حجت الاسلام دکتر سیدعباس موسویان عضو شورای فقهی بانک مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد بانکداری اسلامی گفت: بانکداری اسلامی نوع خاصی از روش بانکداری است که معاملات آن بر اساس آموزه های اسلامی است.
وی به 6 مؤلفه بانکداری اسلامی اشاره کرد و افزود: در بانکداری اسلامی اولا معاملات بدون ربا است و ثانیا بر اساس قراردادهای مورد قبول اسلام است و ضمن اینکه اصول و معیارهای عدالت بر آن حاکم است و نرخهای سود بانکی به صورت عادلانه طراحی می شود چه برای سپرده گذاران، چه برای گیرندگان تسهیلات و چه برای بانکها، سود بانکی به صورت عادلانه است.
مدیر پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی شفافیت در قراردادها را یکی دیگر از مؤلفه های بانکداری اسلامی خواند و گفت: ممنوعیت اکل مال به باطل در بانکداری اسلامی مطرح است یعنی اینکه قراردادهای بانکی بی پایه و اساس باشد ممنوع است علاوه بر آن رعایت موازین اخلاق اسلامی یکی دیگر از ویژگیهای بانکداری اسلامی است.
وی در مورد تبلیغات برخی از بانکها یا مؤسسات مالی و اعتباری و ادعای آنها مبنی بر بانکداری اسلامی گفت: اگر هر بانکی به هر اندازه، این مؤلفه های شش گانه را رعایت کند به بانکداری اسلامی نزدیک و در غیر این صورت از آن دور می شود و اگر در تبلیغات خود مدعی بانکداری اسلامی هم بشوند تأثیرگذار در کیفیت کار آنها نیست چون ممکن است بانکی تبلیغات زیادی در این زمینه داشته باشد اما در واقع اسلامی عمل نکند اما بعکس بانکی با کمترین تبلیغات عملکرد اسلامی داشته باشد.
موسویان با اشاره به تبلیغات تنها دو بانک در رعایت بانکداری اسلامی گفت: یکی از این بانکها از آنجا که بر اساس قرض الحسنه تأسیس شده است و کارهای آن بر اساس قرض الحسنه است می توان معاملات آن را اسلامی دانست و مورد دیگر این است که یک شیوه جدیدی به عنوان پی ال اس یا مشارکت در سود و زیان طراحی شده که برخی مشتریان را به سمت سود و زیان پروژه ها می برد که این طرح اگر صحیح اجرا شود هم می تواند به عنوان یکی از روشهای بانکداری اسلامی مورد توجه قرار گیرد.
حجت الاسلام دکتر محمدنقی نظرپور استاد دانشگاه مفید قم، نیز در این باره به خبرنگار مهر گفت: عملیات بانکداری در ایران بدون ربا است و هنوز نمی توان ادعا کرد که بانکداری ما اسلامی است.
وی در مورد برخی تبلیغات تلویزیونی بانکها که مدعی بانکداری اسلامی هستند گفت: برخی تصور می کنند بانکداری بدون ربا همان بانکداری اسلامی است درحالیکه اینطور نیست و بانکداری اسلامی فراتر و یک پله بالاتر از بانکداری بدون ربا است.
عضو انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم افزود: باید دید بانکها علاوه بر حذف ربا چقدر در راستای اهداف نظام اقتصاد اسلامی حرکت می کنند که توزیع عادلانه سود یکی از مؤلفه های آن به شمار می رود آیا با وجود 20 یا 16 درصد تورمی که اعلام می شود سود بیشتر یا کمتر از تورم است یا خیر؟ اینها نکاتی است که باید در بانکداری اسلامی مورد توجه قرار گیرند.
وی با اشاره به اینکه گاهی همان بانکداری بدون ربا نیز در برخی بانکها رعایت نمی شود تصریح کرد: برخی از این معاملات بانکی صوری است یعنی فاکتورهای صوری معاملات را به حرام و ربا نزدیک می کند که باید نسبت به آن حساسیت نشان داد و برای دوری از این مسئله راهکارهای مناسب تعیین شود.