براساس آمارهای جهانی حدود 3 درصد از جمعیت ایران را افراد دارای معلولیتهای شدید و ضعیف تشکیل می دهند به همین دلیل برآورد شده است که سه میلیون معلول در کشور زندگی می کنند. این درحالی است که حدود یک میلیون و 200 هزار نفر آنان تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند و از خدمات این نهاد بهره می برند.
در حال حاضر تنها نهاد متولی رسیدگی به امور معلولان سازمان بهزیستی است این درحالی است که این دستگاه نیز به دلیل مشکلات مالی امکان رسیدگی و ارائه خدمات به تمامی معلولان و نیازمندان را ندارد بطوریکه ماهیانه 40 هزار تومان آن هم به فقط 300 هزار معلول مستمری پرداخت می شود.
کارشناسان معتقدند مستمری 40 هزار تومانی معلولان بسیار ناچیز است و حتی کفاف تامین حداقل هزینه های زندگی این افراد را نیز نمی دهد بطوریکه می توان گفت این مبلغ معادل خزید 2.5 کیلو گوشت است و به هیچ درد دیگری نمی خورد.
از سویی دیگر کارشناسان نامناسب بودن امکانات رفاهی و تفریحی و همچنین حمل و نقل عمومی برای معلولان در جامعه را عاملی می دانند تا این افراد نتوانند همانند مردم عادی از آنها استفاده کنند و همین امر این افراد را به قشر درجه دو جامعه تبدیل کرده است در حالیه آنها نیز حق زندگی دارند.
2 هزار و 760 روز از تصویب قانون جامع گذشت اما دریغ....
هفت سال قبل قانون حمایت از حقوق معلولان به منظور رفع مشکلات و فراهم کردن تسهیلات این قشر از مردم جامعه به تصویب رسید اما با گذشت 2 هزار و 760 روز از تصویب آن، این قانون تا کنون به طور کامل اجرایی نشده و تنها بخشهایی از آن اجرا شده است.
در این قانون 18 دستگاه و نهاد برای کمک به معلولان مسئول هستند اما در مقام اجرا این نهادها اقدام خاصی انجام نمی دهند و سازمان بهزیستی نیز نمی تواند از آنها بازخواست کند.
عدم مناسب سازی معابر و اماکن شهری، مسکن، اشتغال، بیمه پایه و مکمل معلولان، تاخیر در پرداخت هزینه دانشجویان معلول، عدم مناسب سازی اماکن و معابر برای استفاده معلولان، عدم تشکیل شورای عالی معلولان،عدم بازنشستگی پیش از موعد معلولان، عدم اجرای مصوبه معافیت گمرکی وسایل کمک توانبخشی و... از جمله مشکلاتی است که معلولان کشور با آنها مواجه هستند.
در همین رابطه رئیس هئیت مدیره جامعه معلولان ایران به خبرنگار مهر گفت: درحال حاضر 8 هزار معلول برای دریافت حق پرستاری پشت نوبت سازمان بهزیستی هستند، افزود: حدود 70 هزار تومان کمک هزینه حق پرستاری معلولان است که به تعداد اندکی از آنها پرداخت می شود.
فراموش شدن استخدام دو هزار نابینا
علی همت محمودنژاد افزود: از سوی دیگر براساس ماده 6 قانون جامع حمایت از معلولان، پسرانی که با دختران معلول ازدواج می کنند باید از معافیت سربازی برخوردار شوند درحالی که این موضوع نیز اجرایی نمی شود.
به گفته وی، تا کنون دو بار گزارش مناسب سازی به دولت ارسال شده اما هیچ وقت تا کنون طی این 7 سال در هیئت دولت مطرح نشده است.
وی در مورد قانون جامع معلولان نیز افزود: مدتی است قرار است با نظر کارشناسان و مسئولان ذیربط قانون جامع بازنگری شود اما تا کنون اتفاق مثبتی در این زمینه انجام نشده است.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق معلولان همچنین در مورد عدم استخدام 2 هزار نابینا نیز گفت: حدود 4 سال از وعده رئیس جمهور مبنی بر استخدام این تعداد از نابینایان در دستگاهها می گذرد که متاسفانه طی این سالها از سوی وزیر رفاه وتامین اجتماعی عملیاتی نشده است به همین دلیل بهتر است که سازمان بهزیستی همت بیشتری در جهت تحقق این وعده ها داشته باشد.
از سویی دیگر رئیس هیئت مدیره انجمن باور نیز درمورد استخدام 1200 معلول در آموزش و پرورش نیز به خبرنگار مهر گفت: براساس قانون 3 درصد استخدام معلولان در دستگاههای دولتی قرار بود از میان 40 هزار نفری که در آزمون استخدامی آموزش و پرورش شرکت کرده اند یک هزار و 200 نفر پذیرفته شوند اما متاسفانه مسئولان این وزارتخانه از این امر سرباز می زنند.
عدم رعایت قانون 3 درصد استخدام از سوی دستگاهها
سهیل معینی افزود: معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور بر اساس تصمیم کمیته سه جانبه بررسی مشکل استخدام معلولان در نامه ای به آموزش و پرورش خواستار استخدام 348 معلول شده ولی همچنان این وزارتخانه از اجرای آن خودداری می کند.
