به گزارش خبرنگار مهر، معدن مس دره‌زرشک از جمله معادن استان یزد است که بهره برداری از آن موافقان جدی و البته مخالفان بسیار جدی تری دارد و با وجود اینکه تصمیم گیری در مورد بهره برداری از این معدن در کمیته ملی ارزیابی زیست محیطی به شورا گذاشته شده، هنوز مجوزی برای آن صادر نشده است.
بهره برداری از معادن آن هم معدن ارزشمندی همچون مس، یکی از مزیت های استان یزد به شمار می رود اما باید در کنار مزایای اقتصادی برای استان، تبعات زیست محیطی و اجتماعی بهره برداری از این معدن نیز در نظر گرفته شود.
پس از آنکه بهره برداری از معدن مس علی آباد به دلیل آلودگی بسیار بالا برای منابع آب زیرزمینی، قنوات و ... منتفی شد، مجری طرح قرار شد کار خود را در روستایی در همان حوالی با چند کیلومتر فاصله یعنی در روستای دره‌زرشک انجام دهد.
| معدن مس دره زرشک با توجه به پیچیدگی های خاص خود، همانند پروژه های بزرگ عمرانی نظیر پالایشگاه ها، در کمیته ای ملی با عنوان کمیته ارزیابی زیست محیطی با حضور نمایندگانی از وزارتخانه های مرتبط و یک نماینده استان و دبیری محیط زیست استان یزد مورد بررسی قرار گرفت |
از آنجا که این معدن دچار برخی پیچیدگی های خاص شد و هر یک از ارگانها به نحوی از صدور مجوز یا حتی عدم صدور مجوز شانه خالی می کردند، در نهایت همچون پروژه های بزرگ عمرانی نظیر پالایشگاه ها، خطوط آب و برق و ... با آن برخورد شد به نحوی که کمیته ای به نام کمیته ارزیابی زیست محیطی با مشارکت دستگاه های مختلف در سطح ملی کار ارزیابی و کارشناسی و در نهایت تصمیم گیری در مورد پروژه را بر عهده گرفتند.
در این کمیته نمایندگانی از وزارت نیرو، وزارت صنایع، اساتید دانشگاهی مرتبط، نماینده ای از استان و ... شرکت دارند و تصمیم در مورد این پروژه در واقع تصمیمی ملی تلقی می شود.
اما نکته حائز اهمیت این است که کمیته ارزیابی زیست محیطی نیز به دلیل اینکه مجری طرح تاکنون نتوانسته در برخی موارد از جمله تبعات و تاثیرات بهره برداری از معدن بر روی آب شرب، این کمیته را متقاعد کند، هنوز مجوزی برای بهره برداری از این معدن صادر نشده و در واقع هر اقدامی در راستای بهره برداری از این معدن غیرقانونی است.
هرگونه فعالیت حتی فعالیتهای اکتشافی در معدن مس دره زرشک غیرقانونی است
گرچه مجریان طرح معدن مس، فعالیتهای خود در این منطقه را اکتشافی اعلام کرده اند و گفته اند هیچگونه فعالیت استخراجی انجام نمی شود و اقدامات تنها در راستای محدوده معدن، ظرفیت و عیار مس است، اما همین اقدام نیز بر اساس نظر کمیته ارزیابی باید متوقف شود.
عکس تزئینی است
مدیرکل محیط زیست استان یزد در این زمینه در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه از طرف محیط زیست هیچ مجوزی برای معدن مس دره‌زرشک صادر نشده است، اظهار داشت: وضعیت این معدن در کمیته ارزیابی زیست محیطی در حال بررسی است و محیط زیست به تنهایی در این زمینه تصمیم گیرنده نیست و تنها به عنوان یک نماینده در این کمیته حضور دارد.
حمید جلالوندی افزود: برای رفع اختلاف نظر میان مدیران استان یزد با اعضای این کمیته، اغلب مدیران استانی مرتبط با این معدن در جلسات کمیته حضور پیدا کرده اند تا در نهایت به جمع بندی برسند.
هنوز مجوزی از سوی کمیته ارزیابی صادر نشده است
وی با بیان اینکه تاکنون دو جلسه ملی و یک جلسه استانی تشکیل شده است، تاکید کرد: هنوز مجوزی از سوی کمیته ارزیابی برای بهره برداری از این معدن صادر نشده است.
جلالوندی عنوان کرد: مجری این طرح یعنی شرکت مس هنوز نتوانسته در زمینه تاثیرگذاری بهره برداری از این معدن بر روی آب شرب، آبخوان ها، سفره های زیرزمینی، گسل ها، وضعیت زمین شناسی و در مجموع در مباحث ژئوتکنیک و ژئوهیدرولوژیک پاسخ متقاعد کننده ای به اعضا ارائه دهد.
| مجری طرح هنوز نتوانسته در زمینه تاثیرگذاری بهره برداری از معدن بر روی آب شرب، آبخوانها و وضعیت زمین شناسی پاسخ متقاعد کننده ای به اعضا بدهد |
| مدیرکل محیط زیست استان یزد |
وی ادامه داد: جلسات کمیته ارزیابی هر بار منوط به انجام تحقیقات و مطالعات بیشتر و گسترده تر در این زمینه شده اما هنوز جواب محکمی از مجری این طرح ارائه نشده است.
