به گزارش خبرنگار مهر، از ابتدای خلقت تاکنون انسان همواره در پی یافتن پناهگاهی مطمئن و تکیه گاهی قدرتمند بوده تا او را در برابر مشکلات و مصائب یاری داده و به وجود او آرامش بخشد.
در این مسیر هر کس به چیزی دل بسته و او را گمشده خویش تلقی می کند، عده ای به سراغ بت پرستی رفته و به آن دل می سپارند، عده ای زراندوزی را پیشه خود قرار داده و پول و ثروت را درمان همه دردهای خود می دانند و عده ای ....
اما در این میان خداشناسان و انسانهای مومن تنها دل به خدا سپرده و شب و روز مشغول ذکر خدا هستند و معتقدند که تنها یاد خدا آرامش بخش دلهاست.
نماز نوازشگر دلهای مضطرب
نماز یاد و ذکر خداست، نماز تسلی بخش و نوازشگر دلهای مضطرب و خسته و مایه صفای باطن است اما در جامعه اسلامی عده ای کم کم از نماز فاصله گرفته و به جرگه غافلان درآمده اند که در این یادداشت تلاش شده ضمن بررسی آسیبهای دوری از نماز، این فریضه مهم و ستون دین مسلمین توسط کارشناس مسائل مذهبی تشریح شود.
مسئله نماز از این رو در این مجال حائز اهمیت است که با اهمیت ویژه ای که نماز در دین اسلام دارد و کلید سعادت بشر است، چرا عده ای به ویژه از قشر جوان از این فریضه غفلت می ورزند و نسبت به آن بی توجه هستند.
کارشناس مسائل مذهبی در گفتگو با خبرنگار مهر در این زمینه ابتدا ویژگی های جوانان را برشمرد و با دسته بندی جوانان به سه دسته جوانان معتقد، جوانان اعتقاد گریز و جوانان متزلزل، عوامل بازدارنده در باورمندی جوانان به نماز را مورد بررسی قرار داد و به تشریح چند مورد از آسیبهایی که جوانان در اثر غفلت از نماز به آنها دچار می شوند، تشریح کرد.
حجت الاسلام سید ابراهیم حسینی اظهار داشت: اسلام دین فطرت است و آموزه های حیات بخش آن همچون زلالی گوارا بر کویر دل می نشیند و عطش خداجویی و خداخواهی را فرو می نشاند و جوانی بهار عمر است و نماز، شبنم طراوت بخش این فصل است.
لزوم شناساندن نماز به جوانان به نیروی فطری و زلال او
وی افزود: باید جوان را شناخت و نماز را به او شناساند، باید به او اجازه داد تا با نیروی فطری و زلال خود آزادانه حقایق را بکاود و گوهر فطرت را از کاوش در صدف طبیعت بیابد.
حسینی یادآور شد: قبل از ورود به بحث در مورد جوان و بی توجهی و غفلت او از نماز و آسیبهایی که در این رهگذر بر پیکره جامعه و جوانان وارد می آید، باید نگاهی گذرا بر ویژگی های جوانان داشت و سپس وارد مقوله غفلت برخی از آنان از نماز شد.
وی بیان داشت: در بررسی نظرات و دیدگاه های روانشناسی به تعاریف متفاوتی از دوره نوجوانی و جوانی برمی خوریم.
مجموع یافته های تعاریف نشان می دهد که نوجوانی و جوانی از دید روانشناسان، دوره هایی است که فرد در آنها دارای جنبه های افراطی و اغراق آمیز در سلوک و رفتار، توفان و فشار جسمانی، بحرانی ترین دوران زندگی، مرحله دگرگونی ژرف شخصیتی، نابسامانی در ساختار فیزیولوژیکی، بحران خودشناسی، مشکل اجتماعی شدن، مسئله جنسی، بیماریهای روانی و مانند آنهاست.
وی افزود: اسلام نیز این دوره را سکرالشباب تعبیر می کند که بیانگر در هم بودن اندیشه ها و عقاید، زمان قدرت نیروی بدنی، شور و توان، رشد توانمندیهای جسمانی و عقلانی، آمادگی پذیرش مسئولیت، شکل گیری شخصیت، دوران ابهام و پوشیدگی، شعله وری نیروی شهوانی و شکل گیری احساسات ظریف و سرگردان است.
