپردازند که مذاهب دیگری مانند آنمیسم یا طبیعت پرستی دارند. یعنی از این طریق جلو رشد اسلام را بگیرند و این هدفی است که با دادن وعده ها و کمکهای مختلف دنبال می شود. حتی اسرائیل اعلام کرده که در صورت جدایی جنوب، بعنوان اولین دولت، سفارتخانه خود را در این منطقه ایجاد می کند.
وی همچنین در مورد موضع سازمانهای بین المللی در مورد کشور جدیدی در جنوب سودان اظهار داشت: شواهد دال بر پذیرش این کشور با آغوش باز از سوی این سازمانها است. اینکه سازمان ملل در مجمع عمومی اخیر خود از رئیس بخش خودمختار جنوب همانند یک رئیس جمهور استقبال می کند و شورای امنیت حتی پیش از برگزاری همه پرسی حمایت خود را از ایجاد چنین کشوری اعلام می کند، نشانگر آمادگی غرب برای پذیرش نتیجه است.
دکتر بخشی به اهداف قدرتهای خارجی در موضوع تقسیم سودان اشاره کرده و گفت: برخی کشورها مانند آمریکا موضوع دیگری را در جدا شدن جنوب سودان دنبال می کنند. منطقه ای که همه پرسی در آن برگزار شده بر روی کمربند اسلام در آفریقا واقع شده و از این رو قابل اهمیت است. آمریکا و اسرائیل بدنبال این هستند که در اینجا سدی در برابر گسترش اسلام در بخش مسیحی نشین آفریقا ایجاد کنند. آنها در این فکر هستند که با جدا کردن این بخش، دیگر امکان گسترش اسلام به جنوب را از بین برده و با فعال کردن میسیونرهای مسیحی که شمارشان در سالهای اخیر در این منطقه چند برابر شده به تبلیغ مسیحیت و جذب بخشهایی از جامعه آفریقا بپردازند که مذاهب دیگری مانند آنمیسم یا طبیعت پرستی دارند. یعنی از این طریق جلو رشد اسلام را بگیرند و این هدفی است که با دادن وعده ها و کمکهای مختلف دنبال می شود. حتی اسرائیل اعلام کرده که در صورت جدایی جنوب، بعنوان اولین دولت، سفارتخانه خود را در این منطقه ایجاد می کند.
وی همچنین در مورد موضع سازمانهای بین المللی در مورد کشور جدیدی در جنوب سودان اظهار داشت: شواهد دال بر پذیرش این کشور با آغوش باز از سوی این سازمانها است. اینکه سازمان ملل در مجمع عمومی اخیر خود از رئیس بخش خودمختار جنوب همانند یک رئیس جمهور استقبال می کند و شورای امنیت حتی پیش از برگزاری همه پرسی حمایت خود را از ایجاد چنین کشوری اعلام می کند، نشانگر آمادگی غرب برای پذیرش نتیجه است.