به گزارش خبرنگار مهر، خشک شدن دریاچه هامون و خشکسالی ها سبب افزایش زمان بادهای 120 روزه به بیش از 160 روزه شده و با وزش این بادها، گرد و غبار بستر دریاچه و حرکت شن های روان از افغانستان بخصوص در ماههای اواخر بهار و فصل تابستان زندگی را برای ساکنان این استان بویژه شهرها و روستاهای منطقه سیستان و شهرستان زاهدان مشکل کرده است.
ریزگردها و حرکت شن های روان و گرد وغبار در برخی مواقع به حدی می رسد که امکان تنفس برای مردم مشکل می شود بطوریکه به گفته سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان در دو روز گذشته وضعیت هوای زاهدان و زابل به بیش از هشت برابر حد مجاز رسیده و خروج افراد مسن و کودکان و بیماران تنفسی از منزل مشکلاتی را برای آنان بوجود می آورد.
| در دو روز گذشته وضعیت هوای زاهدان و زابل به بیش از هشت برابر حد مجاز رسیده و خروج افراد مسن و کودکان و بیماران تنفسی از منزل مشکلاتی را برای آنان بوجود می آورد |
| سرپرست محیط زیست سیستان و بلوچستان |
حرکت شنهای روان نه تنها مشکلات بهداشتی برای مردم بوجود آورده بلکه موجب تخریب اراضی کشاورزی و مناطق مسکونی نیز شده است در گذشته برای جلوگیری از حرکت شنهای روان و نابودی زمین های کشاورزی و خالی کردن روستاها از سکنه، سازمانهای ذیربط اقدام یه مالچ پاشی می کردند که همین مالچ نیز به دلیل اینکه از ماده نفتی تشکیل شده موجب بروز خسارت به محیط زیست می شد.
توسعه فضای سبز و کاشت نهال درختان سازگار با محیط کویر، راه حل این مشکل تشخیص داده شده و برخی ادارات مانند منابع طبیعی ، جهاد کشاورزی و حفاظت محیط زیست با همکاری مردم بخصوص روستاییان واقع شده در مسیر حرکت شنهای روان تلاش برای انجام این برنامه اساسی را آغاز کرده اند و طی چند سال اخیر با اجرای طرحهای بیابان زدایی به کمک مردم شتافته اند.
اجرای طرحهای آبخیزداری نیز از دیگر اقداماتی است که سازمانهای مذکور انجام می دهند.
آبگیری تالاب هامون راه حل مشکل ریز گردها در شرق کشور
با این وجود بنا به اظهار کارشناسنان مهمترین راه حل پیشگیری از این پدیده نامیمون، آبگیری مجدد تالاب بین المللی هامون و جاری شدن آب در رودخانه هیرمند و توسعه کشاورزی در منطقه است.
در همین زمینه استاندار سیستان و بلوچستان معتقد است که مشکل ریزگردها باید با تعامل و همکاری با کشور همسایه حل شود.
دریاچه هامون
علی محمد آزاد چند روز پیش در همایش بررسی نقش فضای سبز در سلامت جامعه گفت: ریزگردها که ریشه اصلی آن در افغانستان است را باید با تعاملات و رایزنی ها در کشور همسایه و با کاشت نهال و کارهای تخصصی علمی و کارشناسی به صورت بنیادی در دو طرف مرز حل کنیم.
وی افزود: در سالیان نچندان دور و حتی در شرایط کنونی برای کنترل ریزگردها از مالچ استفاده می شد که این ماده نفتی بسیار سنگین تبعات بدی را برای محیط زیست داشته و تنها راه مبارزه برای جلوگیری از این ریزگردها و حفظ محیط زیست، کاشت درخت در اطراف شهرها است.
| ریزگردها که ریشه اصلی آن در افغانستان است را باید با تعاملات و رایزنی ها در کشور همسایه و با کاشت نهال و کارهای تخصصی علمی و کارشناسی به صورت بنیادی در دو طرف مرز حل کنیم |
| آزاد |
وی اظهار داشت: دستکاری های موجود در طبیعت به وسیله انسان و از بین رفتن گونه های جانوری در چرخه محیط زیست مشکلات زیادی را برای طبیعت بوجود آورده که این امر نیاز به توجه ویژه و کار کارشناسی بیشتر توسط مدیران و برنامه ریزان شهری دارد.
استاندار سیستان و بلوچستان گفت: امروزه اهمیت فضای سبز بر کسی پوشیده نیست و توسعه آن جز لاینفک زندگی بشر در آمده است.
