به گزارش خبرنگار مهر، ایران کشوری است که از لحاظ جغرافیایی چهار اقلیم آب و هوایی را داراست. این وضعیت نادر باعث شده که اکوسیستم ایران حیوانات و گیاهان متفاوت را درون خود رشد دهد. در شمال غرب گوزن زرد ایرانی و قوچ؛ در شمال پلنگ، یوز و درنا؛ در جنوب و جنوب غرب شیر ایران و در آبهای خلیج فارس دلفین و نهنگ حیواناتی بودند که در ایران یافت می شدند اما متاسفانه در چند دهه اخیر به علت شکار بی رویه، عدم مدیریت و مشخص نبودن وظایف دستگاههای دولتی حیات وحش ایران در معرض نابودی قرار گرفته است. این در حالی است که ضرورت ایجاد مراکزی برای حفظ ذخائر ژنتیکی و تحقیق بر روی گونه های در حال انقراض و آموزش مردم برای آشنایی با موهبت های طبیعی به شدت احساس می شود.
امروزه یکی از ویژگی های کلان شهرهای دنیا توسعه نهادهایی است که علاوه بر حفظ محیط زیست خود ارتباط شهروندانش را با محیط زندگی خود بیشتر کند. باغ وحش به عنوان یکی از این نهادها توانسته علاوه بر جنبه آموزشی، فرهنگی به عنوان نماد توریستی این شهرها نیز استفاده شود.
نگهداری حیوانات در باغ وحش های ایران غیر اخلاقی است
در این رابطه یک کارشناس محیط زیست با بیان اینکه نگهداری حیوانات در باغ وحش به سبکی که در ایران انجام می‌شود غیر اخلاقی است می گوید: در باغ وحشهای کشورهای دنیا به هیچ عنوان حیوانات را در قفس تنگ و یکنواخت مانند آنچه که در ایران رایج است نمی اندازند و حیات وحش را آزار نمی دهند.
کورش خزلی کارشناس محیط زیست اضافه می کند: شرایط نگهداری حیوانات در باغ وحشهای ایران به قدری وحشتناک است که اغلب منجر به مرگ گروهی و یا تکی این حیوانات می شود.
وی با بیان اینکه اصولاً با نگهدای حیوانات در قفس برای درآمدزایی مخالفم می گوید: البته در حال حاضر اوضاع حیات وحش در باغ وحش های ایران به قدری رقت انگیز است که هیچ توریستی را جذب نمی کند که بخواهد درآمدی داشته باشد.
به گفته خزلی، در باغ وحش های کشورهای اروپایی برای هر حیوان شرایطی که در زیستگاه طبیعی آن حیوان حاکم است مهیا می کنند به عنوان مثال برای خرس های قطبی فضای گسترده ای مانند قطب و برای حیوانات گرمسیری مانند میمون زیستگاه گرم و.. فراهم است.
به اعتقاد وی، البته در کشورهای اروپایی رفتار انسانها با حیات وحش به قدری دوستانه و مهربان است که حیات وحش در باغ وحش های آنها به هیچ عنوان روحیه عصبانی و تهاجمی حیوانت باغ وحش های ایران را ندارند.
فاصله دور شرایط نگهداری حیوانات با معیارهای جهانی
جاوید آل داوود، رئیس انجمن حمایت از حیوانات نیز در مورد وضعیت نامناسب باغ وحش های کشور می گوید: روش نگهداری حیوانات در باغ وحش ما با معیارهای جهانی فاصله زیادی دارد که باعث شده استقبال از این مراکز روند نزولی داشته باشند، به همین دلیل درآمدزایی خوبی نداشته و بالطبع منجر به آن می شود تا مسوولان باغ وحش ها هزینه ها را کاهش دهند. نتیجه آن که نامرغوب و کم شدن غذاهای حیوانات را شاهد هستیم.
به گفته وی، در باغ وحش های ایران حیوانات گرمسیری و سردسیری در فضای مشابه هم نگهداری می شوند، این شیوه نگهداری اثر نامطلوبی بر حیوانات می گذارد.
رئیس اداره اجرایی و شکار وصید سازمان محیط زیست نیز با اعلام اینکه باغ وحش های ایران با ضوابط سازمان محیط زیست و استانداردهای روز دنیا بسیار فاصله دارند می گوید:در حال حاضر در کمتر کشوری مشاهده می‌شود که حیوانات در قفس محدودی به شکلی که در ایران مرسوم است نگهداری شوند.
