کتاب" الغدیر" نوشته شیخ عبدالحسین امینی معروف به "علامه امینی" است که در 20 جلد به زبان عربی نگاشته شده که تا کنون 11 جلد آن به فارسی ترجمه شده است . الغدیر تنها یک کتاب معمولی نیست بلکه یک دایرة المعارف بزرگ و عمیق دینی است که علامه امینی آن را در مدت بیش از 40 سال و با بررسی حداقل 10 هزار عنوان کتاب به رشته تحریر در آورد.
نویسنده در این کتاب به 110 تن از صحابه و 84 نفر از تابعین پیامبر(ص)که حدیث غدیر را رویات کرده‌اند اشاره می‌کند.
از نخستین قرون اسلامی تا کنون، در دفاع از تشیع و حقانیت امام علی بن ابیطالب(ع) آثار و تالیفات فراوانی به رشته تحریر درآمده است ولی در میان همه این پژوهشها الغدیر از جایگاه رفیع و منزلت خاصی برخوردار است.
بیش از پنجاه سال است که از تدوین کتاب الغدیر می‌گذرد و با اطمینان می‌توان گفت که جامعه محققین اعم از شیعه و سنی با نام "الغدیر" و نوشته‌های علمی و عمیق و محققانه و پر احساس علامه امینی آشنا هستند. اما در طول این زمان هنوز کسی نتوانسته برای الغدیر حتی صفحه‌ای ردیه و یا نقدی که قابل اعتنا باشد، بنویسد و این خود نشانگر استحکام و متقن بودن مطالب این کتاب است که حتی مخالفین شیعه نیز نتوانسته‌اند اشکالی بر آن وارد نمایند.
علامه امینی که در کتاب گران سنگ "الغدیر" واقعه غدیرخم را با توجه به روایت اهل تسنن مورد بحث و بررسی قرار داده است؛ برای تدوین این کتاب به کتابخانه‌های کشورهای مختلف از جمله عراق، هندوستان، پاکستان، مراکش، مصر و کشورهای دیگر دنیا سفر کرد و برای نگارش این کتاب، کلیه کتاب‌های تفسیری، روایی، تاریخی، رجالی، انصاب، لغت، و دواوین شعری را با دقت مورد مطالعه قرار داده است چنانکه خود می‌گوید من برای نوشتن الغدیر 10 هزار جلد کتاب از "باء" بسم الله تا "تاء" تمّت آن خوانده‌ام و به 100هزار جلد کتاب مراجعات مکرر داشته‌‌ام.
بدون تردید الغدیر یکی از شاهکارها و متون معتبر و مستحکم ادب عربی است و از این جهت با معتبرترین متون ادب عربی که توسط دانشمندان و ادبای عرب زبان پدید آمده است قابل مقایسه و برابری است، اهمیت این قضیه وقتی به خوبی روشن می شود که بدانیم نویسنده این اثر شگرف ، یک دانشمند غیر عرب و ایرانی و ترک زبان است.
علامه امینی، از جمله متفکران و مصلحانی است که ایده و اندیشه وحدت امت اسلامی سرلوحه کارش بوده به گونه ای که بازتاب این اندیشه را در سراسر کتاب الغدیر می توان مشاهده کرد. از دیدگاه او تنها رشته ای که می تواند امت اسلام را به یکدیگر پیوند دهد همانا تمسک به قرآن و عترت است.
عنصر دیگری که از دیدگاه علامه امینی در مسئله وحدت امت اسلامی نقش مهمی بر عهده دارد، عنصر شناخت و آگاهی است. در نگاه وی وحدت پایدار پیروان مذاهب اسلامی در صورتی میسر است که برخاسته از شناخت و آگاهی و درک متقابل پیروان مذاهب، از اعتقادات و باورهای مذهبی یکدیگر باشد و الغدیر نیز دقیقا در راستای تحقق این عنصر وحدت آفرین، پدید آمده است. یکی از اصلی ترین هدفهای الغدیر چاره اندیشی در جهت رفع سوءظن ها و ارائه راهی برای ایجاد تفاهم و اتحاد در میان امت اسلامی است.
