به گزارش خبرنگار مهر، سری دوم از سلسله سخنرانیها و درسگفتارهایی در فلسفه دین با عنوان " دین و نظریه تکامل" صبح یکشنبه 29 خرداد ماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
دکتر رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم در این نشست به بررسی موضوع نقد نظریه تکامل در میان متفکران ایرانی پرداخت و گفت: در فرهنگستان علوم درباره ورود و مسیر علوم جدید در ایران مطالعه‌ای انجام شده و نتیجه آن این است که این مسیر، ناهماهنگ و نامنظم است و اگر بخواهیم حکم کلی در مورد آن بدهیم نمی‌توان گفت مسیر پیش رونده‌ای است.
وی افزود: آشنایی ما با نظریات تکامل از همان زمان داروین آغاز شد. 11 سال پس از کتاب اصل انواع داروین، میزا تقی خان انصاری استاد دارالفنون در کتاب جانورنامه صفحات معدودی را به نظریه داروین اختصاص داد. در مورد درستی یا نادرستی نظر ایشان نمی‌توان اظهار نظر کرد.
داوری تصریح کرد: 11 سال بعد از کتاب جانورنامه، مرحوم سید جمال الدین اسدآبادی مقاله‌ای را به نگارش درآورد و در آن در رد مذهب نیچری سخن راند. او معتقد بود که سر این طایفه نیچری، داروین است. باید توجه داشت که اشتباهی که اسدآبادی مرتکب شد این بود که نظریات داروین و لامارک را با یکدیگر آمیخت و این در حالی است که این دو دیدگاههای متفاوتی دارند. این مقاله نفوذ زیادی داشت و لحن آن ایدئولوژیک و تند بود.
این استاد فلسفه یادآور شد: پس از 30 سال شخصی به نام حائری زاده که ظاهراً همان میرزا علی اکبر هزارجریبی است در اثر خود مطالبی را از مقاله سید جمال نقل می‌کند. سید جمال و هزار جریبی عضو گروهی هستند که میان دین و نظریه‌های تکامل تضاد می‌بیند و در گزارشهای هر دو نیز آشفتگی وجود دارد.
وی افزود: کتاب مرحوم مسجد جامعی با عنوان نقد فلسفه داروین نیز از جمله کتابهایی است که در مورد دیدگاه داروین به نگارش درآمده است. دقیق‌ترین کتاب درباره نظریه داروین، کتاب مرحوم سحابی است. سحابی در این زمینه درس خوانده بود و سعی می‌کرد که روش علمی را رعایت کند.
داوری تصریح کرد: سحابی معتقد بود که میان دین و علم تعارضی وجود ندارد و البته از تکامل هم دفاع نمی‌کرد ولی معتقد بود که باید آنرا خواند.
وی یادآور شد: بر این اساس ما یک سری گزارشهای معلمی- علمی درباره نظریه داروین داریم که علمی بوده و در رد یا اثبات این نظریه نبوده است. از سوی دیگر کتابهایی نیز داریم که در رد ناتورالیسم و ترنسفورمیسم نوشته شده است. کتاب مرحوم عنایت الله دستغیب و اثر میرزا اسد الله خارقانی از این جمله هستند.
داوری در پایان تصریح کرد: کسانی که رد نیچری می‌کردند عقاید آزادی‌خواهانه داشتند. کتاب مسجد جامعی با فقه و اصول به مقابله با روش علمی پرداخته است و از اینرو کتابی جدی است. مقاله سید جمال نیز خواندنی ترین مقاله در این زمینه است.
در ادامه این نشست هادی صمدی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات به بررسی موضوع آیا داروین نظریه خود را اثبات کرد؟، پرداخت و گفت: اولین ایرادهایی که به نظریه داروین وارد شد این بود که این نظریه علمی نیست. اینها معتقد بودند که نیوتن نظریه‌های خود را اثبات کرده ولی داروین چنین کاری نکرده است.
وی افزود: برای نمونه آدام سجویک که استاد داروین بود می‌گفت که نظریه داروین استقرایی نیست. ویلیام بارتون راجرز بنیانگذار دانشگاه MIT می‌گفت که داروین هیچ اثبات نهایی را در کتابش انجام نداده است.
وی تصریح کرد: هیول رئیس ترینیتی کالج نیز معتقد بود که داروین رشته بزرگی از فرضیه‌ها را گرد آورده است؛ هر چند بیشتر آن فرضیه‌های توسط واقعیات اثبات نشده است.
این محقق فلسفه علم یادآور شد: داروین معتقد بود انسان دارای نظریه است و بر اساس این نظریه دست به مطالعه طبیعت می‌زند. این دیدگاه با دیدگاه بیکن که از مشاهده به قانون و سپس به نظریه می‌رسید متفاوت است.
وی در پایان افزود: داروین معتقد بود چون در حال حاضر شواهدی برای ابطال فرضیه انتخاب طبیعی وجود ندارد و می‌تواند پدیده‌ها را توضیح دهد و تبیین کند لذا معقول است. او معتقد نبود که فرضیه او قابل اثبات است و درصدد اثبات نظریه خود نبود.