به گفته وی، وزارت آموزش و پرورش حاضر به جذب معلولان نیست این در حالی است که در همه جای دنیا افراد معلول برخلاف عقیده مسئولان آموزش و پرورش ما که اعلام کرده اند معلولان مظهر ناامیدی هستند حضور فوق العاده ای در آموزش و پرورش دارند.
این درحالی است که اسفندیاری سرپرست پیشین سازمان بهزیستی عنوان کرده بود استخدام یکهزار و 200 نفر از معلولان در وزارت آموزش و پرورش محفوظ ودر دست پیگیری است.
موضوع اشتغال یکی دیگر از مشکلات معلولان است. براساس آمارهای موجود سالانه کمتر از 140 معلول در دستگاهها مشغول به کار می شوند درحالیکه نرخ بیکاری در میان معلولان 40 درصد اعلام شده است.
استان چهارمحال با کمترین و آذربایجان شرقی با بیشترین درصد مناسب سازی
مدیرعامل انجمن علمی و آفرینشهای هنری معلولان ایران نیز با انتقاد از اجرا نشدن قانون سه درصد استخدام معلولان از سوی دستگاههای دولتی گفت: بی توجهی به این قانون موجب افزایش مشکلات مربوط به اشتغال معلولان شده است.
وی به مشکل اشتغال معلولان اشاره کرد و گفت: اکنون تعداد زیادی از معلولان کشور با مشکل اشتغال مواجه هستند و با توجه به اینکه سازمانها نسبت به استخدام این افراد اقدامی انجام نداده و قانون را رعایت نمی کنند هر روز مشکل اشتغال آنان بیشتر از روز قبل می شود.
مدیرعامل انجمن علمی و آفرینشهای هنری معلولان ایران با اشاره به اینکه مشکل اشتغال در میان معلولان تحصیل کرده بیش از سایر معلولان است، تاکید کرد: علت این امر نیز جذب نشدن از سوی سازمانهای دولتی است.
به گفته برجیان، به دلیل مناسب سازی نشدن محیط و اماکن دولتی افراد دارای معلولیت جسمی و حرکتی بیش از سایر معلولیتها با مشکل نیافتن شغل مواجه هستند.
رئیس گروه توانبخشی مبتنی بر جامعه سازمان بهزیستی نیز درمورد آمار مناسب سازی معابر و اماکن شهری در استانهای مختلف گفت: استان چهارمحال بختیاری با 11 درصد و آذربایجان شرقی 39 درصد دارای کمترین و بیشترین آمار مناسب سازی بوده اند و در این میان سهم استان تهران فقط 24 درصد است.
حسین امیرانی افزود: معابر، علایم راهنمایی و رانندگی، مبلمان شهری، حمل و نقل زمینی، هوایی و ریلی از جمله مواردی است که باید برای دسترسی آسان معلولان مناسب سازی شود.
به گفته مسئولان بهزیستی مناسب سازی یک وظیفه عمومی است و فقط بر عهده سازمان بهزیستی نیست بلکه باید از اقشار جامعه گرفته تا نهادها، انجمنهای معلولین، سازمانهای غیردولتی و همچنین تمامی سازمانهای دولتی در این خصوص همکاریهای لازم را انجام دهند.
معلولیت سالانه 40000 هزار نفر در کشور
براساس تحقیقی که در سال 89 در سازمان بهزیستی از 9 هزار و 847 مورد فضای آموزشی، بهداشتی، درمانی، اداری، پایانه‌ها، بانکها و همچنین امان ورزشی انجام شده مشخص شد که 6 درصد مبلمان شهری، 7 درصد فضای آموزشی و 27 درصد فضا و مکانهای عمومی مناسب سازی شده‌اند.
نتایج این نمونه گیری نشان می دهد استان چهارمحال و بختیاری با 11 درصد کمترین و آذربایجان شرقی با 39 درصد بیشتری آمار مناسب سازی را به خود اختصاص داده است که در این میان آمار مناسب سازی معابر و اماکن عمومی تهران 24 درصد بود.
از سویی دیگر مشخص شده که مبلمان شهری و اماکن عمومی در کشور وضعیت نامطلوب و نامناسبی دارند که امکان دسترسی معلولان به آن پایین بوده که این امر نیازمند سیاست‌گذاری کلان و همگرایی دستگاهها برای رسیدن به شهر بدون مانع است.
همچنین براساس آمارهای موجود روزانه 110 نفر و ماهانه 33000 هزار نفر و سالانه 40 هزار نفر درکشور بدلیل حوادث و سوانح و ... دچار معلولیت می شوند برهمین اساس کارشناسان به نقش پیشگیری اشاره کرده و معتقدند برای یک معلول تا پایان عمرش حدود 200 میلیون تومان از سوی دولت هزینه می شود.
این درحالی است که هزینه پیشگیری از معلولیتها حدود 20 میلیون تومان است به همین دلیل به جاست که مسئولان در جهت پیشگیری از معلولیتها اقدامات و برنامه ریزیهای لازم را انجام دهند و بتوانند دستگاهها را ملزم به رعایت و اجرای مفاد قانون جامع حمایت از حقوق معلولان نمایند.
---------------
مهناز قربانی