به گزارش خبرنگار مهر، گرچه تاریخ نوشته شده و سابقه ای برای گردشگری سلامت تدوین نشده است، اما ذهنیت ما از گردشگری سلامت دور نبوده و حداقل از زبان مادربزرگ های خویش داستان هایی از سفر برای سلامتی و استفاده از آب های معدنی برای تندرستی شنیده ایم.
در سابقه گردشگری سلامت همین بس که تاریخ آبهای معدنی و چشمه های جوشان درمانی کشور را جستجو کنیم.
تعاریف گردشگری سلامت
بر اساس تعریف سازمان جهانی گردشگری یکی از اهدافی که می تواند گردشگر را برانگیزاند تا عزم سفر نماید، مسافرت به منظور سلامتی است.
گردشگری سلامت، نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از24 ساعت و کمتر از یک سال صورت می گیرد. عواملی همچون تغییر در ارزشهای مصرف کنندگان، تغییرات سازندگی، مسن تر شدن جمعیت اقتضائات سیستم خدمات بهداشتی را می توان عوامل اصلی ظهور گردشگری سلامت دانست.
مجموعه این عوامل موجب شده اند تا گردشگری سلامت در حال حاضر در زمره رو به رشدترین انواع گردشگری محسوب شود. توانمندی های بالقوه وسیع کشور عزیزمان در انواع مختلف گردشگری سلامت موجب شده است تا سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بهره برداری از این بازار رو به رشد و رقابتی را با تشکیل کمیته گردشگری سلامت و حمایت های ویژه از آن در دستور کار خود قرار دهد.
گردشگری سلامت و انواع آن
به مسافرت افراد از محل دائم زندگی خود جهت حفظ، بهبود یا حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از 24 ساعت و کمتر از یک سال گردشگری سلامت اطلاق می شود.
گردشگری تندرستی، مسافرت به دهکده های سلامت و مناطق دارای چشمه های آب معدنی و آب گرم(اسپاها) برای رهایی از تنش های زندگی روزمره و تجدید قوا بدون مداخله و نظارت پزشکی و در مواردی که گردشگر بیماری جسمی مشخصی نداشته باشد را گردشگری تندرستی گویند.
گردشگری درمانی، مسافرت به منظور استفاده از منابع درمانی طبیعی(آبهای معدنی، نمک، لجن و غیره) جهت درمان برخی بیماری ها یا گذران دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشکی را گردشگری درمانی گویند.
گردشگری پزشکی، مسافرت به منظور درمان بیماری های جسمی یا انجام نوعی از عمل های جراحی تحت نظارت پزشکان در بیمارستان ها و مراکز درمانی را گردشگری پزشکی گویند. در این نوع از گردشگری سلامت، بیمار ممکن است پس از درمان و معالجه نیازمند استفاده از فضاها و خدمات گردشگری درمانی باشد.
درآمد میلیاردی از گردشگری سلامت در دنیا
دبیر دومین کنفرانس بین‌المللی گردشگری سلامت، درآمد این عرصه در سال 2010 میلادی را در جهان، بیش از 100 میلیارد دلار عنوان کرد.
محمدرضا کرباسی گفت: صنعت گردشگری در دنیا از رشد قابل توجهی برخوردار است تا جایی که تعداد گردشگران در سال 2010 میلادی با رشد 6.6 درصدی به 940 میلیون نفر رسیده است.
شتاب دلاری گردشگری سلامت در جهان
وی با اشاره به اهمیت صنعت گردشگری در رشد و توسعه اقتصادی کشورهای جهان افزو: سهم اقتصادهای در حال توسعه از ورودی گردشگران بین‌المللی با رشد ثابت از 31 درصد در سال 1990 به 47 درصد در سال 2011 رسیده است.
مدیرکل اتاق اکو با تاکید براهمیت گردشگری پزشکی تصریح کرد: گسترش توریسم سلامت یکی از بهترین راهکارها برای ارائه خدمات سلامتی، پزشکی و کسب درآمدهای ارزی است.
