خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: صاحبنظران علوم دینی و فرهنگی با تأکید بر نقش رسانه در کاهش یا افزایش پذیرش ارزشهای دینی و اخلاقی در جامعه، دور شدن از دستورات دینی و پخش فیلمهای نامناسب تلویزیونی را از مهمترین علل خشونت در جامعه عنوان کردند.

آیت الله ری شهری: تحلیل ریشه خشونتهای امروز/ اخلاق خشونت ناروا را کنترل می‌کند

آیت الله محمد محمدی ری شهری رئیس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث با بیان اینکه اخلاق ریشه رفتارها و اعمال انسان را تشکیل می دهد، گفت: اخلاق عبارت است از شمایل درونی و فضیلتهای انسانی که به اعمال انسان جهت می دهد.
 
وی با تأکید بر اینکه انسانها آنگونه که اخلاقشان شکل گرفته رفتار می کنند، یادآور شد: اخلاق می تواند در بعد فردی، روح سالم و آرام به انسان دهد و می تواند روح و روان انسان را بیمار و موجب تنش و ناآرامی زندگی گردد. انسانهایی که دارای اخلاق شایسته هستند نه تنها رفتارشان شایسته است بلکه از انواع بیماریهای روحی مصونیت دارند.
 
تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) افزود: اخلاق در بعد اجتماعی در حقیقت تنظیم کننده روابط میان افراد است. در بعد دینی نیز اهمیت اخلاق تا اندازه ای است که در روایتی از پیامبر اکرم(ص) آمده که می فرماید: " اخلاق ظرف دین است" این سخن بدین معناست که ارزشهای دینی با اخلاق ناشایست نمی تواند جمع شود.
 
رئیس مؤسسه دارالحدیث با بیان اینکه علت ناکامی در روابط اجتماعی و بروز ناهنجاری ها در جامعه، دور شدن از دستورات دین است، تأکید کرد: دستورات دین برنامه هایی برای تنظیم اخلاق انسانی هستند. بخشی از این دستورات به اخلاق فردی مربوط می شوند و بخشی به اخلاق اجتماعی. اگر به دستورات دین عمل شود، خشنوت به حداقل کاهش می یابد، چراکه ریشه خشونت در غضب و خشم است.
 
وی با تأکید بر اهمیت خودسازی در آموزه های دین اسلام تصریح کرد: افراد اخلاقی و خودساخته، توان مهار خشم و جلوگیری از تبدیل آن به رفتار خشن را دارند. این حالت در فرهنگ اسلامی به "کظم غیظ" شناخته می شود. پس از برانگیخته شدن خشم، اگر بتوانیم آن را مهار کنیم، از بسیاری از خشونتها کاسته می شود.
 
آیت الله ری شهری در مورد راهکارهای کوتاه مدت برای نزدیک شدن جامعه به فضای محبت آمیز و به دور از خشونت گفت: در مسائل اخلاقی و فرهنگی، تغییر به تدریج اتفاق می افتد. خشونتهای حال، یک مرتبه به وجود نیامده اند؛ بلکه ریشه در زمانهای قبل دارند. از این رو، تصور درمان یک شبه تصور نادرستی است. در کوتاه مدت با اقدامات انتظامی و قضایی، هزینه خشونت را بالا برد و با تبلیغات خوب، آن را فراگیر ساخت تا درصد بروز آن را کاهش داد. اما در مرتبه بعد باید برای اخلاقی کردن جامعه چاره ای اندیشید.
 
آیت الله هادوی تهرانی: برخی فیلمهای تلویزیونی مروج خشونت هستند/ مدارا نصف عقل است
 
آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی مدرس عالی درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه نیز در گفتگو با مهر، حضرت محمد(ص) را نمونه عالی اخلاق اسلامی خواند و با اشاره به نقش دین در جلوگیری از خشونتهای فردی و اجتماعی تأکید کرد: روحیه خشنی که امروز در جامعه می بینیم نتیجه دور شدن از اخلاق اسلامی است که متأسفانه در اثر توسعه برخی فرهنگهای باطل در جامعه به وجود آمده است.
 
وی با تأکید بر نقش رسانه در افزایش یا کاهش ارزشهای دینی و اخلاقی در جامعه، رفتارهای خشونت آمیز را ناشی از دوری از آموزه‌های دینی دانست و گفت: روحیه خشنی که امروز در جامعه می‌بینیم نتیجه دور شدن از اخلاق اسلامی است.
 
