به گزارش خبرنگار مهر، در سرشماری سال جاری برای اولین بار در هرمزگان یک بهله عقاب دریایی پالاس که از پرندگان بسیار کمیاب کشور است در سد استقلال میناب مشاهده شد. عقاب دریایی پالاس منقار کوچک و پر و بال قهوه ای تیره دارد و اندازه آن 61 تا 88 سانتی متر است.
نر و ماده همشکل، اما ماده 20 درصد بزرگتر از نر است. منقار کوچک و پرو بال قهوه ای تیره است. دم نوار سفید پهنی دارد و حاشیه انتهایی آن سیاه است. سر و گردن قهوه ای روشن مایل به صورتی است که تا داخل رنگ زرد قهوه ای گردن امتداد می یابد. پرهای پروازش به رنگ تیره و انتهای آن سیاه رنگ است. پرنده نابالغ فاقد رنگارنگی پرنده بالغ است.
مدیرکل محیط زیست هرمزگان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه عقاب دریایی پالاس به ندرت در ساحل دریا دیده می شود، بیان داشت: به طور کلی عقاب دریایی پالاس از لحاظ رفتار و طرح کلی بدن شبیه عقاب دریایی دم سفید است. پرنده بالغ با سر و بالاسینه تقریبا سفید و دم سفید با انتهای سیاه به آسانی تشخیص داده می‌شود پرنده نابالغ خیلی شبیه نابالغ عقاب دریایی دم سفید است ولی دمی درازتر و تیره‌تر و بال‌هایی کوتاه‌تر دارد.
مجید وفادار زیستگاه این پرنده را استپ‌های وسیع نزدیک به رودخانه‌ها و دریاچه ها عنوان کرد و افزود: سالها پیش در فصل زمستان به طور منظم در جنوب ایران تا خلیج فارس دیده شده است ولی در سالهای اخیر؛ عقاب دریایی پالاس نایاب بوده و گزارشی مبنی بر مشاهده آن در دست نیست و یا گزارشات مبتنی بر مشاهده نامنظم آن در ایران، اغلب نادرست بوده است.
امروزه استفاده و بهره گیری از اطلاعات سرشماری بلند مدت پرندگان آبی به عنوان پایه و اساس برآورد اندازه و روند تغییرات جمعیتی پرندگان به شدت متداول شده است و سرشماری پرندگان آبی در سطح بین المللی یکی از قدیمی ترین و فراگیرترین برنامه های جاری پایش هماهنگ و همزمان تنوع زیستی در جهان است.
مادامیکه بشر به صورت بی پروا، کم توجه و حتی بی توجه در جهت تخریب زیست بوم خود و زیستمندان آن اقدام می کند ضرورت نظارت و پایش جمعیتها بیش از پیش ملموس می شود تا تهدیدها را همزمان با وقوع و گسترش آنها و قبل از آنکه تبدیل به فاجعه ای برای همگان شوند شناسایی کند.
مدیرکل محیط زیست هرمزگان بیان داشت: در ایران به واسطه وجود شرایط توپوگرافی، اقلیمی و پوشش گیاهی مختلف، زیستگاههای متنوع حائز اهمیت ملی و بین المللی جهت زمستان گذرانی میلیونها پرنده مهاجر آبی بوجود آمده است. لذا سرشماری پرندگان مهاجر آبی در ایران نیز همگام با بسیاری از کشورهای دیگر از سال 1967 توسط سازمان حفاظت محیط زیست جهت دستیابی به اهداف ملی و بین المللی به اجرا گذاشته شده است و سال به سال کشورهای جدید به این گروه می پیوندند.
وفادار در عنوان اهداف سرشماری پرندگان زمستانی پرندگان آبی عنوان کرد: اجرای این برنامه در سطوح ملی و بین‌المللی سبب خواهد شد که اطلاعات ذی‌قیمتی در خصوص برآورد اندازه جمعیت و تنوع گونه‌های مختلف پرندگان هر یک از مناطق تالابی، توصیف و تشریح تغییرات حاصله در تعداد و پراکنش جمعیتهای پرندگان مهاجر آبی، ارزیابی اهمیت هر یک از سایتها برای پرندگان مهاجر آبی در طول فصل زمستان‌گذرانی، مقایسه میزان جمعیت و تنوع پرندگان موجود در هر یک از مناطق تالابی به‌عنوان شاخص برای ارزیابی وضعیت زیستگاهی هر یک از سایتها، به دست آید.
وی برآورد اندازه جمعیت هر یک از گونه های مختلف پرندگان آبی در سطح کشور، توصیف و تشریح تغییرات حاصله در تعداد و پراکنش جمعیتهای پرندگان مهاجر آبی، ارزیابی اهمیت هر یک از سایتها برای پرندگان مهاجر آبی در طول فصل زمستان گذرانی، تعیین جمعیت و تنوع پرندگان مهاجر آبی زمستان گذران در هر یک از مناطق تالابی کشور را از جمله این اهداف عنوان کرد.