کرباسی اضافه کرد: در حال حاضر گردشگری سلامت و پزشکی در 50 کشور جهان شناخته شده است، اما اعتبارسنجی و معیارهای کیفی آن در سطح جهان متفاوت بوده و با توجه به مسائل اخلاق پزشکی به لحاظ شیوه‌ها و ابزار دسترسی به این خدمات ملاحظاتی وجود دارد.
ایران مقصد، هدف گردگشری سلامت در منطقه
گردشگری سلامت یا برای استفاده از امکانات پزشکی است و یا ظرفیتهای طبیعی برای درمان است.
گردشگری سلامت، ارزانی خدمات بهداشت و درمان، اصلی ترین دلیل سفر گردشگران خارجی به ایران است که در کنار پیشرفتهای علمی پزشکان ایرانی، جایگاه توریسم درمانی ایران را در منطقه ارتقا می دهد.
این در حالی است که بیشتر گردشگران سلامتی که برای بهره مندی از امکانات درمانی به ایران سفر می کنند، مسافران کشورهای عراق، سوریه، لبنان، بحرین، عربستان، ترکیه، تاجیکستان، هند و پاکستان هستند و بیشتر رشته های درمانی که مورد توجه آنها قرار می گیرد، دندانپزشکی، ناباروری، جراحی پلاستیک، جراحی قلب و سرطان هاست.
سهم اندک در درآمدهای گردشگری سلامت
دکتر کرباسی در عین حال سهم کشورهای اسلامی را از 100 میلیارد دلار درآمد مربوط به گردشگری سلامت در جهان، که ایران در راس آن قرار دارد، 2 تا 3 درصد دانست.
وی اضافه کرد: هم اکنون کشورهای غیراسلامی از درآمد این صنعت بهره می برند در حالی که این توانمندی وجود دارد تا بیماران کشورهای اسلامی به دیگر کشورهای اسلامی سفر کنند و درآمد حاصل از گردشگری سلامت به جای این که در کشوری اروپایی هزینه شود نصیب جهان اسلام شود و این اقدام موجب افزایش بهره وری و در عین حال افزایش اشتغال و نیروی کار در کشورهای اسلامی خواهد شد.
توریست های سلامت روانه بازار جراحی پلاستیک ایران
در سال های اخیر، ارزان بودن عمل جراحی زیبایی در ایران آنقدر سفر توریست های سلامت را به کشور رونق داده که عده ای از مسئولان به فکر راه اندازی تورهای درمانی در این حوزه افتاده اند.
این روند به گونه ای بوده است که این تورها علاوه بر تسهیل خدمات درمانی گردشگران، برای آنها هتل رزرو می کنند و تورهایی دو یا سه روزه ای را برای خانواده آنها تدارک می بینند تا با اماکن سیاحتی ایران آشنا شوند.
پیشرفت های ایران در درمان فوق تخصصی ناباروری، اهدای تخمک، اهدای جنین و فریز و نگهداری جنین هم یکی دیگر از دلایل رشد توریسم درمانی کشور در سال های اخیر است که گردشگران زیادی را به ایران می کشاند.
شباهت های فرهنگی فرصتی برای حضور گردشگران سلامت در ایران
البته این استقبال توریست های منطقه دلایل دیگری مثل نزدیکی کشورها و شباهت های فرهنگی و مذهبی هم دارد که باعث می شود ایران پس از اردن در رده دوم مقاصد توریسم سلامت در میان کشورهای مسلمان قرار گیرد.
هر توریسم سلامت در ایران سه برابر توریسم‌های عادی ارزآوری دارد و به طور دقیق تر، هزینه‌ای که بیماران خارجی در ایران می‌کنند، تنها 30 درصد در بخش درمان است و مابقی صرف اقامت و گردشگری می‌شود.
گردشگری در دو هزار چشمه شفابخش
طبیعت متنوع ایران هم فرصت خوبی است تا گردشگران خارجی از امکانات آب درمانی، لجن درمانی و گیاه درمانی در ایران استفاده کنند.
در حال حاضر بیش از 200 چشمه آب معدنی در کشور شناخته شده که خواص درمانی آنها به تایید ستاد توریسم درمانی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رسیده است و این سازمان از چندی پیش اقدام به معرفی این چشمه‌ها از طریق موسسات تحقیقات بین‌المللی کرده و مطالعه روی خواص درمانی این چشمه ها را به تیم های مطالعاتی خارجی سپرده است.