آیت الله هادوی تهرانی در مورد آموزه های دینی در دوری از خشونت گفت:محدثان ما برخی روایات را تحت عنوان" کتاب العشره" یعنی کتاب زندگی جمع آوری کرده اند که اگر ما به این روایات مراجعه کنیم در واقع اهل بیت (ع) آیین زندگی را به مسلمانان آموزش داده اند و چند مفهوم مکررا در این روایات وجود دارد که یکی از این مفاهیم" مدارا" است به این معنی که ما با دیگران ولو اینکه از آنها جفا بینیم سازگار باشیم و طبق تعبیر برخی روایات، مدارا و ساختن با دیگران نصف عقل است یعنی عقل اقتضا می کند که انسان با دیگران مدارا کند.
 
وی با اشاره به نقش رسانه در ترویج خشونت تصریح کرد: وقتی ما در سراسر رسانه هنجارهای خشونت آمیز را عملا عرضه می کنیم دیگر تنها با چند توصیه اخلاقی نمی توانیم به اخلاق اسلامی دست یابیم.
 
آیت الله هادوی تهرانی با بیان اینکه اقدامات فرهنگی در بلندمدت نتیجه می دهد در مورد راهکارهای کوتاه مدت برای دور کردن جامعه از مباحث خشونت آمیز گفت: در کوتاه مدت جلوگیری از خشونت نیازمند قانون و برخورد صریح و روشن و قانونی است روشی که اسلام هم دارد.
 
حجت الاسلام ابراهیمی: فرمانهای دین عاطفی است/ فعالیتهای دینی و فرهنگی به موازات اجرای قانون
 
حجت الاسلام حسین ابراهیمی عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز نیز در مورد تأثیر اخلاق اسلامی در روابط فردی و اجتماعی گفت: دین بزرگترین و اثرگذارترین عامل برای سلامت فرد و جامعه است و اگر دین نباشد حتی عقل هم در مواردی نمی تواند جلوی خواسته های انسان را بگیرد.
 
وی به پیامهای دین در مورد دوری از خشنوت اشاره کرد و یادآور شد: دین بر اساس عاطفه و محبت بنا شده است و فرمانهای دین عاطفی است لذا جلوی ناهنجاری ها، تمایلات و خواسته های غلط ما را می تواند بگیرد.
 
نماینده مردم بیرجند در مجلس شورای اسلامی اجرای قانون را مهمترین عامل در جلوگیری از گسترش خشونت در جامعه برای کوتاه مدت دانست و با تأکید بر لزوم زمینه سازی های فرهنگی و تقویت باورهای دینی و اعتقادی در بلند مدت، گفت: ضمانت اجرای همه دستورات دین اجرای قانون است.
 
حجت الاسلام ابراهیمی در پایان یادآور شد: امنیت بدون اجرای قانون تأمین نمی شود و به موازات اجرای قانون باید کارهای فرهنگی و دینی در جامعه صورت گیرد تا افراد به تدریج در چارچوب دین گام بردارند و خشونت در روابط فردی و اجتماعی کاهش پیدا کند.

دکتر علیزاده: محبت و دوستی را باید به کودکان آموخت
 
دکتر غلامرضا علیزاده محقق و استاد دانشگاه در گفتگو با مهر، با بیان اینکه باورهای دینی در عمیق‌ترین لایه‌های ارزشی انسان قرار دارند، یکی از راههای جلوگیری از خشونتهای فردی و اجتماعی را نهادینه کردن آموزه های محبت آمیز دینی از سنین کودکی دانست.
 
وی تأکید کرد: بی شک هیچ عاملی برای بازداری و یا تهییج و تشویق انسانها به فعل و یا ترک فعلی به اندازه باورهای دینی اثر ندارد زیرا که در عمیق ترین لایه های ذهن قرار دارند و ممکن است در ظاهر افراد این مسئله گویا نباشد اما در مواجهه عمیق تر با انسانها می توان به این مسئله پی برد.
 
وی با بیان اینکه برای رسیدن به نتایج فرهنگی نباید عجله داشت افزود: کار فرهنگی زمان بر است؛ اگر در کار فرهنگی درست عمل کنیم در دراز مدت محصول می دهد اما محصول آن پایدار و ماندگار خواهد بود.
 
