به گزارش خبرنگار مهر، صبح امروز (26 دیماه) کارگاه‌های نقاشی قهوه‌خانه‌ای و پشت‌شیشه و نیز نمایشگاهی از آثار نقاشی پشت‌شیشه با حضور و سخنرانی نعمت‌الله کیکاووسی؛ مدیر سابق موزه هنرهای زیبا کاخ موزه سعدآباد، رحمان احمدی ملکی؛ پژوهشگر و استاد دانشگاه و مهدی توکلیان؛ رییس موزه هنر امام علی(ع) و با تجلیل از استاد محمد فراهانی از آخرین بازماندگان نقاشان قهوه‌خانه‌ای گشایش یافت.
مهدی توکلیان در مراسم افتتاحیه این برنامه گفت: موزه هنر امام علی(ع) با هدف معرفی و ارایه اصیل‌ترین اسناد و مصداق‌های خلاقه فرهنگی تجسمی با هویت ایرانی شیعی، کارگاه‌های نقاشی قهوه‌خانه‌ای و پشت‌شیشه و نمایشگاه نقاشی پشت شیشه را در دهه آخر ماه صفر برگزار کرده است.
وی افزود: کارگاه‌های نقاشی قهوه‌خانه‌ای و نمایشگاه نقاشی پشت شیشه که مروری بر نقاشی‌های پشت شیشه از دوره زندیه تا به معاصر است، در ادامه برنامه‌ها و رویکرد تخصصی موزه هنر امام علی(ع) در ماه‌های محرم و صفر، با هدف پژوهش و آموزش هنر ایرانی اسلامی و تاکید بر مضامین مذهبی با هدف آشنایی، ترویج و گسترش بیشتر این هنر در بین هنرمندان جوان و علاقه‌مندان با موضوعات مذهبی است.
در این نمایشگاه آثار اساتیدی همچون عبدالحسین، محمود، آقا صادق، محمود، عبدالله، اسماعیل گیلانی، علی اکبر گیلانی، قربان علی قربانی، بیوک احمری، عبدالله و امیر رحیمی، شقایق جزایری نیز با همکاری مجموعه‌داران خصوصی در این نمایشگاه ارایه خواهد شد.
احمدی ملکی در این مراسم گفت: نقاشی پشت‌شیشه از نمونه‌های با ارزش هنر ایران است که در بطن فرهنگ و هنر مردمی از دوران صفوی آغاز شد و در عصر قاجار به اوج اعتلای خود رسید. این هنر در زمره هنرهای در حال فراموشی است و بیشترین مضامین آثار هنرمندان این شیوه ریشه در باورها و عشق و ارادت به اهل بیت و نقطه عطف آن واقعه عاشورا است.
محمد فراهانی نیز در چند کلمه از اینکه همیشه آرزو داشته و دارد که جایی برای آموزش هنر نقاشی قهوه‌خانه‌ای داشته باشد گفت.
وی که همیشه در پای آثارش امضا می‌کند "محمد مدبر شاگرد قولر آغاسی" در مورد استادش گفت: او بسیار ساده بود و بی ریا. او مانند ما که حسود هستیم نبود و با عشق هرچه داشت به شاگردانش یاد داد.
در بخشی از این برنامه نعمت‌الله کیکاووسی؛ مدیر سابق موزه هنرهای زیبا کاخ موزه سعدآباد گفت: قدیمی‌ترین آثار نقاشی پشت‌شیشه متعلق به قرن سوم و یا چهارم پیش از میلاد مسیح است که بیشترین نمونه های آن از کشور ایتالیا بدست آمده است.تاریخ ساخت و کاربرد شیشه‌های رنگی در ایران به دوره ایلامیان می‌رسد، بر اساس شواهد، هنر نقاشی پشت‌شیشه در ایران یک هنر وارداتی بوده و در ابتدا در اندازه های کوچک و بیشتر به صورت تزیینات معماری استفاده می‌شده‌اند.
وی ادامه داد: این تزیینات بیشتر به صورت ساده و شامل چند سطح رنگی یا نقش گل و برگ و اشکال هندسی با معدود رنگ های تخت و دو بعدی بود. اعتقاد بر این است که نقاشی پشت شیشه به صورت مستقل از دوران صفوی در ایران رایج شده است.
وی ادامه داد: در دوران زندیه این هنر رونق یافت و از نیمه نخست قرن 13 ه.ق با شروع سلطنت فتحعلی شاه قاجار، شیوه نقاشی صورت یا شبیه‌کشی در ایران رواج می‌یابد. در اواخر قرن 13ه.ق و اوایل قرن 14 ه.ق در شیراز، اصفهان، کاشان، قزوین و تهران از نقاشی پشت‌شیشه در گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های منازل اعیان استفاده می‌شده‌است. همزمان با تزیین در ساختمان‌ها این هنر به صورت مستقل هم اجرا می‌شد.