به گزارش خبرنگار هنري " مهر" مهرداد راياني در پاسخ به سخنان قادري گفت: نمي خواهم گفته هاي آقاي قادري را نقض كنم، من با بخش هاي عمده ايي از حرف هاي ايشان موافقم و درست مي فرمايند. من مي بينم كه آدم هايي مي آيند و تئاتر مذهبي كار مي كنند كه دين اسلام را قبول ندارند و اساسا باور قلبيش نيست. معلوم است كه نانداني راه مي اندازد. با اين حال مي گويم او هم باشد. عيبي ندارد طبق هر ضابطه اي كه اين كار را مي كند، اجازه بدهيم كه انجام دهد. مرز برايش نگذار.
وي در ادامه گفت: من به تئاتر سفارشي هم اعتقاد دارم. يكي از رمان هاي معروفي كه ما ازش نام مي بريم جنايت و مكافات است. جنايت مكافات بر اساس سفارش ناشر نوشته شده است. ناشر گفته است پول بيشتر مي دهم، داستايوفسكي گفته است بيشتر مي نويسم. حالا اين دردمندي درونش هم بوده است، بحثي جدا است و قبول دارم. ولي به هر حال انگيزه نوشتن اين رمان پول بوده است. من اعتقاد ندارم كه هنر سفارشي نداريم. اتفاقا داريم و جواب هم مي دهد. البته بايد اثر سفارشي مسئله خودت شود و تو بوق سفارش دهنده نشوي.
در ادامه نيز " حسين پارسايي " با اشاره به مشكلات گروه نمايشي خود براي اجراي تئاتر مذهبي، گفت: آقاي قادري در مورد سياست گذاري خيلي كامل حرف زدند. من فكر مي كنم اگر سياست گذاري هم وجود داشته باشد، دائم در حال تغيير است. و اين كاملا واضح و بديهي است. در ايران ايده اصلي يك مدير سياست محسوب مي شود. اين كه آقاي قادري مي گويند مطلقا وجود ندارد، من قبول ندارم. حتي براي تخريب بچه هاي تئاتر سياست وجود دارد. البته بچه هاي تئاتر از اين كه سياست مدوني وجود ندارد، ناراحت هستند.
وي افزود: سياست ها كاملا در حال تغيير است و همه ما بازي مي خوريم و اگر كسي بگويد بازي نخورده است فقط از ترس ممنوع در كار شدن است. من هم صحبت آقاي راياني را در بحث تئاتر سفارشي قبول دارم. زيرا كه به هر حال سفارش يك انگيزه است و بحث آقاي قادري را در مورد تئاتر سفارشي قبول ندارم. خود آقاي قادري در برنامه " ملودرام هاي عاشورا" كه در حوزه برگزار شد، نمايشي را بر اساس سفارش كار كردند.
وي هم چنين گفت: در بحث تئاتر مذهبي من مي گويم كه اصلا سياستي وجود ندارد. اگر آقاي خوانساري مي گويند سياستي وجود دارد و نبايد مرزي قائل شويم، پس چرا خودشان رفته اند دفتر نمايش هاي مذهبي زدند؟ پس خود شما مي گوييد مذهبي ها بيايند پيش ما، ما كتاب هايشان را چاپ مي كنيم. من هم قبول دارم بايد اين دفتر تعطيل شود وگفته شود هركسي تئاتر ديني و غير ديني دارد بيايد، كارش را مي بينيم و مي خوانيم اگر خوب بود در هرزماني برود تئاتر شهر اجرا كند، كه اين تئاتر از اين حالت مناسبتي خارج شود. من اصلا معتقدم تئاتر ديني در ايران متولي ندارد. اين تئاتر خودجوش و مردمي است.