ظرفیت استان مرکزی در گردشگری طبیعی سلامت
هر کدام از استانهای کشور به نوبه خود در زمینه گردشگری سلامت دارای ظرفیتهای و قابلیتهایی هستند.
استان مرکزی هم به نوبه خود در زمینه گردشگری سلامت دارای پتانسیلهای طبیعی و جالبی است که می تواند نه تنها گردشگری سلامت استان را توعه و رونق بخشد که می تواند به گردشگری استان کمک کند و جاذبه های استان را نمایان کند.
پتانسیل گردشگری سلامت استان مرکزی باید مورد توجه قرار گیرد
با وجود آبگرم های طبیعی در استان مرکزی به خصوص در شهرستان محلات، پتانسیل گردشگری سلامت استان مرکزی باید مورد توجه قرار گیرد چرا که می تواند گردشگران سلامت زیادی را جذب کند.
سرپرست میراث فرهنگی استان مرکزی، در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره افزود: استان مرکزی دارای اقیلم چهار فصل و متفاوت در نقاط مختلف خود است که می تواند منبع درمان و جذب توریسم شود و ما باید از این قابلیتهای استفاده کنیم.
ظرفیت ساخت دهکده سلامت در استان مرکزی وجود دارد
مجتبی رضوانی با اشاره به آبگرمهای محلات، گفت: ظرفیت ساخت دهکده توریسم درمانی در محلات وجود دارد که در کنار دیگر پتانسیل های استان، می توان به قطب توریسم درمانی تبدیل شد.
وی گفت: تورهای تلفیقی گردشگری سلامت از راهکارهای موثر در توسعه توریسم درمانی در استان مرکزی است.
سرپرست میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی ، با بیان این مطلب تصریح کرد: استان مرکزی دارای اقلیم‌های متنوعی است و به دلیل وجود چشمه‌های آبگرم معدنی، طبیعت بکر و زیبا و آب‌و‌هوای مناسب، ایجاد مجموعه دهکده سلامت برای جذب گردشگران داخلی و خارجی در این استان امری لازم و ضروری است.
تفرش ظرفیت دیگر گردشگری طبیعی سلامت
مجتبی رضوانی با بیان این که پیش از این شهر تفرش به عنوان پایلوت ایجاد دهکده سلامت استان انتخاب شده است، اظهار داشت: چشمه‌های آبگرم، باغ‌های گل محلات و خمین، شکارگاه‌ها، وجود چشم‌اندازهای طبیعی، سراب‌های شازند، کوه‌ها و کوه‌پایه‌ها و کویر میقان از ظرفیتهای طبیعی استان برای توسعه توریسم درمانی هستند.
وی از منطقه آبگرم محلات برای استقرار کلینیک‌های آب‌درمانی، لجن‌درمانی و ماساژ درمانی و احداث دهکده سلامت به عنوان دیگر ظرفیت استان در حوزه گردشگری سلامت نام برد.
رضوانی با بیان این که برگزاری همایش‌های مرتبط در این زمینه همچون همایش آبهای گرم معدنی می‌تواند به معرفی ظرفیتهای استان در این حوزه بیش از پیش کمک کند، گفت: اختصاص و ایجاد بخش توریسم درمانی در بیمارستان‌های دولتی استان نیز اقدامی ضروری در این راستاست.
ایران سرزمین اقلیم های متفاوت و سرزمین چهار فصلی است که با داشتن ظرفیت های فراوان گردشگری نه تنها در بعد سلامت که در بخش های مختلف است.
با داشتن هزاران چشمه جوشان طبیعی با قابلیتهای درمانی، سرزمین های بکر و دست نخورده گردشگری، امکانات فراوان درمانی و پزشکی ممتاز جهانی، قابلیتهای زیادی برای جذب حداقل گردشگران سلامت در منطقه خاورمیانه هستیم و کشورهای مشتاق ایران و در حال توسعه هستیم که توفقی در این عرصه نیازمند مدیران بی ادعا و افکار پویایی است که برنامه ریزی های مدون به مدد این عرصه بشتابند.
........................................
زهرا نوری