به گزارش خبرنگار مهر، دکتری حرفه ای فیزیوتراپی DPT که مخفف The Doctor of Physical Therapy است در سال 1924میلادی در کشورهای غربی راه اندازی شد. امروزه کودکان، نوجوانان، زنان باردار، کارمند پشت میزنشین، کارگر، سالمند، بیمار سرطانی و ... به فیزیوتراپی نیاز دارند و همین امر موجب شده است که دامنه خدمات این گروه علوم پزشکی گسترش پیدا کند.
فیزیوتراپی در ایران پس از ورود چند نفر از تحصیل کرده های خارج از کشور که این رشته را گذرانده بودند، شکل گرفت. در زمان شروع این رشته در کشور در آغاز سالهای دهه 40 شمسی اولین مرکز فیزیوتراپی ایران در بیمارستان فیروزگر تهران شکل گرفت و فیزیوتراپیست های پیشکسوت در آن زمان اولین بخش فیزیوتراپی مجهز آن روزگار را پایه گذاری کردند.
پس از آن در دانشگاه تهران نیز اولین فیزیوتراپیست شاغل که از انگلستان فارغ التحصیل شده بود در بخش اعصاب بیمارستان هزار تخت خوابی (بیمارستان امام خمینی (ره)) فعالیت خود آغاز کرد.
تأسیس مدرسه عالی فیزیوتراپی در ایران
جایگاه خالی فیزیوتراپی در کنار سایر رشته های پزشکی و تخصصی موجب ایده تأسیس اولین مرکز آموزش فیزیوتراپی را فراهم می کند. اولین رئیس مدرسه عالی فیزیوتراپی در کشور دکتر ابراهیم چهرازی متخصص از فرانسه بود و پس از وی دکتر منوچهر نواب، متخصص طب فیزیکی از کشور فرانسه این کار را برعهده می گیرد. به تدریج مدرسه عالی فیزیوتراپی به موسسه عالی توانبخشی و امروزه به نام دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران فعالیت می کند.
دومین دانشکده فیزیوتراپی در تهران زیر نظر وزارت رفاه اجتماعی و سومین دانشکده نیز در دانشگاه شیراز شروع به فعالیت می کند. اکنون دانشکده‌های توانبخشی در دانشگاه علوم بهزیستی وتوانبخشی و دانشگاه های علوم پزشکی اصفهان، بابل، تبریز، تهران، جندی شاپور اهواز، زاهدان، سمنان، شهیدبهشتی، شیراز، کرمان، مشهد هر ساله در این رشته دانشجو می پذیرد.
تصویب برنامه های آموزشی رشته فیزیوتراپی
برنامه آموزشی کارشناسی پیوسته رشته فیزیوتراپی پس از بازنگری در تاریخ 29 آبان سال 1386 از سوی شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی تصویب شد.
همچنین برنامه آموزشی کارشناسی ارشد ناپیوسته فیزیوتراپی ورزشی نیز پس از بازنگری در تاریخ 22 اردیبهشت 1388 به تایید وزارت بهداشت رسید و از سوی شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مصوب شد. برنامه آموزشی دکتری تخصصی (Ph.D) رشته فیزیوتراپی در تاریخ 13 مهرماه سال 1376 به تصویب رسیده است.
فارغ التحصیلان رشته فیزیوتراپی در هیچ کدام از مقاطع تحصیلی خود اعم از کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری تخصصی (PhD)، دکتری حرفه ای (DPT) و دوره های تخصصی بالینی (Post-DPT) پزشک تلقی نشده و به عنوان شاغلان مستقل حرف پزشکی (non- physician practitioner) مانند فارغ التحصیلان رشته دکتری حرفه ای داروسازی فعالیت می کنند. گرچه در حیطۀ تخصصی خود خودکفا و مستقل هستند اما پزشک تلقی نمی شوند.
موافقان چه دلایلی دارند؟
فیزیوتراپیست ها معتقد هستند که برنامه های آموزشی این رشته در این مقاطع برای خدمت به بیماران و ارائه آموزش و ارائه خدمات کافی نیست و لازم است مقطع جدیدی به آن اضافه شود.
اعضای انجمن فیزیوتراپی ایران در نامه ای به رئیس جمهور خواستار اجرایی شدن هرچه سریع تر این فعالیت آموزشی شدند. دلایل این گروه این است که توسعه علوم تئوری و عملی فیزیوتراپی، به طور عملی امکان آموزش مناسب در طول یک دوره چهار ساله را سلب می کند.
