به گزارش خبرنگار مهر، محرم از دیرباز نزد شهروندان مشهدی از جایگاه خاصی برخوردار بوده و همواره عزاداریها ی این دهه با شور واشتیاق فراوان برگزار می شود چرا که دهه اول ماه محرم کنگره عظیم ارادتمندان به ساحت اهل بیت عصمت و طهارت (ع) است.
روزهای نذر و نیاز
از سوی دیگر ایام محرم، روزهای نذر و نیاز به درگاه الهی و روا شدن حاجات است و به همین سبب از قدیم در مشهد و در بعضی از شهرها و روستاهای خراسان رضوی، هر کسی به وسع خود در اطعام عزاداران می کوشد.
در ماه محرم، به ویژه ظهر تاسوعا و عاشورا غذاهای نذری متنوعی از سوی مؤمنان میان مردم در کوچه و محلات و نیز هیئت های عزاداری توزیع می شود؛ که از جمله آنها دیگچه، شله زرد و نیز شله مخصوص مشهدی است، اما در این میان پخت شله که نوعی آش به شمار می آید از جایگاه ویژه برخوردار است.
امسال نیز همزمان با ایام شهادت امام حسین (ع)و یاران وفادارش بسیاری از شهروندان نیک اندیش بر اساس یک سنت دیرینه، دیگ های شله را برای پذیرایی ازعزاداران مهیا کرده اند.
سنت شریک شدن در نذری، شب بیداری برای پخت شله، صحنه هم زدن دیگهای شله با چشم های بارانی شده و کار کردن در سفره پر خیر و برکت امام حسین(ع) باخلوص دل، از آن خاطره هایی است که هیچ وقت از ذهن ها محو نمی شود؛ آن لحظه که عزادار حسینی در سوگ شهادت ابا عبدالله زیر لب زمزمه ای را در دل جاری می کند و به نیت برآورده شدن حاجات، شله را هم می زند.
اما شاید ویژگی اصلی پهن کردن سفره امام حسین(ع) و بار گذاشتن دیگ های شله، در این باشد که برای این ضیافت آسمانی، نه کسی دعوت می کند، نه کسی انتظار دعوت شدن دارد. همه، حتی صاحب نذر، خودشان مهمان مجلس امام شان شده اند.
با تمام وجود پای دیگ
رضا یکی از شهروندان مشهدی است. او در حالیکه در تدارک مقدمات دیگهای شله است به خبرنگار مهر می گوید: تا به حال فکر کرده‌اید که چرا با این که نذری دادن براساس نیت فقط یک نفر شکل گرفته است، اما یک جمع با تمام وجود، پای دیگ می‌ایستند و از تهیه مواد اولیه گرفته تا توزیع نذری از هیچ کمکی دریغ نمی‌کنند؟
وی می افزاید: ریشه این موضوع را بیش از هرچیز دیگر باید در عشق شیعیان به سالار شهیدان جستجو کرد؛ همان عشقی از واقعه کربلا تا امروز ادامه داشته و دارد.
وی شله پختن را ثمره یک کارگروهی سخت و دشوار عنوان می کند و می افزاید: در پای سفره امام حسین (ع) کسی از کسی توقع ندارد، موقع پختن نذری، همه از جوانان گرفته تا پیر زنان و پیر مردان، آستینشان را بالا می‌زنند و پای دیگ می‌ایستند.
وی با اشاره برکت فراوان این غذا تصریح می کند: این غذاها با ذکر و صلوات و نیت مومنین پر از خیر و برکت می شود.
نذری پیر غلامان حسینی
محرم که می آید هیئت های عزاداری رونق ویژه ای می گیرند. همزمان، دیگ های بزرگ و کوچک هم روی اجاق های گازی و حتی چوبی می نشینند تا پذیرای نذری هایی باشند که دوستداران امام(ع) نذر کرده اند. میان همه غذاهایی که این روزها آماده می شود، شله حرف اول را می زند.
معمولا در پخت غذای معروف مشهدی ها که در پایان مراسم مذهبی، یا سوگواری بین مردم توزیع، گروهی از جوانان به همراه پیر غلامان و خادمان هیئت های مذهبی مشارکت دارند.
برای طبخ شله معمولا از دیگهای مسی بزرگی استفاده می شود که غذای 200 تا 500 نفر را تامین می کند.
مواد اصلی این غذا را که از خاصیت غذایی فراوان برخوردار است، گوشت، حبوبات و ادویه فراوان تشکیل می دهد.
در این باره مسئول یکی از هیئت های مذهبی به خبرنگار مهر می گوید: پخت شله از دیرباز درمشهد بویژه در ایام دهه پایانی صفر، عاشورا، تاسوعا، سالروز شهادت امام رضا (ع) و اربعین توسط پیر غلامان حسینی متداول بوده است.
حسین محمدی می افزاید: طبخ این آش نذری با آداب ورسومی همراه است و علاوه بر مشهد درب رخی از روستاهای اطراف این شهر پخت می شود.
وی اظهارمی دارد: در پخت شله معمولا جمعی از خیرین و عاشقان سالار شهیدان و ائمه اطهار مشارکت دارند.
وی گفت: معمولا قبل از پهن شدن سفره نذری، مرثیه خوانی، روضه خوانی، مداحی و سینه زنی با حضور پرشور عزاداران انجام می شود و بعد از آن سر دیگ ها با ذکر صلوات و دود کردن اسپند باز می شود.
او اظهارمی دارد: پخت این غذا به زمان زیادی نیاز دارد، برای پخت شله معمولا از 48 ساعت کار با پاک کردن حبوبات و توسط خانم ها آغاز می شود.
وی با بیان این که شله کالری زیادی دارد، می افزاید: معمولا از شب قبل دیگها طی آئینی همراه با ذکر صلوات بار گذاشته می شود و روز بعد نیز مراحل پخت قیمه مخصوص آغاز می شود.
غذایی 200 ساله
شواهد می گوید پیشینه این غذای محلی که ترکیبی از مهمترین مواد مورد نیاز بدن است به حدود 200 سال قبل می رسد و بعضی ها قدمت این غذا را به دوران قاجاریه نسبت می‌دهند.
با این حال این غذا طی سالیان متمادی در مراسم عزاداری ائمه اطهار(ع) و نیز در چهلمین روز درگذشت اموات در مشهد پخته و عرضه می شود.
....................................
گزارش: امیر پرورش