به گزارش خبرنگار مهر، نخستین همایش بین‌المللی گسترش زبان و ادبیات فارسی، چشم انداز، راهکارها و موانع صبح امروز سه‌شنبه 27 دی در دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی آغاز به کار کرد.
در ابتدای این نشست، عباسعلی وفایی رئیس همایش و دبیر شورای گسترش زبان فارسی در سخنانی با اشاره به اینکه زبان فارسی در طول حیات خود به دلیل آنکه محصول تاریخ و تمدن یک ملت بوده است در جهان درخشیده اعلام داشت: امروز وظیفه ما در قبال این زبان که هواخواهان زیادی نیز در جهان دارد، بسیار بیش از گذشته است. به ویژه در حوزه ادبیات معاصر که باید شیوه نوینی برای گسترش آن انتخاب و به کار برد.
وی با اشاره به این همایش گفت: تلاش کردیم در این همایش مقالاتی را جمع و منتشر کنیم که صرفا جنبه علمی داشته باشد.
وفایی در ادامه با اشاره به اینکه در صورت کاهش قلمرو زبان فارسی از اندازه کنونی پاسخگوی نسل پس از خود در این باره نخواهیم بود، گفت: ظرفیت‌های زیادی در جهان برای گسترش زبان فارسی وجود دارد، اما ما نیز باید توانمندی‌های خود را بروز کنیم و توجه داشته باشیم که اگر همه این ظرفیت‌ها احصاء شود، سهم ما در حیطه زبان در جهان لااقل بیشتر از گذشته خواهد بود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی اندیشه نویی در فهم ادب فارسی از خود بروز داد، گفت: صیانت از زبان فارسی و جایگاه آن صیانت از وطن ما به حساب می‌آید و این وظیفه ما را بسیار بیشتر از قبل می‌کند. زبان فارسی می‌تواند ظرفیت عظیمی برای معرفی ما به نسل‌های آینده باشد. بنابراین این موضوع نیز ضرورت توسعه این زبان به تمام نقاط جهان را بیش از پیش برای ما یادآوری می‌کند.
در ادامه این نشست حجت‌الاسلام صدرالدین شریعتی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی در سخنانی با اشاره به طرح 2 عبارت زبان و لسان در کلام قرآن مجید گفت: لسان در لغت به معنای اختلاف و گستردگی است و حضور آن در کلام الهی به معنی گستردگی نظام آفرینش است. از سوی دیگر قرآن از عبارت بیان به عنوان عبارتی مفرد استفاده می‌کند که این مفرد بودن به معنی آن است که در نظام آفرینش، خداوند اصل و فطرت ذات بشر را که بیان را به او آموخته ودیعه‌ای گرانبها می‌داند که در ذات او قرار داده است.
شریعتی ادامه داد: کلمه لسان جمع شده کلمه‌ای است به نام السنه که از عباراتی از عالم معنا به انسان رسیده و بر اساس آن مسائل اقلیمی، محیطی و قبیله‌ای انسان به واسطه انتخاب واژه‌هایی معین می‌شود و توسط او توسعه داده می‌شود. هدف قرآن از بیان دو عبارت این است که بتوانیم همه این مفاهیم را به بهترین شکل ممکن میان یکدیگر القا کنیم.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی در بخش دیگری از سخنان خود قرآن را عامل فهم مفاهیم و باورهای انسانی، اخلاقی و فرهنگی دانست و گفت: هر زبانی که قوی‌تر باشد، جاودانگی و تاثیر بیشتری در جامعه خواهد داشت و برای تفهیم مفاهیم موجود در آن جامعه جاودانه تر عمل خواهد کرد.
