به گزارش خبرنگار مهر، هماندیشی انجمنهای علمی و برونسپاری واژهگزینی صبح چهارشنبه 9 آذر با حضور غلامعلی حداد عادل و علیرضا مرندی روسای فرهنگستانهای زبان و ادب فارسی و علوم پزشکی و جمعی از استادان حوزههای پزشکی در محل کتابخانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.
غلامعلی حداد عادل در ابتدای این هماندیشی، هدف از آن را جلب همکاری انجمنهای علمی برای واژهگزینی در حوزههای تخصصی اعلام کرد و با اشاره به جایگاه زبان فارسی در هویت ملی ایرانیان، گفت: از نظر ما داشتن یک زبان فارسی علمی وظیفه ملی است؛ چراکه فارسی در کنار دین اسلام دو رکن اصلی هویت ملی ما ایرانیان را تشکیل میدهند.
وی افزود: ما از طریق زبان فارسی با همه هموطنانمان چه در داخل و چه خارج از کشور ارتباط برقرار میکنیم و در واقع آیینه و ظرف فرهنگی زبان فارسی است و البته ما نمیتوانیم زبان فارسی را حفظ کنیم مگر آنکه پا به پای تحولات علمی، آن را متحول کنیم.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه با بیان اشکالات استفاده از واژه های خارجی در حوزههای علمی و تخصصی، گفت: امروز مرز قاطعی میان زبان عمومی و علمی وجود ندارد البته برخی اصطلاحات هست که مخصوص حوزههای علمی است و به کوچه و بازار سرایت نمیکنند ولی بسیاری از اصطلاحات علمی میان متخصصان و عامه مردم مشترک است.
وی ادامه داد: اگر ما اجازه بدهیم که کلمات خارجی همانگونه که فرنگی ها به کار میبرند وارد فارسی شود، زبان ما به ملغمه ناهنجاری از کلمات فارسی و فرنگی تبدیل می شود.
کلماتی مانند «هلیکوپتر» کلماتی نیستند که با موسیقی زبان فارسی بخوانند
حداد عادل اولین لطمه این اتفاق را، از دست رفتن موسیقی زبان فارسی عنوان کرد و گفت: کلماتی مانند هلیکوپتر کلماتی نیستند که با موسیقی زبان فارسی بخوانند ولی وقتی به جای آن از بالگرد استفاده میکنیم از نظر موسیقایی هم به گوش فارسیزبانان آشناست.
به گفته رئیس فرهنگستان فارسی وقتی لغات خارجی وارد زبان فارسی میشوند، ساخت آنها از نظر دستوری به همانگونه که در زبان مبدا است مورد استفاده قرار نمی گیرد و مردم نمیدانند که این کلمات مصدرند، صفت هستند، قید هستند و الی آخر.
وی همچنین از برخی پزشکان که در مواجهه با بیمارانشان از واژههای خارجی مانند pain (درد) استفاده میکنند انتقاد کرد و گفت: تاثیر فرهنگی این روش جبرانناپذیر است؛ چراکه تحقیری در آن نهفته است و ما نباید این تحقیر را به خودمان روا بداریم.
زبان عربی هم مانند زبان فارسی در خطر است
حداد عادل همچنین از آنچه سهلانگاری عربها در پاسداشت این زبان خواند، انتقاد کرد و گفت: زبان عربی هم مانند زبان فارسی در خطر است البته این به روحیه خود عربها برمیگردد که از نظر استقلال وضعیت مطلوبی ندارند و در 40 - 30 سال اخیر در برابر غرب کوتاه آمدهاند.
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وقتی ما از کلمه خلیج فارس استفاده می کنیم عربها به شدت جلوی آن میایستند ولی برایشان اهمیتی ندارد که ناوگان های آمریکایی در خلیج فارس جولان بدهند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تاکید کرد: اگر زبان فارسی توانایی علمی شدن را نداشت تلاش ما عبث بود. در حالیکه اینگونه نیست. ما در 20 سال اخیر در فرهنگستان، دانش جدیدی به نام واژه گزینی ایجاد کردهایم و همکاران ما توانستهاند به سلسلهای از نرمافزارهای مفصل در این زمینه برسند.
به گفته حداد عادل در حال حاضر حدود 50 گروه تخصصی کار واژه گزینی را در فرهنگستان زبان و ادب فارسی انجام میدهند و تا کنون هم بیش از 35 هزار معادل فارسی برای واژههای بیگانه به تصویب رسیده که در 8 دفتر انتشار یافته است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به سیاست جدید این فرهنگستان در برونسپاری کار واژهگزینی گفت: ما از انجمنهای علمی میخواهیم که در کنار خدماتی که انجام میدهند گروهی را هم انتخاب کنند تا به کار واژهگزینی مبادرت کنند. ما سعی میکنیم نمایندگانی از فرهنگستان را در این گروهها به کار بگیریم.
حداد عادل در پایان از تدوین دو کتاب حاوی واژگان مصوب فرهنگستان در زمینههای علوم پزشکی و زیستشناسی خبر داد و گفت: هر یک از این مجموعهها حاوی بیش از هزار معادل واژههای غربی است که در قالب 2 کتاب به چاپ رسیده است.
فعالیت 66 گروه واژهگزینی در فرهنگستان و خارج از آن
در ادامه این مراسم نسرین پرویزی معاون گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم گزارشی از فعالیتهای این گروه ارائه کرد و از فعالیت 66 گروه واژهگزینی شامل 50 گروه در فرهنگستان و 16 گروه خارج از آن و آغاز فعالیت 6 گروه دیگر در آینده نزدیک خبر داد.
به گفته وی شورای علمی واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی هر هفته 4 جلسه تشکیل میدهد که در هر یک از آنها 30 تا 35 واژه و به عبارت دیگر هفتهای 120 تا 150 واژه به تصویب میرسد.
پرویزی از همکاری این فرهنگستان با موسسه استاندارد در تصویب واژههای معادل برای کلمات بیگانه و بکارگیری آنها در برچسب کالاها و همکاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی با یک موسسه جهانی و نیز استفاده از تجارت دیگر کشورها در معادلیابی واژههای بیگانه خبر داد.