به گزارش خبرنگار مهر، میشمرغ که شباهت بسیار زیادی به هوبره دارد، پرنده ای مهاجر محسوب می شود که بومی ایران نیست اما به عقیده یک متخصص پرنده شناسی این گونه در کشورهای آذربایجان، ترکیه و ترکمنستان در نزدیکی مرزهای ایران نیز حیات دارد اگر چه تعداد اندکی از آنها در منطقه بوکان نیز زادآوری می کند.
دکتر جمشید منصوری در گفتگو با خبرنگار مهر به تپه های جنوب بوکان در آذربایجان غربی به عنوان زیستگاهی برای تخم گذاری تعداد محدودی از میش مرغها اشاره کرد و افزود: در شمال شهر سنندج نیز دسته هایی از این پرنده مهاجرت می کردند.
با این حال ماموران گارد اجرایی اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بوکان در گشت و کنترل مناطق تحت حفاظت خود در روزهای گذشته موفق به مشاهده 33 قطعه پرنده نادر میشمرغ در زیستگاه دشت قازلیان این شهرستان شدند. بیش از 70 درصد جمعیت این پرنده در معرض خطر انقراض در زیستگاههای ایران در شهرستان بوکان زیست می کنند.
دکتر منصوری با ابراز خوشحالی از مشاهده این دسته سی و سه قطعه ای در بوکان اظهار داشت: به دلیل تخریب زیستگاهها در ایران و دیگر کشورهای هماسیه انتظار می رفت تعداد اندکی از این گونه در کشور باشد چرا که مشاهدات در سالهای اخیر بسیار محدود و حتی کمتر از پنج قطعه بوده است.
وی مهمترین عامل در خطر انقراض بودن این گونه را بی توجهی مسئولان در تخریب زیستگاهها دانست و افزود: به دلیل رشد جمعیت روستاها و افزایش تعدادشان و همچنین تخریب مزارع لوبیا و نخود و حبوبات و کاشت گندم دیگر میشمرغ احساس امنیت نکرده و به زیستگاههایش در ایران بازنگشته است.
میشمُرغ پرنده‌ای از خانواده هوبرگان است که در دشتهای وسیع بی‌درخت، زمین‌های استپی و کشتزارای پهناور حبوبات و علفزارها زندگی می‌کند. این پرنده دارای گردن و پاهای کشیده، بالها و منقار پهن و پرهای رنگارنگ است و روی زمین لانه‌سازی می‌کند.
میش مرغ در فصل بهار تخمگذاری می‌کند و در هر دوره تخمگذاری نیز دو تا چهار تخم می‌گذارد، پس از ۲۵ تا ۲۷ روز جوجه‌ها به دنیا می‌آیند. میش مرغ یکی از بزرگترین پرندگان ایران است و از نظر شکل و جثه شباهت زیادی به بوقلمون دارد.
طول بدن آن به یک متر و وزنش به بیش از ۱۵ کیلوگرم می‌رسد. پرهای میش مرغ در قسمت پشت نخودی سیر با راه‌های عرضی سیاه و در قسمت شکمی، کاملا سفید رنگ است. میش مرغ پاهای قوی و بلندی دارد که به سه انگشت ختم می‌شود.
دکتر جمشید منصوری وضعیت این پرنده در کشورهای دیگر را نیز اسفبار توصیف می کند و می گوید: در آذربایجان و ترکیه وضعیت این پرنده چندان هم مطلوب نیست و اتفاقا بهتر از ایران نیست ولی در سالهای دهه 50 جمعیت زیادی حدود 150 قطعه از این پرنده را که از کشور ترکمنستان کنونی به دشت تایبات در جنوب خراسان ایران مهاجرت می کرد شمارش کردیم.
وی تاکید کرد: اکنون از آن 105 قطعه میش مرغ حتی یک قطعه به این منطقه مهاجرت نکرده است که دلیل عمده آن فروپاشی شوروی و شکل گیری کشورهای ضعیف و توسعه نیافته است که به دلیل مشکلات زیاد اقتصادی هرگز به محیط زیست توجهی نکردند و گونه های مهاجری مثل میش مرغ را در معرض خطر انقراض قرار دادند.
میش مرغ که پاهای قوی دارد کمتر پرواز می‌کند.این پرنده بسیار زود رم و محتاط است و با اینکه پروازش قوی است، اغلب در مقابل خطر می‌دود یا مخفی می‌شود. نر و ماده این پرنده شبیه به هم هستند ولی نرها جثه بزرگتری دارند.
پرنده نر بالغ نوار بلوطی رنگی در ناحیه سینه دارد و پرهای سبیل‌مانندی مرکب از موپرهای سفید در دو طرف صورت آن دیده می‌شود. میش مرغها، بیشتر در کشتزارهای مسطح مانند مزرعه‌های گندم، نخود، یونجه و... زندگی می‌کنند. تغذیه این پرنده بسیار متفاوت و شامل مواد گیاهی و حیوانی مختلف است که گاهی حشرات، قورباغه و سوسمار نیز می خورد.
در بهار که زمان جوجه آوری است آشیانه خود را در قسمت‌های انبوه این مزارع می‌سازند اما در پاییز و زمستان نیز می‌توان آنها را در مزارع درو شده مشاهده کرد. میش مرغها به محض احساس خطر، به طرف نقاط مرتفع پرواز می‌کنند و در آنجا به دیده بانی می‌پردازند.
به عقیده پرنده شناسان دشت "سوتاو" بوکان مهمترین زیستگاه پرنده میش مرغ در کشور است. این مکان به دلیل شرایط مطلوب و منحصر بفرد خود به مهمترین زیستگاه پرنده نادر میش مرغ در سطح کشور تبدیل شده‌است.
دشت سوتاو که یک پهنه تپه ماهوری به وسعت ۴۰۰ هکتار را در روستای حمامیان از توابع شهرستان بوکان شامل می‌شود، سالانه پذیرای ۲۰ تا ۲۵ قطعه از این‌نوع پرنده نادر است. اخیرا از سوی اداره کل حفاظت از محیط زیست آذربایجان غربی این منطقه به عنوان پناهگاه میش مرغ در آذربایجان غربی اعلام شده‌است.
محل زیست این پرنده در آذربایجان غربی مناطق "آزاد"، "باجوند" و "کانی سیب" در مهاباد و "دشت سوتاو"، "حمامیان" و "ینگجه" در بوکان است. این پرنده طی سالهای گذشته به دلیل محدود شدن زیستگاههای طبیعی، شکار بی‌رویه و اختلال در مناطق زیست و تخمگذاری آن، در معرض تهدید انقراض قرار گرفته‌است.
میش مرغ یک پرنده نادر در جهان به شمار می‌رود که در فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از جمعیت و منابع طبیعی قرار گرفته‌است.