به گزارش خبرنگار مهر، باز هم سال رو به پایان است، صحبت از نو شدن و خانه تکانی این روزها بین مردم بسیار فراوان است، اما موضوعی که در جمعه آخر سال همیشه در ذهن مردم تداعی می کند سرکشی به قبور اموات است.
خوشبختانه ایرانیان رسم و رسوم زیادی دارند که بسیاری از آنها مشکل گشا و ارزشمند هستند، یاد از دست رفتگان در جمعه آخر سال هم یکی از این آیینهاست.
در این جمعه که به نام اموات رقم خورده، گورستانها مملو از افرادی است که برای دیدار از اموات خود می آیند، هر شخص بر سر قبر عزیزش یا دعا می خواند یا خیرات می دهد یا با آب و گلاب قبر را تمیز می کند و تا ساعتها یا پاسی از شب کنارش می ماند.
آرامشی پس از دلتنگی در پنجشنبه و جمعه آخر سال
حاضر شدن بر سر مزار اموات و شهیدان در بین ما ایرانیها جایگاه شایسته ای دارد و به خصوص این حضور٬ در شب جمعه آخر هر سال بسیار جا افتاده و به عنوان یک رسم و سنتی پسندیده، برای همه اقشار جامعه محسوب می شود تا جایی که در شهرهای بزرگ در این شب و روز، مقررات ویژه ترافیکی وضع می شود و برنامه ریزی برای حضور در قبرستان شهر و چگونگی برنامه های آن و توزیع خیرات در آنجا، وقت زیادی از خانواده ها را به خود اختصاص می دهد.
زیارت اهل قبور و ارواح در گذشتگان در مناسبتها و یا زمانهایی خاص، مثل آخر هفته و پنجشنبه آخر سال به عنوان یک پدیده اجتماعی موجب تلطیف روحیه، نرمی قلب و صفای باطن افراد می شود و انس و الفت نسبت به بازماندگان را افزایش
می دهد.
در اعتقادات عامه مردم مسلمان است که شب جمعه آخر سال به عبارتی پنجشنبه آخر سال، اهل قبور و ارواح مردگان باید زیارت شوند و آنان در این شبها بیدار و منتظر و بر بام خانه های خود در آمده تا که بازماندگان به نام آنان نذور و خیرات دهند و همچنان نیز مرسوم است.
خیرات مرسوم در پنجشنبه آخر سال
در قدیم الایام، بعضی اعتقاد داشتند که باید از خانه ها بوی حلوا بیاید و بنابراین برای خیرات، بهترین چیز را حلوا می دانستند و معمولاً تا هنگام غروب آفتاب آن را خیرات می کردند. البته به جز حلوا، خرما، میوه، نان و ماست را در نظر داشتند.
در این روز، خانواده ها خوراک "پلو خورش"، نان، حلوا و خرما بر مزار نزدیکان می گذارند و در برخی از شهرهای ایران، روز پیش از عید، خانواده های عزادار، از خویشان و نزدیکان با غذا و حلوا پذیرایی می کنند و در سر مزار جمع می شوند و نیز رسم است که ایرانیان شیعه، در موقع سال تحویل، به زیارت قبر امامان و امامزادگان می روند.
خانه تکانی مدفن اهل قبور توسط بازماندگان
بازماندگان در این روز با حضور بر سر قبور بستگان و آشنایان خویش با غبارروبی و تمیز کردن اطراف قبرها به نوعی مدفن همیشگی آنها را خانه تکانی می کنند و گاه شمع یا چراغی در کنار قبر روشن می کنند تا شب پایان سال برای آنها تاریک نباشد.
چیدن میوه و شیرینی و گاه هفت سین بر روی قبور نشانه های زندگی را در قبرستان زنده می کند و پیوند همیشگی مرگ و زندگی را به یاد می آورد که مردگان از یاد نرفته اند.
ایرانیان باستان نیز چنین رسمی داشتند در مناسبتهایی بازماندگان یاد و خاطره درگذشتگان را گرامی می داشتند، یکی از این گونه مناسبتها در روزهای "پنجه" بوده و بدین معنی که یک روز از پنج روز پایان سال را به بزرگداشت درگذشتگان اختصاص داده و اعتقاد داشتند که فروهر نیاکان(روح درگذشتگان) در چنین روزی انتظار بازماندگان را می کشند و به اصطلاح چشم به راه هستند.
به همین منظور مردم در محل دفن اجساد درگذشتگان خود دور هم جمع شده و با تقسیم انواع خوردنی و پاشیدن آب، روان مردگان خود را شاد می ساختند.
زیارت اهل قبور با رواج اسلام در بین ایرانیان ادامه یافت
زیارت اهل قبور با رواج اسلام در بین ایرانیان همچنان ادامه یافت و رنگ و بوی اسلامی به خود گرفت و ایرانیان همان آداب را با تغییراتی در شب جمعه آخر سال تا کنون برگزار می کنند.
بسیاری از افراد نیز در لحظه تحویل سال بر سر مزار شهدا و درگذشتگان خود به سر می برند و معنی این حرکت می تواند این باشد که هر چند گذشتگان دستشان از دنیا کوتاه است اما برای ما همچنان بهاری هستند و در یاد و خاطره ما همیشه زنده اند و قطعاً روح گذشتگان هم با این حضور بر سر مزارشان شاد خواهد شد؛ این سنت را باید از سنتهای ارزشمند مردم کشورمان دانست.