وی افزود: برای رفع آلودگی ها و بیماری های عدیده ای که امروزه جوامع بشری با آن روبرو هستند، ایجاد درختکاری و توسعه فضای سبز یکی از بهترین و مؤثرترین عوامل مقابله با این معضلات است.
آزاد بیان داشت: توسعه فضای سبز در مسائل روحی و روانی انسان ها تاثیر مستقیمی دارد و مردم باید در حفظ و نگهداری از فضاهای سبز عمومی نسبت به گذشته جدیت بیشتری داشته باشند.
وی گفت: کاهش معضلات اجتماعی از مهمترین کارکردهای فضای سبز در شهرهاست، بنابراین با توسعه فضای سبز و احداث پارک ها و بوستانها می توان جایگاه تفریحی و تفرجی مناسبی برای گذاردن اوقات فراغت خانواده ها ایجاد کرد.
مرکز نشینان به استانهای شرقی هم توجه کنند
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه اظهار داشت: مشکل پدیده ریزگردها با توجه ویژه مسئولان مرکز نشین قابل حل است که خوشبختانه اخیرا این مهم در حال تحقق است.
حسین علی شهریاری افزود: سالهاست که مردم استان از پدیده ریزگردها رنج می برند ولی در روزهای اخیر که پایتخت ایران به پدیده گرد و غبار مبتلا شده است توجه مسئولان به این مسئله بیشتر شده است.
نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: گرد و غبار موجود که از مرزهای غربی وارد ایران شده است کشور را با چالش جدی مواجه کرده است.
وی گفت: امسال با تصویب نمایندگان مجلس یک میلیارد دلار از مازاد درآمدهای نفت برای کنترل ریزگردها اختصاص یافت که این میزان اعتبار در بین استان های دچار این پدیده توزیع می شود و سیستان و بلوچستان نیز از این بودجه سهم می برد.
وی افزود: سیستان و بلوچستان سالهاست که گرفتار پدیده گرد و غبار است و امید است از سهم اعتباری خود از این بودجه استفاده مناسب به عمل آورد.
شهریاری بیان داشت: اقدامات ارزنده و خوبی برای ایجاد فضای سبز در شهر زاهدان به عنوان پیشانی جنوب شرق کشور انجام شده است.
وی گفت: رفع آلودگی ها و ریزگردها که سابقه دیرینه ای دارد، ایجاد اکسیژن و تعرق و پاکسازی هوا، سلامت روانی و محیطی مردم و نیز ماندگاری افراد بومی در وطنشان چهار مؤلفه مهم در توسعه فضای سبز این استان است.
وی افزود: از دیگر مشکلات اجرای پروژه های مرتبط با فضای سبز نبود افراد متخصص و کارآمد برای توسعه فضای سبز در زاهدان است.
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اشاره به استفاده از پساب فاضلاب برای آبیاری فضای سبز زاهدان اظهار داشت: استفاده از پساب فاضلاب شهر زاهدان برای آبیاری فضای سبز شهر جزو مصوبات سفر سوم هیئت دولت به سیستان و بلوچستان است که بیش از 12 میلیارد تومان هزینه دارد.
خشکسالی در افغانستان مهمترین دلیل ریزگردها
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: منشا یابی ریزگردها از اقداماتی است که بدنبال آن هستیم و در حال حاضر بدنبال شناسایی کانونهای بحران بوده تا بتوانیم آن را مدیریت کنیم.
خسرو افسری افزود: برای این منظور باید کار کارشناسی و میدانی صورت گیرد و از سلیقه‌های شخصی بپرهیزیم و مهمتر از همه باید کشور افغانستان در این زمینه با ما همکاری نماید.
وی بیان داشت: وقوع خشکسالی های پی در پی در افغانستان و خشک شدن بستر هامون و وجود کریدورهای وزش توفان در این کشور پدیده گرد و غبار و توفان شن را در منطقه جنوب شرق کشور افزایش داده است.
وی با بیان اینکه برای مقابله با پدیده گرد و غبار اقداماتی نظیر تثبیت شن های روان و استفاده از مالچ های ارگانیک باید انجام شود، گفت: این کار فقط در ایران انجام می شود که کافی و کارساز نیست و افغانستان نیز باید به این کار تن دهد.
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان افزود: سال گذشته و در نتیجه پیگیری سازمان محیط زیست، این استان به جرگه استان های مشمول قانون ریزگردها افزوده شد و ایجاد چند مرکز مطالعات جامع زیست محیطی در دستور کار نهادهای ذیربط این استان قرار گرفت.