قادري نيز در مقام پاسخ به پارسايي گفت: اجازه بدهيد از دونفري كه اينجا اسم برده شد دفاع كنم. يكي مرده است و نمي تواند از خودش دفاع كند و يكي هم اين جا نشسته است و رودر رو به او دروغ مي گويند. به هر نويسنده اي سفارش مي دهند بنويس، اما به او نمي گويند چي بنويس يا چطور بنويس. كسي به داستايوفسكي نگفته بود جنايت و مكافات بنويس. گفتند بنويس. داستايوفسكي يك قمارباز حرفه اي است و در قمار باخته است، حالا قرار است به زندان بيفتد، ناشرش به او مي گويد بنويس. در سفارشي كه در ايران مي دهند مي گويند چي بنويس و چگونه عمل كن. اين دوتا با هم فرق دارد.
وي توضيح داد: در مورد اين كه كاري به من سفارش داده شده و من انجام دادم؛ متن من حدود شش سال پيش نوشته شده است و وقتي از طريق آقاي راياني به من پيشنهاد شد نمايشي را در همايش " ملودرام هاي عاشورا " در سال گذشته اجرا كنم، من گفتم كه نگاهم اين است، مي پذيريد. گفتند بله. پس من كار سفارشي نكردم.
راياني نيز در جواب گفت: من فكر كنم كه نمي گويند چطور بنويس. بلكه حوزه نوشتن را مشخص مي كنند. مثلا مي گويند در مورد امام حسين بنويس و نه بيشتر. بعيد مي دانم كه اين قدر مسئولان ما در حوزه تئاتر تيز بيني داشته باشند كه مثلا بگويند چگونه روند داستان را بچينيد.
قادري نيز جواب داد: به خود بنده چك هاي متعددي داده شده كه در مورد مظلوميت فلان مسئول سياسي كه زنداني شده است، نمايشنامه بنويس.
در انتهاي جلسه " سيد علي كاشفي" نيز در پاسخ به مشكلات مطرح و جمع بندي بحث گفت: به هر حال هنرمندان حق دارند انتقادات خودشان را مطرح كنند و ما در موضع مدافع نيستيم و اصلا چنين جايگاهي را نداريم. به هر حال اين كه در سياست هاي فرهنگي كشور اشكالاتي وجود دارد و ما الان اين اشكالات را در جامعه مي بينيم، چيزي نيست كه بتوان كتمان كرد. من به طوري كه در صحبت هاي خودم گفتم به اين كه ژانر تئاتر ديني در جهان وجود دارد، معتقدم و به اين كه سياست گذاري در اين بخش وجود ندارد، نيز اعتقادي ندارم.
وي ادامه داد: به نظر من دين نيازي ندارد كه هويتش با سوبسيد و با يك بخشنامه به اثبات برسد. بيشتر صحبت هايي كه اين جا شد بيش از آن كه به مشكلات هنر ديني بپردازد به مشكلات هنرمندان معطوف بود. البته بسياري از اين مطالبات غير قابل قبول است. من مخالف اين هستم كه اگر كسي ظاهر ديني نداشت، حق ندارد تئاتر ديني كار كند. يا اين كه كسي كه دو تا كار ديني كرد تا آخر عمر تامين باشد. ما نبايد به تفتيش عقايد آدم ها كه هيچ جايگاه قانوني و نمود بيروني ندارد، بپردازيم و به اين ترتيب دور بقيه آدم ها خط بكشيم. من فكر مي كنم بسياري از اين انتقادات از سر حسادت است.
كاشفي در مورد ضرورت وجود دفتر نمايش هاي ديني گفت: در پاسخ به انتقادات دوستان بايد بگويم كه اگر اين دفتر وجود نداشت شايد بسياري از نمايشنامه هاي مذهبي كه تا كنون نتوانسته بودند براي خود ناشر پيدا كنند، چاپ نمي شدند اما اين دفترآن ها را چاپ كرد. همين را يك موفقيت مي دانم. و اين را بگويم ما تاكنون در اين دفتر هيچ نمايشنامه اي براي نوشتن سفارش نداده ايم و نمايشنامه سفارشي چاپ نكرده ايم.