جلالوندی با بیان علت عدم جلوگیری محیط زیست از فعالیت این معدن گفت: بر اساس مصوبه 24 قانون معادن، سازمان صنایع و معادن تنها در مناطق حفاظت شده اقدام به دریافت مجوز از محیط زیست می کند اما در این مورد استثنا با وجود اینکه معدن دره زرشک در منطقه حفاظت شده نیست، محیط زیست را وارد کرده که ما نیز مستقیم وارد عمل نشدیم و بحث ارائه مجوز را به کمیته ارزیابی بردیم.
وی با تاکید بر اینکه قانون 24 معادن و تفسیر غلط قانون، مورد انتقاد ماست، افزود: فعالیت هایی که تاکنون در این معدن انجام شده اکتشافی و شامل مطالعات محدوده معدن، ظرفیت و عیار آن بوده است و هیچ فعالیت اکتشافی صورت نگرفته است.
جلالوندی یادآور شد: کمیته ارزیابی اعلام کرد تا تعیین تکلیف در مورد این معدن صورت نگرفته است، حتی فعالیتهای اکتشافی نیز باید متوقف شود و سازمان صنایع و معادن به صراحت اعلام کرده که کلیه فعالیتها در این محدوده متوقف شده است.
وی ادامه داد: با این وجود مکاتباتی مبنی بر اینکه در محدوده این معدن فعالیتهایی در دست انجام است، صورت گرفته که با بررسی های انجام شده و دریافت استعلام از سازمان صنایع و معادن، اعلام شد که این فعالیتها مربوط به جاده سازی و راهی است که از کنار این معدن عبور می کند.
فعالیت جاده سازی در اطراف معدن باید متوقف شود/ می توانستیم شانه خالی کنیم
جلالوندی اظهار داشت: البته همین فعالیت نیز اکنون متوقف شده و هیچ فعالیتی در این معدن اعم از اکتشافی، استخراجی، راه سازی و کارهای زیرساختی انجام نمی شود.
مدیرکل محیط زیست استان یزد تصریح کرد: ما می توانستیم از کار معدن دره زرشک شانه خالی کنیم زیرا هیچ یک از معادن خارج از محدوده مناطق حفاظت شده از ما استعلام نمی شود اما به خاطر تبعات طبیعی و اجتماعی معدن وارد شدیم و اکنون نیز پای کار هستیم.
| محیط زیست 42 سئوال در جلسات کمیته ارزیابی از مجری طرح معدن مس داشت که به همه سئوالات پاسخ داده شد اما سئوالات بخش آب هنوز بی پاسخ است |
| حمید جلالوندی |
جلالوندی عنوان کرد: محیط زیست در جلسات کمیته ارزیابی 42 سئوال از مجری طرح داشت که به همه سئوالات در همه بخش ها پاسخ داده شد اما سئوالات بخش آب که مهمترین بخش مسئله است، هنوز پاسخ داده نشده است.
وی تاکید کرد: مجری بهره برداری از معدن مس باید مطالعات و تحقیقات خود را در این زمینه تکمیل تر کند و وزارت نیرو نیز باید صلاحیت کارشناس و محقق طرح را تایید کند.
به نظر می رسد محیط زیست در مورد این معدن بیش از وظایف قانونی خود نیز عمل کرده و به گفته مسئولان این سازمان نظرات موافق و مخالف تمام اساتید، کارشناسان، مرکز قنات و هر شخص صاحب نظر و ارگان متولی دریافت شده اما هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده است.
نکته حائز اهمیت اینجاست که بسیاری از مردم در منطقه با پیشنهاد خرید اراضی آنها حتی اراضی کشاورزی از سوی مجری طرح معدن مس دره زرشک با قیمت های وسوسه برانگیز موافقت کرده اند و بسیاری از مردم نیز زمین های خود را به شرکت مس فروخته اند.
جالب اینکه عده ای از مردم این منطقه از یک سو زمین های خود را با قیمت های غیرواقعی به فروش رسانده اند از سوی دیگر از مخالفان جدی اجرای این طرح هستند.
مردم اراضی خود را نفروشند
از آنجا که هنوز تصمیم کمیته ارزیابی در مورد این معدن مشخص نیست، به نظر می رسد فروش اراضی کاری عجولانه و غیرمنطقی است.
گرچه معدن مزیت اقتصادی بسیاری برای استان یزد دارد اما در توسعه پایدار همه بخش ها باید در کنار یکدیگر رشد کنند و رشد بخش اقتصادی و آسیب محیط طبیعی به طور قطع نمی تواند توسعه ای پایدار تلقی شود.
معدن از لحاظ اقتصادی برای مردم یزد حائز اهمیت است اما منابع طبیعی و محیط زیست را نیز نمی توان نادیده گرفت بنابراین امید می رود کمیته ارزیابی محیط زیست با دقت نظر و موشکافی به روند کار خود ادامه دهد و به نحوی تصمیم گیری کند که مردم از هر دو موهبت ذخائر معدنی و محیط زیست سالم بهره مند شوند.
....................
گزارش: نیره شفیعی پور