این گروه پذیرش دانشجو در دکتری حرفه ای فیزیوتراپی در 212 دانشگاه آمریکا و برخی دانشگاههای کشورهای استرالیا، کانادا، عربستان سعودی و پاکستان را دلیل دیگری بر موفقیت این موضوع دانستند.
فیزیوتراپیست ها معتقد هستند دوره دکترای حرفه ای فیزیوتراپی به افزایش سطح دانش پایه پزشکی و مهارتهای کسب شده در زمینه های تخصصی مختلف به عنوان یکی از متخصصین حیطه سلامت، به ارزیابی شناسایی، پیشگیری و درمان مشکلات و محدودیت های عملکردی و ناتوانی های مرتبط با حرکت، عملکرد و سلامت افراد جامعه می انجامد.
مخالفان چه می گویند ؟
گروه متخصصان طب فیزیکی یکی از مهمترین گروه های مخالفان ایجاد مقطع دکترای حرفه ای فیزیوتراپی هستند. متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی معتقد هستند که فیزیوتراپیست ها با این مقطع قصد دارند پزشک شوند و تصویب طرح مشکل مداخلات پزشکی را افزایش می دهد.
این گروه تاکید می کنند فیزیوتراپیست‌هایی که فاقد مدرک دکتری حرفه‌ای هستند به این طریق مدرک می گیرند و با اختصاص این مدرک به آنها عملاً نقشی را که پزشک در جامعه دارد به آنها منتقل می‌شود.
متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی معتقد هستند که وظیفه پزشک تشخیص بیماری، ارائه روش‌های درمانی و قضاوت در مورد بیمار پس از ارجاع اولیه است که این پزشک از عمومی تا فوق‌تخصص را در بر می گیرد و افراد دیگر گروه درمان شامل کارشناسان آزمایشگاه، رادیولوژی و فیزیوتراپی هستند.
این در حالی است که موافقان طرح دکتری حرفه ای فیزیوتراپی این موضوع را رد می کنند و تاکید دارند که در طرح این رشته بر ارجاع بیمار از سوی پزشک به یک فیزیوتراپیست تاکید شده است.
این موضوع نکته ای است که دکتر محمدهادی ایمانیه رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مراسم بزرگداشت روز فیزیوتراپی بر آن تاکید کرد. ایمانیه گفت: دکتری حرفه ای فیزیوتراپی پس از سالها پیگیری مورد تصویب قرار گرفت و عقیده من این است که هیچ راهی را برای کسی نباید بست و هر شخصی درهر زمینه ای استعدادی دارد باید زمینه آن فراهم شود.
وی اظهار داشت: این طرح هیچ گونه تداخلی در انجام وظیفه فیزیوتراپ ها ومتخصصان طب فیزیکی ایجاد نخواهد کرد و با حفظ حریم ها و وظایف هیچ مشکلی پیش نمی آید و دانشگاه ما جزء اولین دانشگاه هایی خواهد بود که در زمینه پذیرش دانشجو در این رشته اقدام خواهد کرد.
از سوی دیگر برخی پزشکان عمومی نیز معتقد هستند که فردی که پس از رقابت فشرده در کنکور سراسری وارد رشته پزشکی شده و هفت سال دروس سنگین پزشکی را پشت سر گذرانده است با این طرح دچار تداخل وضعیت می شود.
تعیین تکلیف نهایی دکتری حرفه ای فیزیوتراپی
شورای سیاستگذاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در روز اول مردادماه سال 90 برای اولین بار دوره آموزشی دکتری فیزیوتراپی (DPT) را مصوب کرد. بر اساس مصوبه این شورا، با توجه به بررسی‌های کارشناسی شده در وزارت بهداشت و تایید شورای سیاستگذاری، همزمان با گرامیداشت روز فیزیوتراپی و در راستای ارتقای خدمات این رشته تخصصی به مردم، دوره آموزشی دکتری فیزیوتراپی تصویب شد.
بر همین اساس معاونت آموزشی بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، موظف شد با رعایت موازین و مقررات آموزشی و مصوبات شورایعالی برنامه ریزی و سایر مقررات لازم‌الاجراء نسبت به برگزاری آزمون ورودی برای دومین دوره در بهمن ماه سال 90 اقدام کند.
بر اساس این مصوبه شناسایی و اعتباربخشی مرکز یا مراکز واجد شرایط تا زمان برگزاری آزمون ورودی انجام می شود و مقرر شد معاونت درمان وزارت بهداشت در مورد شرح وظایف و تعریف جایگاه دانش‌آموختگان این مقطع در نظام شبکه ارائه خدمات سلامت کشور اقدامات لازم را انجام دهد.
------------------------------
گزارش: زهره بال