همچنین مقایسه میزان جمعیت و تنوع پرندگان موجود در هر یک از مناطق تالابی به عنوان یکی از شاخص های ارزیابی وضعیت زیستگاهی هر یک از مناطق، بهره گیری از وضعیت موجود پرندگان آبی هر یک از تالابها در جهت تعیین وضعیت مناطق، مشارکت و همگانی با تلاشهای بین المللی در جهت حفاظت از پرندگان مهاجر آبی و زیستگاههای تالابی آنها را می توان به عنوان اهداف این سرشماریها بیان کرد.
وفادار در تشریح عملکرد محیط زیست هرمزگان در سرشماری زمستانی سال جاری در استان بیان داشت: سرشماری زمستانی پرندگان استان در سال جاری از12 دی ماه تا هفت بهمن ماه توسط دو گروه متشکل از کارشناسان استانی و سازمان مرکزی و افراد علاقمند تشکل های مردمی انجام شد.
وی اظهارداشت: به واسطه تنوع شرایط توپوگرافی، اقلیمی و پوشش گیاهی در نقاط مختلف کشور، زیستگاههای متنوعی برای زمستان‌گذرانی میلیونها پرنده مهاجر آبی در ایران به وجود آمده که از نظر ملی و بین‌المللی حائز اهمیت هستند. به دلیل وجود شرایط مناسب در استان به ویژه رویشگاه های حرا بیشترین وسعت در هرمزگان طی سال های گذشته بیشترین تنوع گونه ای از این منطقه گزارش شده است.
وی طول خط ساحلی استان با احتساب جزایر را هزار و 400 کیلومتر عنوان کرد و افزود: وجود پهنه های گلی، رویشگاه های حرا در امتداد خط ساحلی و جزایر متعدد موجب شده است هر ساله شاهد حضور جمعیت زیادی از این مهاجران زمستانی باشیم.
وفادار تصریح کرد: جنگلهای مانگرو بسیار حاصلخیز بوده و از نظر تنوع زیستی یکی از کانونهای مهم بشمار می روند. مانگروها تامین کننده شرایط زیستگاهی برای مهمترین پرندگان آبزی به شمار می روند. برخی از پرندگان حمایت شده یا نادر آبزی منحصرا در مانگروها زندگی می کنند.
وی با بیان اینکه برخی از گونه ها در سطح جهانی، برخی در سطح ملی نظیر عقاب خالدار بزرگ، عقاب شاهی، پلیکان پا خاکستری دارای ارزش حفاظتی هستند، گفت: این مهاجران زمستانی اغلب گونه هایی از خانواده های حواصیلیان، آبچلیکیان، سلیمیان و کاکاییان و باکلانیان هستند.
وی عنوان کرد: در سال 90 از مجموع 55 سایت استان در37 سایت سرشماری پرندگان زمستان گذران انجام شد. میانگین پوشش سایت های شمارش شده حدود 65 درصد بود.
مدیرکل محیط زیست هرمزگان افزود: در سال جاری 80 هزار و 535 قطعه پرنده شامل 98 گونه از 21 خانواده، 37 گونه پرنده آبزی و 44 گونه پرنده کنارآبزی، 14 گونه پرنده شکاری و سه گونه ماهیخورک مشاهده شد.
وی اضافه کرد: سایتهای منطقه حفاظت شده تیاب و میناب با تعداد 17 هزار و 144 قطعه و پس از آن منطقه حفاظت شده حرا با تعداد 14 هزار و 650 قطعه بیشترین پرنده را در خود جای داده اند.
این در حالی است که طی سرشماری سال گذشته در مجموع 82 هزار و 761 قطعه پرنده شامل 95 گونه شمارش شد. 32 گونه پرنده پرنده آبزی و 46 گونه پرنده کنارآبزی، 15 گونه پرنده شکاری و دو گونه ماهیخورک دیده شد.
وفادار در بیان دلایل کم بودن آمار نسبت به سالهای قبل در برخی از سایتها گفت: به دلیل مواج بودن دریا شمارش صورت نگرفت، گرم بودن هوا در ماه ژانویه نسبت به سال قبل است که پرندگان کمتری از مناطق سردسیرمهاجرت کرده اند.
سرشماری پرندگان مهاجر آبی در سطح جهان یک برنامه بلند مدت نظارت و پایش جمعیت پرندگان در فصل زمستان با تاکید بر تالابها و مناطق تجمع پرندگان آبی زمستان گذران است. این برنامه از سال 1967 میلادی توسط دفتر بین المللی تحقیقات تالابها و پرندگان آبزی که در حال حاضر دفتر تالابهای بین المللی نامیده می شود سازماندهی شده و امروزه در اغلب کشورهای جهان اجرا می شود و تاکنون در دنیا چنین بررسی های جامعی در مورد هیچ یک از گروههای دیگر پرندگان صورت نگرفته است.