وی ادامه داد: زبان فارسی، یکی از زبان‌هایی است که در حمل بار مفاهیم انسانی ید طولایی دارد. وقتی به تاریخ ملل و دولت‌ها در دنیا نگاه می‌کنیم به راحتی می‌توان دید که فارسی علاوه بر بار ذاتی خود زبان دوم جهان اسلام نیز به شمار می‌رود که بسیاری از مفاهیم اسلامی را از شرق تا غرب اسلام با خود منتقل کرده است. تا جایی که حتی بسیاری از دیوان‌ها و مجموعه‌های اداری در حوزه حاکمیت جهان اسلام در قرون اولیه ظهور آن به این زبان نوشته شده و حتی برخی از خلفای بنی امیه نیز در دوره‌هایی دستور داده بودند که این دیوان‌ها را از فارسی به عربی ترجمه کنند.
شریعتی افزود: اسلام با اضافه شدن به زبان فارسی بر غنای آن افزود و بسیاری از اهالی علم و حدیث نیز بر مبنای همین پیوند از ادبیاتی برخوردار شدند که زبان فارسی یکی از ارکان آن بود و بسیاری از آنان پیش از نوشتن آثار یکی از دانشمندان آشنا با زبان و ادب فارسی و در واقع فرزند آن به شمار می‌رفت. همین موضوع است که امروزه بهترین عرفان‌ها و آثار اخلاقی را در این زبان پدید آورده است.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: زبان فارسی یکی از مفاخر تمدن ایرانی - اسلامی ماست که استعمار انگلستان تلاش بسیاری کرد تا آن را از عالم اسلام بزداید. نتیجه آن را نیز می‌توان امروزه در کمرنگ شدن گسترش این زبان در کشورهایی چون هند، چین و پاکستان دید. البته ما نیز گاه با بحث‌های ناسیونالیستی و گاه با بحث‌های عرفانی خاص از این زبان دور شده‌ایم، ولی می‌توان گفت که امروزه فضایی برای جستجو و شناخت واقعی این زبان باز شده است تا بتوانیم آن را به جایگاه گذشته آن که تاکنون هیچ زبان علمی در دنیا به آن نرسیده است باز گردانیم.
وی ادامه داد: در کمتر جایی از جهان می‌توان دید که فردی را به خاطر علم و دانش قطعه قطعه و نابود کنند، اما این قانون امروز کشورهایی چون آمریکا و انگلستان است که نمونه آن را در جنایت هفته گذشته آنها در کشورمان دیدیم. در چنین دنیایی وظیفه ما برگشت به اصالتی است که زبان فارسی می‌تواند آن را منتقل کند. اصالتی که معتقد است انسان‌ها حق زندگی دارند تا علم بیاموزند؛ علمی که موجب می‌شود فرشتگاه عالم نیز در برابر او سرتعظیم فرود آورده و به سجده کنند و همه این موارد تکلیف ما را برای انتقال این مفاهیم به واسطه این زبان دشوارتر می‌کند.
در ادامه این برنامه پیام سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از سوی رضا حمیدی از مشاوران وی قرائت شد.
حسینی در پیام خود زبان فارسی را سند هویت ایرانی و آثار ادبی زبان فارسی را سرمایه‌های معنوی دانست که می‌بایست بیش از پیش مورد حراست قرار گیرد. وی افزود: زبان فارسی، زبان یک ملت نیست، بلکه میراث عمده تمدن مشرق زمین است و بستری است برای انتقال ظریف‌ترین اندیشه‌ها و معارف.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه پیام خود با اشاره به تعدد گویش‌ها و لهجه‌ها در زبان فارسی گفت: زبان فارسی دومین زبان از حیث آسان آموزی است و از نظر تنوع لهجه نیز در زمره 3 زبان بزرگ و اصلی جهان قرار دارد که امروزه نیز نزدیک به یکصدمیلیون سخنور دارد، اما با این وجود نمی‌بایست بر موضوع آسیب‌پذیری آن چشم بپوشیم.
وی در بخش پایانی پیام خود تصریح کرد: با وجود وضع نزدیک به 3 هزار کلمه معادل جدید در زبان فارسی امروزه احساس می‌کنیم از حیث رسم الخط، دانش واژه‌ها و درست نویسی زبان فارسی در معرض تهدید قرار دارد که نیازمند تدبیری ویژه است.