موضوعات مجلدات 11 گانه "الغدیر"
علامه امینی در جلد اول الغدیر به واقعه "غدیرخم" اشاره می کند و در جلد دوم به ذکر غدیریه‌های شاعران به زبان عربی در قرن اول و دوم پرداخته است.
علامه در جلد سوم غدیریه‌های مربوط به قرون سوم و چهارم را مورد بررسی قرار داده است و در جلد چهارم نیز غدیریه‌های قرون چهارم، پنجم و ششم مورد بررسی قرار گرفته است.
غدیریه سرایان این دوره 31 نفر هستند. درباره شرح حال این 31 نفر که از علما و شعرای برجسته هستند به طور مبسوط در این جلد بحث شده است. در واقع، روح حاکم بر این جلد، شعر و ادب است.
علامه در جلد پنجم این کتاب، غدیریه‌های مربوط به اواخر قرن ششم تا اواخر قرن هفتم را نقل کرده است که در غدیریه‌ها به برخی مناقب و فضائل امیرالمؤمنین علی(ع) نیز اشاره شده است .
در جلد پنجم الغدیر نام 700 راوی از بزرگان اهل تسنن ذکر شده که همگی آنها کذاب بوده‌اند. روایات و احادیثی که این 700 نفر ساخته‌اند در تمامی کتب اهل تسنن پراکنده است. شایان ذکر است که تنها 43 نفر از این 700 راوی، تعداد 408684 حدیث ساخته‌اند.
علامه امینی در جلد ششم الغدیر، غدیریه‌های 7 تن از غدیریه سرایان سده هشتم، را شرح کره است. غدیریه‌های 3 غدیریه سرا در جلد هفتم الغدیر آمده است. این غدیریه‌ها متعلق به سده نهم است.
و در جلد هشتم نیز 42 نمونه دیگر از فضایل دروغین ابوبکر و 11 نمونه از مناقب مجعول عمر مورد بررسی قرار گرفته است. در این جلد پیرامون حکومت، قضاوت‌ها، فساد مالی، بدعت‌های عثمان و نحوه برخورد وی با مخالفین صحبت شده است .
در جلد نهم الغدیر علامه به موضوع عثمان پرداخته است که کارهای خلاف و نامشروع او بالاخره اعتراض مردمی را بدنبال داشت . در جلد نهم تبعید ابوذر، عبدالله بن مسعود، مالک اشتر و اصحابش که جملگی توسط عثمان انجام شده مورد بررسی قرار گرفته است.
علامه امینی در جلد دهم الغدیر، در مورد عبدالله بن عمر و معاویه که جزء کسانی است که حدیث سازان برای او نیز مناقب و فضائل بسیاری جعل کرده‌اند سخن می گوید و در جلد یازدهم در مورد معاویه و امام حسن مجتبی(ع) مطالبی را عنوان می کند .
همچنین علامه امینی در این جلد از "الغدیر" 100 نمونه از غلوها و قصه‌های خرافی که در طول تاریخ اسلام برای برخی صحابه، تابعین، ائمه مذاهب، علما و عرفا جعل شده را مورد بررسی قرار می دهد.
علامه امینی هفت سال پس از انتشار نخستین جلد "الغدیر" در اثبات ارادت خود به امیر مومنان علی (ع) کتابخانه ای با بیش از 42 هزار کتاب خطی و چاپی درباره امام علی (ع) با عنوان مکتبه الامام امیر المومنین تاسیس کرد.
استاد علامه امینی سرانجام پس از دو سال بیماری وضعف جسمانی ناشی از فعالیت و تحقیق بسیار در کشورهای مختلف روز جمعه 12 تیر 1349 شمسی برابر با 28 ربیع الثـانـى 1390 قمری نزدیک اذان ظهر در آستانه 70 سالگى به ملکـوت اعلى پیـوست و پیکر پاکش پس از تشییع در تهران به نجف اشـرف منتقل و در کتـابخـانه عمـومـى که خـود تأسیـس کـرده بـود به خاک سپرده شد.