عوامل بازدارنده در باورمندی جوانان به نماز
امام جمعه ابرکوه ادامه داد: عوامل متعددی در باورمندی جوانان به فریضه نماز نقش بازدارنده دارد که به برخی از آنها اشاره می شود و پر واضح است که بازدارندگی این عوامل با یکدیگر برابر نبوده و برخی تاثیر بیشتر و برخی تاثیر کمتری را از خود نشان می دهند.
نقش منفی محیط خانواده
وی ادامه داد: عوامل بازدارنده در محیط خانواده که به گونه ای در ارتباط با اقامه نماز است ناشی از چند عامل عمده است که سازش گذرای دوره خردسالی را به نوعی ایستادگی و ناسازگاری روحی و رفتاری تبدیل می کند و بحث اجزای آن بسیار گسترده و نیازمند بررسی بیشتر است که به دلیل محدودیت اشاره ای مختصر به آنها خواهیم داشت.
رفاه زدگی و تجدد
حسینی یادآور شد: در برخی از محیط های خانوادگی، پدر و مادر، یا دارای نقش انفعالی یا صریحا نقش بازدارنده دارند، اگر پدر و مادر در برابر فریضه نماز بی تفاوت باشند یا آن را کاری عبث و بی نتیجه و ناسازگار با مسائل علمی روز بدانند، بی گمان آثار نامطلوبی در روحیه جوان بر جا می گذارد که عامل مهمی برای ایستادگی دوباره در برابر ارزشها خواهد بود.
عدم هماهنگی گفتار و کردار بزرگسالان
وی ادامه داد: وجود حالت دوگانگی اندیشیدن، به دلیل پیدایش دگرگونی های ذهنی در جوان، همزمان با رویارویی با تناقص ها و تضادهای رفتاری و گفتاری والدین، موجب گسستن رشته های وابستگی اعتقادی می شود.
خود فتوایی
امام جمعه ابرکوه عنوان کرد: بسیاری از بزرگسالان خانواده هایی که درگیر خود فتوایی هستند، خود نیز دچار فرافکنی رفتاری، از راه توجیه گرایی آن به عنوان ابزار گریز از آگاهی های سطحی علم زدگی می شوند.
در این حالت، ابزار توجیه به عاملی سیستماتیک برای توسل به اصالت عقل، اصالت انسان، بی نیازی ذات باری تعالی، بی خبری از جهان، خودگریزی، شیوه برخورد با تعارض ها و ناسازی ها و سرانجام، خود فتوایی تبدیل می شود.
بی توجهی والدین
حسینی یادآور شد: اگر کانون خانواده را مهمترین عامل در شکل گیری شخصیت جوانان بدانیم مسلم است که هرگونه برخورد و واکنشی نسبت به مسائل مذهبی و نماز، تاثیر مستقیمی در نحوه نگرش جوان به این مسئله خواهد داشت، در برخی از خانواده ها، اولیا، خود به نماز اهمیت نداده و اهمیتی نیز به روی آوردن جوانان به نماز نخواهند داد.
وی افزود: در برخی دیگر، پدر و مادر با وجود خواندن نماز، نسبت به فرزندان خود بی تفاوت بوده و به امر پایبندی فرزندان به نماز هیچ وقعی نمی نهند.
به هر حال این جوان که نسبت به سایر امور زندگی فردی و اجتماعی سر به زیر و تسلیم است، اهل نماز و دیانت نیست و این بدان جهت است که والدین در آن امور تاکید داشته اند اما در امور دینی اصراری به خرج نداده اند و به طور قطع اگر به بعد دینی آنها نیز توجه می شد، خللی در او مشاهده نمی شد.
همه جوانان، بحران انقلاب ژرف و شدید شخصیتی را می گذرانند و دگرگونی بلوغ، بر حسب وضعیت اجتماعی، شخص و حتی محیط جغرافیایی و فرهنگی جوانان تغییر می کند.
مهمترین نکته ای که در دوره جوانی قابل ذکر است، آن است که جوان، همه پذیرفته های دوران کودکی، به ویژه مسائل مربوط به مذهب را زیر پرسش می برد و می خواهد با توجه به شخصیت شکل پذیر و استقلال جو، نظامی از ارزشها درباره دین، حقیقت، زیبایی و قدرت به دست آورد و نظام ارزشها، مبتنی بر شیوه نگران جوان از زندگی و موقعیت او در جهان و در مورد پدیده های پیرامونی است.
------------------
رحیم میرعظیم