دکتر ابهری: پرهیز از انعکاس عریان حوادث/ یک عذرخواهی ساده مانع حوادث بسیاری است
 
دکتر مجید ابهری کارشناس علوم رفتاری نیز در مورد جایگاه اخلاق اسلامی در روابط فردی و اجتماعی گفت: وقتی یک انسان مدیریت کنترل احساسات خود را داشته باشد از وقوع درگیری کلامی یا فیزیکی جلوگیری نموده و تبعا قتل یا ضرب و جرحی اتفاق نمی افتد.
 
وی با بیان اینکه همواره درگیری ها بر اساس معیارهای مادی و یا توقعات رفتاری است، تأکید کرد: در صورت بروز ناهنجاری، یک عذرخواهی ساده می تواند از وقوع یک حادثه تلخ پیشگیری کند. هرگاه قتل، سرقت، خشونت در هر شکل و اندازه ای اتفاق افتد باید یکی از ریشه های آن را در کمرنگ شدن باورهای دینی جستجو کرد.
 
این محقق علوم رفتاری با بیان اینکه ارتقای سطح مهارتهای اجتماعی با رویکرد دینی می تواند جامعه را به امنیت فکری و اجتماعی برساند، تصریح کرد: انجام خشونت نیاز به دور شدن از باورهای دینی دارد. بر اساس باورهای دینی خشم حالت جنون آمیزی است که آغازش دیوانگی و پایانش پشیمانی است.
 
دکتر ابهری به راهکارهای کوتاه مدت کاهش میزان خشونت در جامعه اشاره کرد و افزود: جلوگیری از گسترش نمایش فیلمهای خشونت بار، دوری از بازیهای رایانه ای خشونت آمیز در دوران کودکی، بالابردن آستانه تحمل در جوانان با گسترش وفاق اجتماعی، نشاط و تفریحات سالم و آموزش مهارتهای زندگی در خانواده ، مدرسه و دانشگاه و جامعه از جمله راهکارهای کوتاه مدت کاهش خشونت در جامعه می باشد. ضمن اینکه باید از بیان حوادث و وقایع خشونت آمیز در روزنامه ها و رسانه ها به صورت عریان خودداری کرد مگر اینکه در کنار آنها آسیب شناسی لازم نیز انجام گیرد.
 
حجت الاسلام سپاسی: رسانه‌ها عامل گسترش خشونت /عدم برخورد جدی با جنایات خیانت به جامعه است
 
حجت الاسلام کاظم سپاسی آشتیانی مدرس عالی حوزه علمیه قم نیز در گقتگو با مهر تأکید کرد: انبیای الهی به موازت رشد جوامع برنامه های جامع تری از نظر اخلاق داشتند و پیامبر اسلام(ص) به عنوان آخرین پیامبر به عنوان"خلق عظیم" مبعوث شدند و ایشان هدف بعثت خویش را اینگونه بیان فرمودند که "انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق".
 
وی با اشاره به آیات قرآن در مورد عدم پایبندی انسان به اخلاق گفت: اگر تخلق به اخلاق اسلامی نباشد انسان می تواند از هر موجود درنده ای خطرناک تر باشد.
 
این مدرس حوزه و دانشگاه با تأکید بر تعریف صحیح از دین یادآور شد: به علت عدم برداشت درست از دین، گاهی به دین به عنوان یکسری مقررات محدود کننده انسان نگاه می شود در حالیکه این طور نیست و در واقع دین مجموعه ای از اعتقادات و رفتارهای پیش برنده و بازدارنده است. مجموعه واجبات و مستحبات دینی انسان را در مسیر کمال پیش می برد و از طرفی مجموعه ای از حرامها و مکروهات که در دین به آن تأکید شده جنبه بازدارندگی دارد.
 
حجت الاسلام سپاسی با تأکید بر نقش برنامه های فرهنگی و دینی در بلند مدت تأکید کرد: اگر در برخورد جدی با خشونت و قتل و جنایت در جامعه کوتاهی شود ما به جامعه خود خیانت کرده ایم چراکه کوتاهی در این مسئله عدم آسایش جامعه را به دنبال خواهد داشت.
 
وی در پایان گفت: برای دستیابی به جامعه‌ای به دور از خشونت وظایفی داریم که مهمترین آن رسانه ها به ویژه صدا و سیما است که باید از تولید و پخش برنامه های خشونت آمیز دوری کند که متأسفانه در سالهای اخیر ما شاهد افزایش این برنامه ها بوده ایم و این تأثیر غیرمستقیم خود را بر جامعه خواهد گذاشت.