سهروردی جانانه از تفکر شیعی و ایرانی دفاع کرد

دکتر قاسم پورحسن به مناسبت سالروز بزرگداشت سهروردی درمورد تأثیر وی در فلسفه اسلامی به خبرنگار مهر گفت: جهان اسلام پس از نقدهایی که غزالی به فلسفه وارد کرد نخستین واکنش به او را سهروردی انجام داد و زودتر از ابن رشد از طریق گفتگوهایی که غزالی با امام فخر رازی در مراغه داشت آرای غزالی را به چالش کشید و معتقد بود که آرای غزالی حیات عقلی تمدن اسلامی و ایرانی را از بین می‎برد.

وی افزود: خردی در حکمت اشراقی است که خرد ایرانی است و سهروردی ضمن دفاع از آرای ابن سینا و فارابی و حیات عقلی مسلمین معتقد است که حکمت اشراق باید گسستی با حکمت یونانی داشته باشد. به همین سبب جایگاه سهروردی در فلسفه جایگاه ممتاز و برجسته‎ای است و آن روی آوردن مجدد به مواریث ایرانی و شرقی است. سهروردی همه را به مطالعه و جستجوی تفکر شرقی دعوت می‎کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: اهمیت سهروردی تنها در تأسیس حکمت اشراق نیست بلکه علاوه بر دفاع از حیات عقلی و فلسفی تلاش می‎کند به تفکر شرقی و ایرانی بازگشته و از هویت ایرانی دفاع می‎کند.

پورحسن در مورد وجه شاخص فلسفه سهروردی نیز گفت: مهمترین آن هویت ایرانی است، سهروردی جانانه از تفکر شیعی و ایرانی دفاع می‏کند تا مرز کشته شدن همانند عین القضاة از این مسئله دفاع به عمل می‎آورد. سهروردی نه تنها به تفکیک عالم به نور و ظلمت قائل بود بلکه جوامع را هم در دو دسته نور و ظلمت تقسیم بندی می‎کرد. جامعه مبتنی بر نور به عقیده او جوامع مبتنی بر تفکر شیعی و اشراقی هستند. وی معتقد بود جوامعی که فاقد حکمت اشراق هستند نمی‏توانند به سمت نور هدایت شوند و انسان در آن نجات نمی‏یابد و جامعه رستگار نمی‏شود.

استاد گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در مورد معنویت در فلسفه سهروردی نیز گفت: اشراق که پایه‎ای ترین و بنیادی ترین عنصر در تفکر سهروردی است بدون معنویت قابل فهم نیست. البته معنویتی که در حوزه حیات مبتنی بر خرد ارزیابی می‏شود. این معنویت هم بر بنیادهای عقل و هم بنیادهای دین و اخلاق استوار است. این معنویت ، تنها معنویت بدون تکالیف و شریعت نیست معنویتی است که خرد، شریعت و حکمت با هم عجین شده‏اند.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه یادآورشد:به همین جهت سهروردی معتقد است هر تفکری که خالی از این عناصر باشد یا تفکر نمی‎نامیم یا تفکر ناقص می‎نامیم که نمی‎تواند به یک جامعه صحیح و مطلوب ختم شود. بنابراین معنویت را باید در درون تفکر سهروردی ارزیابی کنیم. عنصر مهم چنین معنویتی اخلاق مداری و عدالت مداری ایرانی است و بخشی از آن تفکر فلسفی و حکمت ذوقی و بحثی است.