رضا فرجی اضافه می کند: از حدود یک سال پیش کمیته ویژه ای در سازمان محیط زیست متشکل از دفاتر حیات وحش، دفترشکار و صید، دفتر زیستگاهها، دفتر حقوقی و نمایندگان استانها برای تدوین دستورالعمل ویژه و تهیه استاندارد ها ف ضوابط برای باغ وحش ها و پایش عملکرد آنها تشکیل شده است.
به گفته فرجی، درباغ وحش های مدرن علاوه بر عموم مردم گروههای هدف مانند دانشجویان، دانش آموزان و محققان در نظر گرفته می شوند و در طراحی فضاها و گونه ها به نیازهای این گروهها توجه می شود.
فرجی با بیان اینکه باید اصلاح وضعیت باغ وحش های ایران از سالها پیش آغاز می شد یادآور می شود: اکنون که این حرکت آغاز شده نباید تصور کرد که ظرف چند ماه شرایط باغ وحشها تغییر اساسی می کند و به طور کامل مطابق استاندارد ها شود بلکه این پروژه زمان بر است و نیاز به اعتبارات بسیار کلانی دارد.
متولی باغ وحشها اغلب دستگاههای دولتی هستند
رییس اداره اجرایی و شکار وصید سازمان محیط زیست با اشاره به اینکه در ایران متولی باغ وحشها اغلب دستگاههای دولتی هستند تأکید می کند: به دلیل کم درامد بودن باغ وحشها بخش خصوصی کمتر متقاضی تولیت این مکانها هستند. البته فضاهای بسیاری در اقصی نقاط کشور وجود دارد که به شکل خصوصی اقدام به نگهداری حیات وحش می کنند ولی این مکانها طبق تعریف سازمان محیط زیست باغ وحش نامیده نمی شوند.
به گفته فرجی، کمیته ساماندهی وضعیت باغ وحش ها در سازمان محیط زیست برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت تدوین کرده است و افراد یا دستگاههایی که از سال گذشته متقاضی احداث باغ وحش جدید هستند مکلفند استانداردها و ضوابط روز دنیا را کاملاً رعایت کنند.
استقبال از مشارکت شهرداریها
فرجی در پاسخ به اینکه چرا شهرداری متولی هیچیک از باغ و حش‌های کشور نیست گفت: شهرداری در هیج جای کشور متولی مکانی که طبق ضوابط باغ وحش نامیده شود نیست اگر چه در برخی پارکها تعدادی از حیوانات را نگهداری می کنند البته سازمان محیط زیست از اینکه شهرداریها مدیریت باغ وحش ها را به عهده بگیرند استقبال می کند.
از سویی دیگر دکتراسماعیل کهرم استاد دانشگاه و پدر محیط زیست ایران نیز معتقد است شهرداری بایستی برای مدیریت و کنترل باغ وحش های کشور وارد گود شود. به عقیده وی برای برون رفت از وضعیت نامطلوب باغ وحش های کشور که عملا مکانی نیست تا گردشگران برای آن بها بپردازند، بهتر است شهرداری وارد گود شود و با تمهیداتی باغ وحش را به استاندارد قابل قبولی ارتقا دهد. در غیر این صورت این مراکز را باید تعطیل کنند، زیرا نبودنشان بهتر از بودنشان است.
تنها 14 باغ وحش مجوز سازمان محیط زیست دارند
رئیس اداره ساماندهی دفتر حفاظت و شکار و صید سازمان محیط زیست هم در این باره می گوید: از باغ وحشهای موجود در سطح کشور تنها 14 باغ وحش مجوز سازمان محیط زیست دارند.
سید مسعود حسینی اضافه می کند: در ایران در مجموع 70 باغ وحش، مرکز نگهداری حیوانات و باغ پرندگان وجود دارد که هیچیک به طور کامل مطابق استانداردها و ضوابط سازمان محیط زیست نیستند.
به گفته وی، سازمان محیط زیست به ادارات محیط زیست 31 استان کشور ابلاغ کرده که به باغ وحشهایی که با استانداردهای این سازمان فاصله دارند تذکر جدی مبنی بر ساماندهی و بهسازی شرایط نگهداری حیوانات داده شود.
حسینی در پاسخ به اینکه آیا تا کنون هیچ باغ وحشی توسط سازمان محیط زیست تعطیل شده می گوید: سازمان تعطیلی باغ وحش ها با حدود 50 تا 100 حیوان را غیرمنطقی می داند زیرا نه هیچ باغ وحش دیگری ظرفیت نگهداری از این حیوانات را دارد و نه سازمان محیط زیست مرکزی برای نگهداری آنها همچنین با تعطیلی یک باغ وحش ممکن است برای چند روز وضعیت تغذیه حیوانات مختل شود که از لحاظ اخلاقی درست نیست.
...............................................
گزارش از بهار سلاح ورزی