وی با تاکید بر ضرورت تحقیقات علمی برای مقابله با ریزگردها اظهار داشت: محیط زیست سیستان و بلوچستان طرح مشترک تحقیقاتی با دانشگاه زابل با عنوان بررسی اثرات خشکسالی با سامانه های جغرافیایی و نیز قراردادی با دانشگاه تهران برای منشایابی ریزگردها با سیستم GIS یا سامانه های جغرافیایی را منعقد کرده است.
وی گفت: امسال سه میلیارد ریال اعتبار از محل اعتبارات فرهنگی و آموزشی برای انجام کارهای تحقیقاتی در بخش ریزگردها و احیای تالاب هامون به این نهاد اختصاص یافت.
افسری افزود: پارسال و با صرف سه میلیارد و 500 میلیون ریال هزینه بخش هایی از تالاب هامون لایروبی و عملیات اجرایی مرکز بازدید کنندگان تالاب نیز آغاز شد.
وی بیان داشت: هیئت دولت در سفر سوم خود به سیستان و بلوچستان متعهد شد تالاب هامون در رده تالاب هایی همچون ارومیه اعتبارات مورد نیاز خود را مستقیما و با مصوبه مجلس بگیرد.
بر این اساس تصمیمات مورد نیاز برای احیای هامون در کار گروه تالاب های کشور که متشکل از برخی وزیران از جمله امور خارجه است، گرفته خواهد شد و این مصوبات در حکم مصوبه هیئت دولت می باشد.
| از آنجا که در احیای تالاب هامون افغانستان نقش اصلی را ایفا می کند، حق آبه ایران و سایر مسائل مربوط به هامون در کار گروه تالاب های کشور مورد بررسی قرار می گیرد |
| افسری |
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان گفت: از آنجا که در احیای تالاب هامون افغانستان نقش اصلی را ایفا می کند، حق آبه ایران و سایر مسائل مربوط به هامون در کار گروه تالاب های کشور مورد بررسی قرار می گیرد.
وی با بیان اینکه در دور دوم سفر هیئت دولت به استان ایجاد مرکز مطالعات زیست محیطی هامون با اعتبار چهار میلیارد ریال مصوب و اجرایی شد، افزود: در سفر سوم نیز اجرای طرح احیای تالاب هامون و توسعه مراکز مطالعات زیست محیطی سیستان و بلوچستان به تصویب رسید.
وی اظهار داشت: مقدار مورد نیاز ورودی آب برای حیات هامون با مقداری که از افغانستان وارد می شود برابری نمی کند و به همین علت اجرای طرح جامع احیای این تالاب در دستور کار نهادهای متولی از جمله محیط زیست قرار گرفته است.
افسری با بیان اینکه افغانستان طی سالهای گذشته نسبت به تالاب هامون بی تفاوت بوده است، گفت: سازمان محیط زیست مصمم است برای بهره گیری مطلوب از این تالاب بدون توجه به سلایق و نظرات شخصی فقط بر اساس کار تحقیقاتی و طرحهای کارشناسی عمل کند.
وی افزود: در عین حال رایزنیهای دیپلماتیک با افغانستان و همکاری این کشور همسایه ضمانت موفقیت هر گونه طرحی در رابطه با هامون و پدیده ریزگردها را بیشتر می کند.
وی بیان داشت: صرف نظر از اینکه کم آبی و خشک شدن هامون چقدر بر پدیده گرد و غبار و ریزگردها در منطقه تاثیر گذشته است، در شرایط عادی و نرمال یک هکتار زمین این تالاب فقط در بخش های صید و صیادی، صنایع دستی و دامداری 110 میلیون ریال بهره وری دارد.
غلظت هوا از 150 میکروگرم به 1280 رسیده است
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان همچنین گفت: استمرار وزش باد شدید و گرد و خاک در شمال استان طی چند روز گذشته میزان غلظت گرد و غبار در این استان را بسیار بالا برده است.
وی با بیان اینکه میزان استاندارد ذرات معلق در هوا 150 تا 300 میکرو گرم بر متر مکعب است، افزود: اکنون این میزان در مناطق شمالی و مرکزی سیستان و بلوچستان هزار و 280 میکرو گرم بر متر مکعب است.
وی اظهار داشت: استمرار پدیده خشکسالی و شرایط بحرانی دریاچه هامون در شمال سیستان و بلوچستان غلظت ذرات معلق در هوای این استان را در برخی مواقع تا 10 برابر حد استاندارد می رساند.
افسری گفت: در حال حاضر وضعیت هوا در شمال و مرکز سیستان و بلوچستان بحرانی است و به تمام افراد توصیه می شود هنگام تردد در مکان های عمومی حتما از ماسک استفاده کنند.